Με αφορμή τις αντιδράσεις που έχει προκαλέσει στην Ισπανία η επιλογή του τραγουδιού Zorra για να εκπροσωπήσει τη χώρα στη φετινή Eurovision, ανοίγει μία μεγάλη συζήτηση.
Στο τραγούδι που προκρίθηκε για να εκπροσωπήσει στη φετινή Eurovision την Ισπανία, αντιδρούν οι εθνικιστικές οργανώσεις, αλλά και φεμινιστικές.
Καταρχάς, να πούμε ότι είναι πολύ δύσκολο ο εθνικισμός να έρχεται σε συμφωνία με το φεμινισμό, και εδώ είναι η αντίφαση. Δεν μπορεί να συμφωνούν δύο αντίθετες ιδεολογίες. Το πιθανότερο είναι ότι κάπου χάθηκαν στη μετάφραση… Ίσως και κυριολεκτικά.
Στον εθνικισμό ο ρόλος της γυναίκας περιορίζεται στο σπίτι και αποτελεί εργαλείο ικανοποίησης των αναγκών του άνδρα και αναπαραγωγική μηχανή για να κρατήσει το έθνος «καθαρό» και να το πολλαπλασιάσει. Και δεν νομίζω ότι οι σύγχρονες χειραφετημένες και αυτεξούσιες γυναίκες μπορούμε να ταυτιστούμε με αυτή την ιδέα.
Ο φασίστας ηγέτης της Ιταλίας Μουσολίνι είχε πει σε μία φράση: «Η μητρότητα είναι για τη γυναίκα, ό,τι είναι ο πόλεμος για τον άνδρα» και αυτό τα λέει όλα!
Επομένως σίγουρα οι δύο αυτές ομάδες έρχονται σε ιδεολογική σύγκρουση και δεν γίνεται να ταυτίζονται.
Το σίγουρο είναι ότι οι εθνικιστές δεν θέλουν με κανένα τρόπο οι γυναίκες να είναι αυτεξούσιες και να αποφασίζουν για το σώμα τους, είναι κατά των αμβλώσεων γιατί αυτό θεωρείται «φόνος ειδικού τύπου». (ΩΩΩΩΩ δεν θα πάρω, με τίποτα!).
Πάμε τώρα στις φεμινιστικές οργανώσεις. Σίγουρα η λέξη «τσούλα» δαιμονοποιήθηκε στο παρελθόν. Χρησιμοποιούταν για να χαρακτηρίσει προσβλητικά μία γυναίκα, «αυτή που το δίνει εύκολα», ουσιαστικά αυτή που ικανοποιεί τις ανάγκες της είναι η σωστή ανάγνωση.
Ανάγκες που για το γυναικείο φύλο δεν ήταν αποδεκτές στο παρελθόν, καθώς η γυναίκα δεν έπρεπε να έχει σεξουαλικές επιθυμίες, παρά μόνο ικανοποιούσε τις σεξουαλικές ανάγκες του άνδρα παθητικά… (ΩΩΩΩΩ ούτε από αυτό θα πάρω).
Η λέξη «τσούλα» σύμφωνα με το λεξικό νεοελληνικής γλώσσας είναι δάνειο από την ιταλική λέξη ciulla που σημαίνει κοπέλα.
Σύμφωνα με το slang λεξικό προέρχεται από το ισπανικό chulo -a που σημαίνει όμορφος /-η. Στα λιμάνια όμως η λέξη έχασε τη σημασία της καθώς έτσι χαρακτηρίζονται οι γυναίκες της σεξεργασίας (chulas) και οι Έλληνες ναυτικοί το έφεραν ως συνώνυμο της πορνείας.
Όπως και να έχει, το σίγουρο είναι ότι στο παρελθόν μια γυναίκα που ικανοποιούσε τις επιθυμίες της και ζούσε μία ζωή αυτεξούσια και ελεύθερη από κοινωνικές δεσμεύσεις και καταναγκασμούς χαρακτηριζόταν από τον περίγυρο «τσούλα».
Οι μεγαλύτερες γυναίκες ζήσαμε τη σεξουαλική απελευθέρωση στο έπακρο και ήρθαμε σε σύγκρουση με το κατεστημένο που ήθελε τη γυναίκα να έχει ως στόχο το γάμο και την τεκνοποίηση και δευτερευόντως να εργάζεται για να συνεισφέρει στην οικογένεια (παλαιότερα δεν ήθελαν ούτε να εργάζεται).
