«Το ίνδαλμα έφυγε» – Ο Λευκός Οίκος αποχαιρετά την εμβληματική Τίνα Τέρνερ

Η Τίνα Τέρνερ ήταν ένα “ίνδαλμα” και ο θάνατός της είναι μια “πολύ μεγάλη απώλεια”, δήλωσε σήμερα η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Καρίν Ζαν-Πιερ.

Μαθαίνοντας κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου στον Λευκό Οίκο την είδηση του θανάτου της 83χρονης τραγουδίστριας, η εκπρόσωπος δήλωσε ότι και η ίδια είναι “πολύ μεγάλη θαυμάστριά της”, προσθέτοντας “οι σκέψεις μας είναι στην οικογένειά της και τους φίλους της”.

O θάνατός της είναι “απίστευτα λυπηρή είδηση” και “πολύ μεγάλη απώλεια” για τις κοινότητες που την αγάπησαν και τη μουσική βιομηχανία, τόνισε η Καρίν Ζαν-Πιερ.

Η τραγουδίστρια «έσβησε» ήσυχα από επιπλοκές μακράς νόσου, όπως δήλωσε εκπρόσωπός της.

Παρά τη λάμψη και τις επιτυχίες της, η Τέρνερ συνάντησε πολλές δυσκολίες στη ζωή της. Το 1986, στην αυτοβιογραφία της “Tina Turner” που εξέδωσε, ένα βιβλίο που έγινε μπεστ-σέλερ, αποκάλυψε τη βία που υπέστη κατά τη διάρκεια του γάμου της με τον ‘Αικ Τέρνερ.

Το 2017 η τραγουδίστρια υποβλήθηκε σε μεταμόσχευση νεφρού και το 2018 ο πρωτότοκος γιος της έβαλε τέλος στη ζωή του, σε ηλικία 59 ετών.

Τίνα Τέρνερ: T(here)I(s)N(o)A(lternative)

«What’s Love Got to Do With It» μας τραγουδούσε, έλα όμως που αυτό ακριβώς αφορούσε. Η Τίνα Τέρνερ ήταν αγάπη. Γι’ αυτό που έκανε, για το πώς το έκανε. Γι’ αυτό που ξυπνούσε ως συναίσθημα. «Simply the best», για να το συνοψίσουμε ξανά όπως αυτή τόσο ωραία μας το είπε – πόσοι αλήθεια γνωρίζουν πως αυτή ήταν διασκευή; Τόσο δικό της το έκανε, τόσο ισχύ είχε.

Ήταν, άλλωστε, μία δύναμη της φύσης η Τίνα Τέρνερ. Το ταλέντο στην αρχέτυπη μορφή του. Με τη χαρακτηριστική βραχνή φωνή της. Eγγενή σεξουαλικότητα. Kαι μια ενέργεια πάνω στη σκηνή που θα λέγαμε πως θα έπρεπε να διδάσκεται, αν δεν ξέραμε πως αυτό δεν μεταδίδεται – ή το έχεις, ή όχι. «Η Βασίλισσα του Rock ‘n Roll», την είπαν. Καλά το είπαν.

Πρόκειται για μία από τις πιο πετυχημένες τραγουδίστριες όλων των εποχών, βάσει πωλήσεων (περισσότερα από 180 εκατομμύρια αντίτυπα). Το βιβλίο των Ρεκόρ Γκίνες μας μαθαίνει επίσης, πως η Τίνα Τέρνερ έχει πουλήσει τα περισσότερα εισιτήρια σε συναυλίες από οποιονδήποτε καλλιτέχνη στην ιστορία της μουσικής. Χαρακτηριστικά στο “Twenty Four Seven”  τουρ της, το 2000, τα έσοδα από τα «μαγικά χαρτάκια» ξεπέρασαν συνολικά τα 100 εκατ. δολάρια. Όσοι, πολλοί, την είδαν live, είχαν να λένε για μια εμπειρία πέρα από τα συνηθισμένα.

