Περιεχόμενα
Αυτές τις μέρες, ο Nick Cave είναι ένας από τους μεγαλύτερους σταρ του ροκ. Αλλά πριν από δεκαετίες, ξεκίνησε σε μια μπάντα που προκαλούσε χάος όπου κι αν πήγαινε, όπως αφηγείται η νέα ταινία Mutiny in Heaven, γράφει ο Daniel Dylan Wray.
Στην επικείμενη περιοδεία του στις ΗΠΑ, ο frontman των Bad Seeds, Nick Cave, ο οποίος τα τελευταία 40 χρόνια είναι ένας σεβαστός τραγουδοποιός γνωστός για τη σύνθεση μουσικής που μετατρέπεται από τρυφερή ομορφιά σε μανιασμένο θόρυβο, θα μιλήσει ειλικρινά σε αφοσιωμένους θαυμαστές του για μια ζωή και καριέρα που τα τελευταία χρόνια έχει εμποτιστεί από τη θλίψη μετά την τραγική απώλεια του 15χρονου γιου του Arthur το 2015.
Είναι σε πλήρη αντίθεση στην προηγούμενη σχέση μεταξύ του Cave και των θαυμαστών του που παρουσιάστηκε σε ένα νέο ντοκιμαντέρ, Mutiny in Heaven, το οποίο αφηγείται την ιστορία των άγριων ημερών του που ξεκίνησαν στο προ-Bad Seeds συγκρότημα του, το The Birthday Party.
Ο Nick Cave και οι υπόλοιποι στο Λονδίνο
Το αυστραλιανό συγκρότημα προσγειώθηκε στο Λονδίνο το 1980 με μια έντονη απογοήτευση. «Μισούσαμε το μέρος», λέει ο τραγουδιστής του συγκροτήματος, Nick Cave, σε μια συνέντευξη αρχείου που εμφανίζεται στην ταινία. «Ήταν απωθητικό», λέει ο κιθαρίστας του συγκροτήματος, Rowland S Howard, ο οποίος πέθανε το 2009.
Ένα μέτρια επιτυχημένο συγκρότημα στην Αυστραλία, αρχικά γνωστό ως Boys Next Door, έφυγαν για να κατακτήσουν την Αγγλία και μετονόμασαν τους εαυτούς τους σε The Birthday Party – αν και έφτασαν εξουθενωμένοι, με εθισμούς στα ναρκωτικά και σε μια χώρα που τους ήταν τόσο αδιάφορη όσο και περιφρονητική για τους ίδιους.
Μέσα σε μόλις τρία χρόνια το συγκρότημα θα διαλυθεί. Αλλά πρόλαβαν να αφήσουν πίσω τους μια σύντομη αλλά σημαντική κληρονομιά και έναν κατάλογο μουσικής που τέσσερις δεκαετίες μετά την άνθηση του post-punk, παραμένει μια ισχυρή συλλογή. Αν και τους μιμούνται έκτοτε αρκετοί, ο ήχος τους αναμφισβήτητα δεν έχει αντιγραφεί σωστά από κανέναν ως προς την έντασή του.
Αυτή η περίοδος «ανεμοστρόβιλου» απεικονίζεται στο Mutiny in Heaven, μια ταινία που περιλαμβάνει σπάνια πλάνα αρχείου, πρωτότυπα έργα τέχνης, ακυκλοφόρητα κομμάτια, ζωντανές ηχογραφήσεις και πλάνα της μπάντας στο στούντιο.
«Ήθελα να δημιουργήσω έναν κόσμο και να ρίξω το κοινό σε αυτόν», λέει ο σκηνοθέτης Ian White στο BBC Culture. «Να δοκιμάσω να συμπυκνώσω αυτή την ουσία των τέλους της δεκαετίας του ’70 και των αρχών της δεκαετίας του ’80».
Δεν αναβλύζουν κεφάλια από οπαδούς. Αντίθετα, η μπάντα τοποθετείται μπροστά και στο κέντρο. «Όταν το υλικό είναι τόσο καλό, χρειάζεται κάποιος άλλος να σου πει ότι είναι καλό;» ρωτάει ο White. «Φαινόταν περιττό να έχουμε σχολιαστές να μιλούν για το πόσο ισχυρό ήταν το υλικό όταν μπορείτε να το δείτε».
Η πλοκή της ταινίας
Η ταινία περιγράφει το ταξίδι τους από την Αυστραλία στην Αγγλία, όπου κατέληξαν σε ένα άθλιο κρεβάτι που μοιράζονταν όλοι. Δεν είχαν βρει φήμη και περιουσία, αλλά αντίθετα, μιζέρια, εξαθλίωση και υποσιτισμό.