Ζήσαμε την εποχή που ακούγαμε αυτή τη λέξη να εκστομίζεται με ευκολία από ανδρικά στόματα, υποστηρίξαμε το δικαίωμα στη γυναικεία έκφραση και την ικανοποίηση των επιθυμιών -ακόμη και με ευθείες συγκρούσεις- όχι μόνο της ψυχής μας αλλά και του σώματός μας και όχι δεν υπήρξαμε «τσούλες», αλλά ευτυχισμένες γυναίκες.
Βρισκόμαστε πλέον στην περίοδο της επανοικειοποίησης των προσβολών και της υποτίμησης που δέχονται οι θηλυκότητες σε όλες τις κοινωνίες, όταν οι πράξεις και τα λόγια τους δεν συμβαδίζουν και δεν ικανοποιούν τα πατριαρχικά πρότυπα. Επανοικειοποίηση είναι η πολιτισμική διαδικασία μέσω της οποίας μια ομάδα ανακτά όρους, οι οποίοι μέχρι τότε χρησιμοποιούνταν με μειωτικό ή υβριστικό σκοπό εναντίον της.
Γιατί η ρίζα της ύβρις προς τη γυναικεία φύση βρίσκεται στα πατριαρχικά πρότυπα που επικρατούν ακόμη και θέλουν τις γυναίκες «υπό». Διεκδικούμε τη φύση μας, το κορμί μας και τη θέση μας στην κοινωνία ισότιμα, χωρίς περιορισμούς και δισταγμούς.
Και μάλιστα το τρίτο κύμα του φεμινισμού συμπεριλαμβάνει όλων των ειδών τις γυναίκες, ακόμη και εκείνες που εγκλωβίστηκαν σε ένα ανδρικό κορμί και έδωσαν μεγάλο αγώνα για την αποδοχή τους από την κοινωνία.
Επομένως καταλήγουμε ότι σίγουρα στην εποχή μας δεν υπάρχουν «τσούλες» με την έννοια του παρελθόντος, αλλά υπάρχουν zorra με την έννοια ότι οι «αλεπούδες» της σύγχρονης εποχής βροντοφωνάζουν την ανεξαρτησία τους και τις επιθυμίες του και ζουν στο έπακρο τη ζωή τους, χωρίς να υπακούν στην πατριαρχία.
Νομίζω ότι στο Zorra (κατατέθηκε στην Eurovision με τη μετάφραση της λέξης ως «αλεπού») αυτή είναι η έννοια…
«Ξέρω ότι είμαι το μαύρο πρόβατο
Η παρεξηγημένη, η παγωμένη
Ξέρω ήδη ότι δεν είμαι αυτή που θέλεις να είμαι
Καταλαβαίνω ότι σε εξοργίζει
Αλλά αυτή είναι η φύση μου
Δεν μπορώ να μπω στον κόπο να αλλάξω για σένα»
Λένε κάποιοι στίχοι και όχι δεν γίνεται και δεν θέλουμε να αλλάξουμε για κανέναν!
Είμαι σε καλή φάση
Ήταν μόνο θέμα χρόνου
βγαίνω στο δρόμο
Να ουρλιάξω δυνατά αυτό που νιώθω
Και ναι το ουρλιάζουμε πλέον όλες, το ζούμε και κυριαρχούμε στο κορμί μας και στις επιθυμίες μας χωρίς δεσμά και ανστολές.
Είμαι αληθινή γυναίκα
Κι αν ενεργώ με ευσπλαχνία
Αυτή η τσούλα/αλεπού θα γίνει τσακάλι
Ανοίγει το κουτί με τα σκουλήκια (σσ. Προειδοποίηση)
Και σίγουρα η… προειδοποίηση για όποιον τολμήσει να παραβλέπει ή υποτιμήσει τη γυναικεία θηλυκότητα είναι εμφανής…
Για την ιστορία να αναφέρουμε ότι το τραγούδι ερμηνεύουν οι Nebulossa, σε μουσική και στίχους των María Bas και Mark Dasousa, που αποτελούν και το μουσικό ντουέτο. Οι Nebulossa είναι παντρεμένοι για πάνω από 20 χρόνια και έχουν δύο παιδιά. Σχημάτισαν το συγκρότημα το 2018.
Να πούμε επίσης ότι για να ηρεμήσουν τα πνεύματα χρειάστηκε να παρέμβει ο ίδιος ο πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ, ο οποίος υπερασπίστηκε το τραγούδι που χαρακτηρίστηκε από «προκλητικό» έως «σεξιστικό» και «αντιφεμινιστικό».