Τι πρότυπο, αλήθεια, υπήρξε η Τίνα Τέρνερ. Μεγάλωσε στο Τένεσι μαζεύοντας βαμβάκι, την εγκατέλειψαν και οι δύο γονείς της. Ξεπέρασε ένα σκληρά κακοποιητικό γάμο, τα έβαλε με σεξισμό και κάθε είδους ρατσισμό, από φυλετικό ως ηλικιακό. Πάλεψε με όλη της τη ψυχή και μην αμφιβάλετε, δεν έχασε ούτε μια μάχη. «Με ρώτησες αν υπερασπίστηκα ποτέ ένα σκοπό. Ναι, υπερασπίστηκα τη ζωή μου», καταπώς η ίδια το είχε θέσει.

Πώς ξεκίνησαν όλα, πώς γεννήθηκε το φαινόμενο Τίνα Τέρνερ

Η Τίνα Τέρνερ ξεκίνησε αργά την καριέρα της, στα τέλη των 50s, αρχικά περιστασιακά. Με τον Άικ Τέρνερ και την μπάντα του, The Kings of Rhythm. Τους άκουγε ένα χρόνο πριν βρει τη δύναμη να τολμήσει να ζητήσει αυτό που λαχταρούσε η ψυχή της: Να τραγουδήσει. Το πρώτο κομμάτι που είπε ήταν το “You Know I Love You” του B.B. King. «Θεέ μου! Αυτή η φωνή βγαίνει απ’ αυτό το μικρό σωματάκι», αναφώνησε αυτός που θα γινόταν πολύ σύντομα ο πρώτος της σύζυγος, το όνομα του οποίου θα έφερε από εκεί κι έπειτα. Για καλό και για κακό.

Γρήγορα η Τίνα Τέρνερ κέρδισε την προσοχή, γρήγορα έγινε το αστέρι της υπόθεσης. Φωνή, χορός, ρυθμός, τα είχε όλα σε ένα επίπεδο απ’ αυτά που σπάνια συναντά κανείς. «Ήταν ο Little Richard που τραγουδούσε με γυναικεία φωνή», θα πει, χρόνια αργότερα, ο Άικ καθώς τα θυμόταν ξανά – όχι πως τα ξέχασε ποτέ βέβαια. Little Ann, την έλεγε άλλωστε τότε. «Τίνα» τη βάφτισε πιο μετά, παραφράζοντας ελαφρά το όνομα της Σίνα της Βασίλισσας της Ζούγκλας, που παιζόταν τότε στην τηλεόραση.

Μαζί έφτιαξαν ένα νέο μουσικό σχήμα, με το όνομα Τhe Ike and Tina Turner Revue. Έπαιζαν soul και R&B, έπαιζαν μπροστά σε μαύρο κοινό, οι διακρίσεις τέτοιου είδους ήταν δυστυχώς κανόνας εκείνη την εποχή. Έπαιζαν R&B, ήθελε να δοκιμάσει κι άλλα είδη, ήξερε πως το χε. Κάποια στιγμή, το 1966, κατάφερε στα μουλωχτά να πει το River Deep με τον παραγωγό Φιλ Σπέκτορ (τη ζήτησε σόλο) και «πετάρισε η ψυχούλα» της από χαρά. Τι καταπίεση βίωνε, τι όρια αχρείαστα είχαν μπει στο διάβα της, τι εποχή κι αυτή.

Οι Rolling Stones έφεραν την πρώτη απελευθέρωση, η δεύτερη θα ακολουθούσε χρόνια μετά

Ήταν οι Rolling Stones που άλλαξαν την αφήγηση. Παντοδύναμοι και ελεύθερα πνεύματα, ζήτησαν από το ζεύγος Τέρνερ να τους κάνει opening. Πρώτα στη βρετανική τους τουρ το 1966 και μετά στην αμερικάνικη, το 1969. Αυτό ήταν. Πλέον πρόσεχαν και οι λευκοί. Μα μπορούσαν, αλήθεια, να κάνουν και αλλιώς; «Σαν κύμα σάρωνε το ταλέντο, σαν τυφώνας» για να δανειστούμε τα λόγια μιας κριτικής της εποχής. Το Proud Mary, αρχικά των CCR, ήταν η πρώτη τους μεγάλη επιτυχία, πλέον είχαν ξεφύγει από το πλαίσιο της soul, ρόκαραν «τρελά» μεταφορικά και κυριολεκτικά.