Ο Barry Adamson, ο οποίος έφτιαξε το όνομά του με το περιοδικό post-punkers στα τέλη της δεκαετίας του ’70 και στις αρχές της δεκαετίας του ’80, αλλά έγινε μέλος του The Birthday Party για μερικούς μήνες στο μπάσο το 1982, λέει στο BBC Culture: «Νομίζω ότι περίμεναν ότι οι δρόμοι μας θα ήταν στρωμένοι με χρυσό και τα ονόματά μας γραμμένα παντού, αλλά αντ’ αυτού προσγειωθήκαμε σε αυτόν το λάκκο των σκατά».
Ωστόσο, η κατάστασή τους «εξωγήινοι» από την Αυστραλία με διάφορες δυσλειτουργίες και εθισμούς, σύντομα έγινε κάτι σαν μαγνήτης που τους έφερε πιστούς θαυμαστές. Νιώθοντας ότι τους είχαν πουλήσει ένα ψέμα από το βρετανικό εβδομαδιαίο μουσικό περιοδικό NME –που θεωρούνταν κάτι σαν Βίβλος εκείνη την εποχή για όσους ενδιαφέρονται για την εναλλακτική μουσική– γύρω από όλα τα post-punk συγκροτήματα, το συγκρότημα βρέθηκε περιτριγυρισμένο από μουσική που σε μεγάλο βαθμό απεχθάνονταν.
«Αισθανθήκαμε ότι ήμασταν το μόνο πραγματικό ροκ συγκρότημα στον κόσμο», λέει ο Howard στο Mutiny in Heaven. Εκμεταλλεύτηκαν αυτή την έντονη εχθρότητα και τον υφέρποντα θυμό, αποκτώντας γρήγορα τη φήμη μιας άγριας και εκρηκτικής μπάντας.
Ενώ πολλά post-punk συγκροτήματα της εποχής προτιμούσαν την αιχμηρή γωνιακή κιθάρα με pop hooks θαμμένα σε φρενήρεις εκρήξεις ρυθμού, το Birthday Party ήταν λιγότερο εύκολο να κατηγοριοποιηθεί.
Εν μέρει θόρυβος, εν μέρει αποδομημένο γοτθικό μπλουζ, με πινελιές αρτ-ροκ και πανκ, ήταν ένα φλογερό, παλλόμενο, ασταθές συγκρότημα, το οποίο είχε επίσης μια μοναδική αισθητική.
Ο Cave έμοιαζε με ανθρώπινο κοράκι, ο μπασίστας Tracy Pew ένα δέρμα που γυρίζει -ντυμένος καουμπόη, και ο Howard καταφέρνει να φαντάζει με κάποιο τρόπο και φάντασμα και βαμπίρ. Όλα αυτά προστέθηκαν στο ταχέως αναπτυσσόμενο ανάστημά τους ως ξένων ταραχοποιών.
«Δεν είχα ακούσει ποτέ τέτοια μουσική επίθεση», λέει ο Henry Rollins των Black Flag σε πλάνα που γυρίστηκαν για το Mutiny in Heaven που δεν μπήκε στο τελικό cut. «Τότε είδα μια φωτογραφία τους και απλά έμοιαζαν με ροκ εν ρολ».
Το συγκρότημα θα επέστρεφε σπίτι στη Μελβούρνη για να ηχογραφήσει το παρθενικό άλμπουμ του 1981, Prayers on Fire. Ήταν επίσης εδώ που γύριζαν το βίντεο για το single Nick the Stripper. Το θέμα ήταν ένα καρναβαλικό όραμα της κόλασης και εγκαταστάθηκαν σε έναν σκουπιδότοπο ως τοποθεσία γυρισμάτων.
Εκατοντάδες άνθρωποι βρέθηκαν στο γιγάντιο πάρτι των γυρισμάτων. Ένας ηλικιωμένος χίπης που είχε πάρει LSD έφτασε ως Ιησούς με έναν γιγάντιο σταυρό, ένας άλλος ήταν ντυμένος Αιγύπτιος ευνούχος, ενώ ο Cave μεθυσμένος περιφερόταν και ούρλιαζε μέσα από τα πλήθη και τις φλόγες με τίποτα άλλο παρά ένα εσώρουχο με την «κόλαση» ζωγραφισμένη στο στήθος του.
Όσον αφορά το μουσικό βίντεο που περικλείει το πνεύμα, τον τόνο και την ενέργεια μιας μπάντας, είναι σχεδόν τέλειο: άγριο, ακατάστατο, θορυβώδες και μεθυσμένο σχεδόν σε σημείο ολοκληρωτικής κατάρρευσης.
Η εύφλεκτη χημεία του Cave και της παρέας του
Πίσω στην Αγγλία, η τύχη του συγκροτήματος άλλαζε. Ο Adamson θυμάται ότι τους είχε δει μια εβδομάδα να παίζουν σε ένα κοινό περίπου 12 ανθρώπων, αλλά εβδομάδες αργότερα υπήρχαν ουρές γύρω από το τετράγωνο.
