Περιεχόμενα
Αν παρακολουθείς τις παραγωγές των αμερικανικών μίντια στην προοσκαρική περίοδο, θα είχες παρατηρήσει πως αυτή η ταινία είχε εκπροσώπηση. Στο Actors on Actors του Variety υπήρχε ο Πολ Μεσκάλ που μιλούσε με την Νάταλι Πόρτμαν και ο Άντριου Σκοτ με τη Γκρέτα Λι. Στο Actors Roundtable του Hollywood Reporter για τους άντρες ηθοποιούς που βρίσκονται στον προθάλαμο της οσκαρικής υποψηφιότητας, υπήρχε ο Άντριου Σκοτ.
Κι όμως, το All of Us Strangers του Άντριου Χέι δεν ακούστηκε ούτε μία φορά στις οσκαρικές υποψηφιότητες της 23ης Ιανουαρίου. Ούτε μία. Ούτε στο Ά και Β’ Ανδρικό για τους Σκοτ και Μεσκάλ, ούτε στο Β’ Γυναικείο για την Κλερ Φόι, ούτε φυσικά στη Σκηνοθεσία ή το Σενάριο. Δεν χώρεσε καν στις 10 ταινίες του Best Picture. Μιλάνε τόσες εβδομάδες για αδικία εις βάρος της Γκρέτα Γκέργουικ, αλλά νομίζω πως τέτοια αδικία όπως το απόλυτο 0 σε υποψηφιότητες για το All of Us Strangers δεν έχει γίνει φέτος.
Είναι μια φανταστική αφήγηση. Πολλοί βλέπουν το πόστερ και νομίζουν ότι αναλώνεται σε κλισέ περί γκέι έρωτα. Δεν είναι έτσι. Πιάνει ένα ζήτημα που κινηματογραφικά δεν έχει αποδοθεί ποτέ με αυτόν τον τρόπο. Το πώς ομολογεί ένας γκέι άντρας στους γονείς του την σεξουαλική του ταυτότητα και πώς τους παρουσιάζει τον σύντροφό του.
Κι αυτό κλισέ ακούγεται. Εδώ έρχεται το twist. Οι γονείς του Άνταμ (Άντριου Σκοτ) έχουν πεθάνει χρόνια πριν. Και ο Άνταμ δεν μπόρεσε ποτέ εν ζωή να βρει το κουράγιο να τους μιλήσει για τον εαυτό του, να τους πει ποιος είναι. Κρυβόταν, πέθαναν και έχασε την ευκαιρία να βγάλει από πάνω του το βάρος της κρυψίνοιας.
Είναι τέτοιος ο πόνος μέσα του που ο οργανισμός του δημιουργεί έναν μηχανισμό ανακούφισης για να μπορέσει ο Άνταμ να λυτρωθεί. Δεν θα γίνει με τη μία, δεν θα γίνει εύκολα, αλλά θα γίνει. Έτσι, ο Άνταμ, αφού γνωρίσει τον σύντροφό του τον Χάρι (Πολ Μεσκάλ), θα αρχίσει να ταξιδεύει πνευματικά στο πατρικό του σπίτι.
Τι πραγματεύεται η ταινία
Αποχωρεί από την πραγματικότητα και βυθίζεται σε ένα σκηνικό όπου οι γονείς του είναι ζωντανοί, όπως τους είδε τελευταία φορά, δηλαδή νέοι, σχεδόν μικρότεροι του ηλικιακά, και βρίσκεται μαζί τους σε διάφορα σημεία της παιδικής ηλικίας όπου συνήθως τους είχε πλάι του. Στο μίνι μάρκετ με τον πατέρα του, στο δείπνο και με τους δύο, στο δωμάτιο του καθώς κοιμάται με τη μαμά του από πάνω να προσπαθεί να του πάρει τους εφιάλτες με την φροντίδα της.
Ο Άνταμ σαν να βαφτίζεται μέσα στην άμυνα του μέσα του, ακολουθώντας την αντίστροφη διαδρομή. Σε μια over 40 φάση της ζωής του, αναζητά ξανά την τρυφερότητα της μαμάς και του μπαμπά του και ελπίζει πως ακούγοντας όσα έχει να τους πει, δε θα τον απωθήσουν, θα νιώσουν περήφανοι για εκείνον.
Δεν μπορεί να τους το πει σε μία και μόνο φορά. Δε νιώθει έτοιμος. Δεν έχει προετοιμάσει τι θα τους πει, ούτε καν μέσα στην ασφάλεια που του παρέχει το ίδιο του το μυαλό. Γιατί και σε αυτό διαμορφώνει το σκηνικό με άγχος, σχεδόν με φόβο, όπως ο ίδιος φαντάζεται πως θα ήταν. Μέχρι που ένα βράδυ θα πάει μαζί με τον Χάρι στο σπίτι των γονιών του και θα αρχίσει να χτυπάει πόρτες ζητώντας να του ανοίξουν. Αυτό στην πραγματικότητα. Ξαφνικά, ο μηχανισμός άμυνας έχει γυρίσει μπούμερανγκ κι έχει θολώσει τα όρια πραγματικότητας-φαντασίας για τον Άνταμ.
Χτυπάει την πόρτα και περιμένει να του ανοίξουν για να τους γνωρίζει τον Χάρι. Κοιτάζει από τα παράθυρα και δεν τους βλέπει. Ο Χάρι φεύγει. Ο Άνταμ ξαναβυθίζεται στη φαντασία και έχει μια τελευταία ευκαιρία. Ένα τελευταίο βράδυ χωμένος βαθιά στο μεγαλύτερο «γιατί» της ζωής του.