Βέβαια ήταν ολοφάνερο πως δεν ήταν ίσο το μερίδιο της επιτυχίας. Η Τίνα Τέρνερ έκανε όλη τη δουλειά, η Τίνα τραβούσε τα βλέμματα. Ο Άικ, ο εγωισμός του, δεν το άντεχε. Ο γάμος τους, ούτως ή άλλως και εξ αρχής, ήταν βαθιά προβληματικός. Καμία σχέση με τη λάμψη που έβγαινε στη σκηνή.

Όμως τα χρόνια τότε ήταν άλλα, ο κόσμος ήταν αλλιώς. Ακόμα και μια γυναίκα με τη δύναμη της Τίνα Τέρνερ άργησε πολύ να αντιδράσει, να βγει από την παγίδα που είχε πέσει. Ο χωρισμός ήρθε, επιτέλους, το 1976, δύο χρόνια αργότερα και επίσημα. Τότε βρήκε δύναμη και τρόπο να σπάσει τα δεσμά.

Από έναν άντρα που ήταν αυταρχικός, ασκούσε βία εναντίον της, λεκτική και σωματική με μόνο ελαφρυντικό, αν μπορεί να του δώσει κάποιος ένα, πως ήταν εθισμένος στην κοκαΐνη και συχνά έχανε τον έλεγχο των πράξεων του. Αυτός ο εθισμός «έφαγε» άλλωστε τον Άικ, από υπερβολική δόση πέθανε, το 2017. Πολλά χρόνια αργότερα, ο γάμος της θα έδινε υλικό στους σεναριογράφους για την ταινία “What’s Love Got to Do With It” – δέχτηκε να τραγουδήσει, αλλά όχι και να συμμετάσχει.

«Γιατί να θέλω να δω ξανά τον Άικ Τέρνερ να με δέρνει;» θα αναρωτηθεί η Τίνα Τέρνερ αφοπλιστικά.«Όταν έφυγα, ήταν σαν να μην υπήρχα. Δεν φοβόμουν μην με σκοτώσει, ήμουν ήδη νεκρή. Όταν έφυγα, δεν κοίταξα ποτέ ξανά πίσω».

Πώς η Τίνα Τέρνερ πήρε τη ζωή της πίσω – Η μεγάλη επιτυχία ήταν πια δική της

Η συνεργασία της με τον Ρότζερ Ντέιβις της άλλαξε τη μοίρα. Χάρη σε έναν καλά δικτυωμένο άνθρωπο στο χώρο, απέκτησε προσβάσεις, γνωριμίες. Το μόνο που της έλειπε δηλαδή.

Το 1984 με το άλμπουμ Private Dancer έκανε δυναμικό comeback. Η’ πιο σωστά, ξεκίνησε την πορεία προς το να γίνει θρύλος. Βρήκε τους κατάλληλους συνεργάτες, νέους, με ιδέες και γνώσεις για να αξιοποιήσουν στο έπακρο τη φωνή της. “Better Be Good to Me”, “What’s Love Got to Do With It”, γίνονται mega hits.

Αυτό το old fashion που κουβαλάει ενώνεται τόσο αρμονικά με το new wave synth-pop της εποχής. Είναι 45 χρονών κι όμως, αυτό που βγάζει είναι ο ορισμός της φρεσκάδας και της ορμής. Είναι, πλέον, παγκόσμιο φαινόμενο. Το 1988 θα παίξει στο «Μαρακανά» στη Βραζιλία μπροστά σε 180.000 ανθρώπους. “Break Every Rule” (1986), “Foreign Affair” (1989 – αυτό είχε το “The Best”, αμφότερα επίσης άλμπουμ που «έσκισαν»

Ως και στο μπλοκμπάστερ έπαιξε, στο Mad Max του 1985, είπε και 2 τραγουδάρες (“We Don’t Need Another Hero (Thunderdome)” and “One of the Living”), ό,τι έπιανε γινόταν χρυσός. Κάτι σαν το «GoldenEye», το soundtrack του Τζέιμς Μποντ που τραγούδησε το 1995.