Αντί η μπάντα να επικεντρώνεται γύρω από έναν frontman, οι συνεισφορές κάθε μέλους ήταν εξίσου καθοριστικές. Ο Cave ήταν ένας σπλαχνικός τραγουδιστής που είχε μια αγριότητα στην ερμηνεία του. Ο Howard ήταν ένας εκπληκτικός κιθαρίστας που μπορούσε να δημιουργήσει ατμοσφαιρικούς κόσμους για να κατοικήσει.
Το μπάσο του Pew είχε ένα βαθύ, κυλιόμενο, απειλητικό γουργούρισμα. Το τύμπανο του Phill Calvert ήταν σκελετικό αλλά ζωτικής σημασίας. ενώ το τύμπανο του Harvey όταν αντικατέστησε τον Calvert και η κιθάρα του πριν από αυτό, ήταν μεγάλες συνεισφορές σε δυναμική.
Οι μοναδικές συνεισφορές των γκρουπ στο συγκρότημα αντικατοπτρίστηκαν και στους διαφορετικούς χαρακτήρες τους, με αποτέλεσμα μερικές φορές μια χαοτική δυναμική. Ο Harvey θεωρούνταν κάτι σαν ραχοκοκαλιά στο χάος, ενώ ο Howard και ο Cave συχνά μάλωναν και τσακώνονταν, με τον Pew να αποτελεί πηγή συνεχούς απρόβλεπτου.
Επιπλέον, λάβετε υπόψη την ποσότητα των ναρκωτικών και του αλκοόλ που καταναλώνονταν από διαφορετικά μέλη της μπάντας και αυτό δημιούργησε μια ομάδα ανθρώπων που λειτουργούσαν με διαφορετικές ταχύτητες, διαθέσεις και σε διάφορες καταστάσεις τοξικότητας από το σούρουπο μέχρι την αυγή.
Αλλά για τον Harvey, ο οποίος ήταν σε μεγάλο βαθμό νηφάλιος, αυτή η απρόβλεπτη ιδιοσυγκρασία ήταν ένα ζωτικό στοιχείο. «Μερικές φορές αυτό που το έκανε πραγματικά υπέροχο ήταν όταν όλοι αυτοί οι περίεργοι συνδυασμοί απλώς αναμειγνύονταν και έφερναν αυτό το επίπεδο απρόβλεπτου».
Η ένταση που θα εξέπεμπε το συγκρότημα καθώς βρισκόταν ανάμεσα στην καταστροφή και την υπέρβαση ήταν επίσης εξαιρετικά ελκυστική για τον Adamson. «Ακούγεται ανατρεπτικό, αλλά αυτό φαινόταν να λειτουργεί ως μοντέλο, ως ένας τρόπος για να ανατρέψετε το σύστημα και να είστε στον δικό σας δημιουργικό κόσμο της τρέλας».
Το χάος των συναυλιών τους
Ωστόσο, αυτό το χάος άρχισε να αντικατοπτρίζεται και στη συμπεριφορά του κοινού τους. Τα σόου έγιναν επιθετικά και βίαια, με τον κόσμο να επιτίθεται στο συγκρότημα και ξέσπασαν ταραχές. Σύντομα, όταν πήγαιναν για μια περιοδεία στις ΗΠΑ, τους περιέγραφαν ως «το πιο βίαιο συγκρότημα στον κόσμο» – το οποίο φυσικά προσέλκυσε μόνο περισσότερη βία.
Ένα βράδυ ένα μέλος του κοινού ανέβηκε στη σκηνή και άρχισε να ουρεί το πόδι του Pew καθώς έπαιζε, έτσι ο Pew έσπασε το μπάσο στο κεφάλι του σε… αντάλλαγμα.
Μια άλλη νύχτα, όπως καταγράφηκε σε ένα άρθρο του 1982 στο βρετανικό μουσικό εβδομαδιαίο περιοδικό Melody Maker, ένας θαυμαστής που είχε κατηγορηθεί ξανά στο παρελθόν για βίαιη συμπεριφορά έφερε μαζί του ένα μπουκάλι με οινόπνευμα.
Χτύπησε έναν αναπτήρα στο στόμα του και εξέπνευσε μια μπάλα φωτιάς που εκτοξεύτηκε σε μια προσπάθεια να καταπιεί το συγκρότημα. Παρ΄όλα αυτά, ο Cave και η παρέα του αποφάσισαν ότι ήταν καλύτερο να τον έχουν στο πλευρό τους παρά να τον πολεμήσουν, τον προσέλαβαν ως προσωπικό τους φρουρό για να ελέγξουν τον θυμωμένο όχλο.