Σίγουρα το Zorra είναι ένα τραγούδι που θα ανοίξει μεγάλη συζήτηση και μετά τη Eurovision, καθώς μιλά ανοιχτά για τη γυναικεία ενδυνάμωση και χειραφέτηση.
Ίσως όπως το είχε τραγουδήσει και η Ρίτα Σακκελαρίου: «Αν κάνω άτακτη ζωή, δεν θα σε βάλω για κριτή, γιατί δεν έχεις το δικαίωμα αυτό, δικός μου είναι λογαριασμός».
Οι Nebulosa πλέον το λένε ακόμη πιο προχωρημένα:
«Έχω “ξαναχτιστεί” μέσα μου
Και αυτή η τσούλα που φοβόσουν τόσο πολύ
Ενδυναμώθηκε
Και τώρα είναι μια τέλεια τσούλα».
Eurovision 2024: Οι στίχοι του Zorra (Τσούλα/Αλεπού)
Ξέρω ήδη ότι είμαι απλώς μια τσούλα,
που το παρελθόν μου σε κατατρώει
Ξέρω ότι είμαι το μαύρο πρόβατο
Η παρεξηγημένη, η παγωμένη
Ξέρω ήδη ότι δεν είμαι αυτή που θέλεις να είμαι
Καταλαβαίνω ότι σε εξοργίζει
Αλλά αυτή είναι η φύση μου
Δεν μπορώ να μπω στον κόπο να αλλάξω για σένα
Είμαι σε καλή φάση
Ήταν μόνο θέμα χρόνου
βγαίνω στο δρόμο
Να ουρλιάξω δυνατά αυτό που νιώθω
Αν βγω μόνη μου, είμαι τσούλα
Αν έχω πλάκα, η μεγαλύτερη τσούλα
Αν γυρίσω σπίτι μετά το ξημέρωμα
Είμαι ακόμη πιο τσούλα
Όταν πάρω αυτό που θέλω
ποτέ δεν είναι επειδή το αξίζω
Και ακόμα κι αν κατακτώ τον κόσμο
κανείς δεν το εκτιμά, ούτε για ένα δευτερόλεπτο
Αν βγω μόνη μου, είμαι τσούλα
Αν έχω πλάκα, η μεγαλύτερη τσούλα
Αν γυρίσω σπίτι μετά το ξημέρωμα
Είμαι ακόμα πιο τσούλα
Είμαι σε καλή φάση
Έχω “ξαναχτιστεί” μέσα μου
Και αυτή η τσούλα που φοβόσουν τόσο πολύ
Ενδυναμώθηκε
Και τώρα είναι μια τέλεια τσούλα
Δεν κάνει πια κακό
Δεν νοιάζεται πια
Πέτα μου πέτρες, ποιος νοιάζεται
Είμαι μια τέλεια τσούλα
Είμαι αληθινή γυναίκα
Κι αν ενεργώ με ευσπλαχνία
Αυτή η τσούλα/αλεπού θα γίνει τσακάλι
Ανοίγει το κουτί με τα σκουλήκια (σσ. Προειδοποίηση)
Είμαι μια τέλεια τσούλα
Είμαι σε καλή φάση
Ήταν μόνο θέμα χρόνου
βγαίνω στο δρόμο
Να ουρλιάξω δυνατά αυτό που νιώθω
Υ.Γ.1: Το επίσημο βίντεο έχει συγκεντρώσει ήδη περισσότερα από 3,1 εκατομμύρια views στο Youtube.
Υ.Γ2: Στο επίσημο βιντεοκλίπ υπάρχουν αναφορές σε δημοφιλείς γυναίκες που πάλεψαν με τον σεξισμό και τα στερεότυπα. Ανάμεσά τους η Raffaella Carrà, η τρανς μούσα του Αλμοδόβαρ, Bibiana Fernández, ενώ στο σημείο του κομματιού όπου η María Bas τραγουδά φορώντας ένα κόκκινο φόρεμα, αποτίει φόρο τιμής στη Manuela Trasobares, μια από τις πρώτες τρανς γυναίκες που εμφανίστηκαν στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης της Ισπανίας στα 90s και θεωρείται μία από τις μεγαλύτερες ακτιβίστριες της χώρας.
Υ.Γ.3: Η EBU, η οποία διοργανώνει τη Eurovision, επιβεβαίωσε ότι το τραγούδι δεν παραβιάζει την απαγόρευσή της για στίχους που θα μπορούσαν να δυσφημίσουν τον διαγωνισμό, στην καυάθεση του τραγουδιού η λέξη «zorra» μεταφράζεται ως «αλεπού».