Στην αρχή είπε πως σταματάει την καριέρα της, το 1999. Τελικά θα ανακαλούσε, το 2008, μετά από ένα live με την Μπιγιονσέ στα Γκράμι. Θα έκανε τότε μια παγκόσμια τουρ για να γιορτάσει τα 50 χρόνια της στη μουσική. Μετά έμεινε στην επικαιρότητα με διάφορους τρόπους, πάντα με το δικό της τρόπο, πάντα με αδάμαστο πνεύμα και ενέργεια.

Πολλά χτυπήματα ακόμα και για μια τόσο δυνατή γυναίκα

Το νήμα ζωής της Άννα Μέι Μπούλοκ όπως ήταν το πραγματικό της όνομα, κόπηκε στα 83 της. Πέθανε στο σπίτι της στην Ελβετία, κοντά στη Ζυρίχη. Η υγεία της είχε επιβαρυνθεί τα τελευταία χρόνια με διάφορα σοβαρά προβλήματα, το ένα μετά το άλλο. To 1985 ξεκίνησε σχέση με το Γερμανό Έρβιν Μπαχ, στέλεχος της μουσικής βιομηχανίας, που θα γινόταν σύντροφός της. Παντρεύτηκαν το 2013, πήρε και την ελβετική υπηκοότητα.

Όμως η μοίρα δεν έλεγε να αφήσει ήσυχη αυτήν την ταλαιπωρημένη γυναίκα. Τρεις εβδομάδες μετά το γάμο, έπαθε εγκεφαλικό. Θα χρειαζόταν να μάθει να περπατάει σχεδόν από την αρχή. Ο γιος της, Ρον πέθανε το 2022 από καρκίνο. Τέσσερα χρόνια νωρίτερα, είχε αυτοκτονήσει ο γιος της, Κρεγκ (από σχέση που είχε κάνει με τον σαξοφωνίστα των The Kings of Rhtymm, Ρέιμοντ Χιλ). Η αδελφή της, Αλίν, είχε πεθάνει το 2010. Τα χτυπήματα ήταν πάρα πολλά και καίρια για να αντέξει, ακόμα κι αυτή η τόσο δυνατή γυναίκα.

Που κάποτε ήταν ένα κορίτσι που τραγουδούσε σε χορωδία στην εκκλησία των Βαπτιστών κάνοντας τους παρευρισκόμενους να νιώθουν ευλογημένοι που ακούνε τέτοια φωνή. Οι γονείς της, Φλόιντ και Ζέλμα, ήταν αγρότες.

Άφησαν την (τότε ακόμη) Άννα και την αδελφή της, Αλίν να μείνουν με τη γιαγιά τους και πήγαν να δουλέψουν σε μια στρατιωτική εγκατάσταση στο Νόξβιλ, κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Με το που σίγησαν τα όπλα, η Ζέλμα εγκατέλειψε τον άνδρα της. Ποτέ δεν τα πήγαιναν πραγματικά καλά. Η οικογένεια ποτέ δεν ενώθηκε ξανά. Όλα αυτά σίγουρα έχουν μια ψυχολογική σύνδεση με τη μετέπειτα ζωή της.

Αλλά, όπως είπαμε, τίποτα πραγματικά δεν τη δάμασε. «Η μουσική μου δεν ακούγεται ξεπερασμένη. Ακούγεται ακόμα δυνατή. Σαν και μένα», είχε πει σε συνέντευξή της, το 2008. Και νομίζουμε δεν θα μπορούσαμε να βρούμε καλύτερο επίλογο.

Αλλά όταν αφηγούμαστε ιστορίες, γιατί αυτό είμαστε πρωτίστως εμείς οι δημοσιογράφοι, παρά κοινωνοί ειδήσεων, ποτέ δεν μπορούμε να αρκεστούμε σε έναν επίλογο. Όχι όταν αφορά την Τίνα Τέρνερ.

Το όνομά της σημαίνει: There Is No Alternative. Και, όντως, δεν υπήρχε άλλη από την Τίνα Τέρνερ. Αυτό ακούγεται κάπως αόριστο. Και συγκριτικό. Και η Τίνα Τέρνερ δεν ήταν ποτέ Simply The Best εις βάρος άλλων. Ήταν Siply the Best version μιας καλλιτέχνιδας με παγκόσμιο impact.

• Φωτογραφίες: Getty Images