Πώς είναι δυνατόν αυτή η ταινία να αγνοήθηκε οσκαρικά;
Το All of Us Strangers είναι ταινία σπουδαία γιατί αναγνωρίζει πως ακόμα και σε αυτή την δύσκολη συνθήκη, υπάρχουν φορές που εμείς οι ίδιοι προκαταβάλουμε την δυσκολία μιας κατάστασης, θεωρώντας a priori πως οι ακροατές μας θα μας αντιμετωπίσουν με απώθηση ή ακόμα και αηδία. Και καταπιέζουμε το μέσα μας κι ο χρόνος περνάει. Μέχρι που δεν υπάρχει άλλος χρόνος, είτε για μας είτε για τους άλλους. Για μας, όπως και να ‘χει.
Η ταινία έχει εξαίρετη σκηνοθεσία που τοποθετεί σε αντίθετα κάδρα την ερωτική διάθεση του ζευγαριού που είναι στο ξεκίνημα μιας σχέσης και του συνακόλουθου ενθουσιασμού και ταυτόχρονα δείχνει την συγκατάβαση του Χάρη στην αντιμετώπιση της στρεβλής πραγματικότητας που ζει ο Άνταμ. Από τη μία χορεύουν σε κάποιο κλαμπ με Pet Shop Boys κι από την άλλη ο Άνταμ, που είναι ενήλικος και ελεύθερος να ερωτευτεί όποιον θέλει, αναζητά τη συναίνεση και την αποδοχή στα φαντάσματα.
Ο Άνταμ είδε τους γονείς του να πεθαίνουν σε τροχαίο και όντας ένα παιδί γεμάτο φόβο από το μπούλινγκ που δεχόταν, έχασε το καταφύγιό του. Δεν ενηλικιώθημε ποτέ. Έγινε ένας επιτυχημένος σεναριογραφός ταινιών και θέλει να ξαναγράψει το σενάριο της ζωής του, στο οποίο τους μιλάει για το ότι είναι γκέι και ξεπερνά τα τραύματα του.
Τι κι αν έχει την απόλυτη τρυφερότητα και την αγκαλιά του Χάρι, τι κι αν εκεί μπορεί να νιώσει σαν να πλέει σε μια ήρεμη θάλασσα, στον πυρήνα βρίσκονται η μητέρα και ο πατέρας του. Ιδίως η πρώτη. Είναι χαρακτηριστική στην ταινία η σκηνή που αναφέρει τον Χάρη ως φίλο του και ο Άνταμ της λέει «εννοείς τον σύντροφό μου».
Μια ταινία που σου επιτρέπει να την προσαρμόσεις πάνω στις δικές σου πληγές με ηρεμία
Σε αυτή την ταινία που έχει πολύ χαρακτηριστικές μανιέρες Βρετανών σκηνοθετών, ειδικά στο κομμάτι της φωτογραφίας, βλέπουμε χρώματα και συνθέσεις που παραπέμπουν στην εποχή μιας underground βρετανικής ποπ, με μια άψογη φωτογραφία από τον Τζέιμι Ράμσεϊ (Moffie, Mothering Sunday) ο οποίος έχει εντρυφήσει πολύ στην φροϋδική σχέση του παιδιού με τη μαμά σε επίπεδο απόδοσης μέσω των χρωμάτων και του κάδρου.
Μια ψυχοθεραπεία φαντασίας είναι αυτή η ταινία. Είναι μια ταινία που δεν ξεχειλώνει τα συναισθήματα με υπερβολικούς μελοδραματισμούς, ούτε πάει αυτοβοεί στις εύκολες ερμηνείες και κατευθύνσεις του σεναρίου. Το σενάριο μοιάζει σαν να χτιζόταν σκηνή τη σκηνή, σαν να μην ήθελε ο Χέι να προκαταβάλει τίποτα και να έγραφε το σενάριο καθώς έβλεπε τους ηθοποιούς να ακολουθούν τη συνθήκη. Έδινε την πρώτη φράση και άφηνε αυτή να τους κατευθύνει.
Είναι μια ταινία-θέατρο το All of Us Strangers. Θεμελιώνεται πάνω στην ακοή, στην παρατήρηση, στις σιωπές, στην εσωτερίκευση της ανάγκης. Και μέσα από την απώλεια των γονέων, η ταινία λυτρώνει κι απαλύνει τον θεατή. Δεν χρειάζεται να είσαι γκέι για να το καταλάβεις, για να θελήσεις να χαϊδέψεις τον Άνταμ στο κεφάλι και να συνδεθείς μαζί του. Όλοι μας φέρουμε τραύματα από τη σχέση με τους γονείς μας, όλοι μας φοβόμαστε πως δε θα προλάβουμε να τους πούμε όσα θέλουμε.
Η απώλεια τους αναπροσαρμόζει τους στόχους μας. Βαδίζουμε έχοντας στο μυαλό πως μας βλέπουν από εκεί ψηλά και πως μπορούν, ως άυλοι πια, να εισέλθουν στο σώμα μας και να συνομιλήσουν με την ψυχή μας. Όταν πεθαίνουν οι γονείς μας, η ψυχή μας αρχίζει να ζητάει την δική της έξοδο.
Ναι, έχει όλα αυτά τα νοήματα και ερμηνείες η ταινία All of Us Strangers. Ό,τι απαλύνει τον καθένα που τη βλέπει.