Ο Cave και οι άλλοι είδαν τον έλεγχο να χάνεται
Ο Cave έχει τώρα τη φήμη ότι έχει μια στοργική και αρμονική σχέση με τους θαυμαστές μέσω της πλατφόρμας του για τη συγγραφή επιστολών The Red Hand Files, αλλά αυτό δεν συνέβαινε πάντα.
Κατά τη διάρκεια μιας παράστασης του 1982, ένα ανήσυχο πλήθος άρχισε να τσακώνεται καθώς ένας πανικόβλητος υποστηρικτής έτρεξε στα παρασκήνια για να πει στο συγκρότημα να αυξήσει την ήδη αυξημένη ένταση. «Ωραία. Ελπίζω τα γουρούνια να σκοτωθούν μεταξύ τους», είπε ο Cave στον Melody Maker στο ίδιο άρθρο που θυμίζει τις αποδράσεις του Bingo.
Αλλά η βία σκότωσε μέρος της μαγείας για τον Harvey. «Η βία ήταν επιζήμια επειδή ήταν μια προπαρασκευασμένη απάντηση και στην πραγματικότητα δεν ήταν αυτό που ήμασταν.
Έτσι αρχίσαμε να παίζουμε πολλά αργά τραγούδια, αλλά η ειρωνεία ήταν ότι αυτά τα τραγούδια ήταν αρκετά έντονα, σαν να σκάβουμε πραγματικά stη βρωμιά, οπότε αυτό δεν βοήθησε. Το έκανε χειρότερο».
Τα άλλα μέλη της μπάντας ένιωσαν το ίδιο, είπε ο Pew στο Melody Maker το 1982: «Το συγκρότημα είναι απλώς ένα μικρό τέρας που δημιουργήσαμε και δεν φαίνεται να έχουμε πια κανέναν έλεγχο».
Εν τω μεταξύ, ο Cave είπε στο NME το 1983: «Δεν ξέρω άλλη ομάδα που παίζει μουσική που προσπαθεί με κάποιο τρόπο να είναι καινοτόμα που προσελκύει ένα πιο ανόητο κοινό από το πάρτι γενεθλίων.
Δεν είναι όλοι, φυσικά. Απλώς άτομα που βλέπω από τη σκηνή, υπάρχουν πάντα δέκα σειρές από τον πιο κρετίνο τομέα της κοινότητας».
Το τέλος των Birthday Party
Προσθέστε την κλιμακούμενη χρήση ναρκωτικών, τις προσωπικές και δημιουργικές προστριβές μεταξύ του Howard και του Cave και, μέχρι το 1982, το τέλος φαινόταν κοντά.
Μετακόμισαν στο Βερολίνο για να κυκλοφορήσουν αυτή που θα αποδεικνυόταν η τελευταία τους μουσική δουλειά, τα υπέροχα EP Bad Seed και Mutiny, αλλά πλάνα από τις συνεδρίες που τράβηξε ο σκηνοθέτης Heiner Mühlenbrock απεικονίζουν μια άσχημη σκηνή.
Ο Cave ξεφεύγει από τη χρήση ηρωίνης, η επικοινωνία είναι σύντομη και τεταμένη και υπάρχει ένας γενικός αέρας θλίψης που κρέμεται δυσοίωνα. Οι στιγμές δημιουργικής λάμψης είναι εμφανείς, αλλά υπάρχει απτό σκοτάδι. Ο Harveyμπορούσε να καταλάβει ότι δεν επρόκειτο να επιλυθεί και ουσιαστικά τράβηξε την πρίζα από το συγκρότημα. «Κάτι μου έλεγε ότι αυτό το εκρηκτικό δημιούργημα έπρεπε να καεί αντί να εξαφανιστεί», λέει.
Ο Pew πέθανε λίγα χρόνια αργότερα το 1986 σε ηλικία μόλις 28 ετών από εγκεφαλική αιμορραγία μετά από επιληπτική κρίση. Πριν από το θάνατό του το 2009, ο Howard κυκλοφόρησε δίσκους με τους Crime and the City Solution και These Immortal Souls καθώς και σόλο άλμπουμ, ενώ ο Cave και ο Harvey συνέχισαν να συνεργάζονται για δεκαετίες στο Nick Cave and the Bad Seeds.
Όμως, 40 χρόνια μετά από τον ακατάστατο, αν και κάπως αναπόφευκτο χαμό τους, υπάρχουν ακόμα πολύ λίγες μπάντες τόσο μοναδικές και σπλαχνικές όσο το Birthday Party.
«Έβαλαν ένα σημάδι στον κόσμο που ήταν μοναδικό», λέει ο Adamson. «Ήρθαν από μια τόσο διαφορετική και εξαιρετική οπτική γωνία και παρά το χάος, την απειλή και την ανατροπή όλων, υπήρχε επίσης αξιοσημείωτη δεξιοτεχνία».
