Όταν μιλάμε για τα σημαντικότερα franchise ταινιών, το μυαλό μας πάει κατευθείαν στους «τιτάνες» του είδους: Godzilla, James Bond, Spider-Man.
Υπάρχει όμως μια ταινία με τόσους πολλούς «απογόνους», που κυριολεκτικά οι υπόλοιπες τρώνε την σκόνη της: «The Amityville Horror».
Υπάρχουν τουλάχιστον 45 σίκουελ του δράματος τρόμου του Στιούαρτ Ρόζενμπεργκ (1979) για μια οικογένεια που πολιορκείται από υπερφυσικές δυνάμεις μέσα στο σπίτι τους στο προάστιο Amityville του Λονγκ Άιλαντ (και σίγουρα όλοι έχουμε δει κάποιο).
Αυτό το μέγεθος σίγουρα υπερβαίνει τα franchise του «Star Wars», «Fast and Furious» και «X-Men» μαζί.
Είναι τόσες πολλές οι ταινίες γύρω από τον τρόμο στο Amityville παρουσιάζονται -τουλάχιστον τέσσερις φέτος- που το περιοδικό τρόμου Fangoria πρόσθεσε την Καλύτερη ταινία Amityville ως κατηγορία στα ετήσια βραβεία του πέρυσι.
«Υπάρχει μια ενσωματωμένη αγορά για το franchise Amityville», λέει ο σκηνοθέτης Σόουν Σ. Φίλιπς στους NY Times, οι ταινίες του οποίου περιλαμβάνουν το «Amityville Karen» και το νέο «Amityville Bigfoot» με τον Έρικ Ρόμπερτς.
«Υπάρχουν άνθρωποι εκεί έξω που θα παρακολουθήσουν κυριολεκτικά κάθε ταινία Amityville που βγαίνει στην κυκλοφορία. Έχει φτάσει κάπως στο σημείο όπου οι κινηματογραφιστές προσπαθούν να υπερβούν ο ένας τον άλλον» προσθέτει.
Για να είμαστε δίκαιοι, οι χαρακτηρισμοί σίκουελ και franchise χρησιμοποιούνται γενναιόδωρα.
Λιγότερες από 10 ταινίες ανήκουν στην κλασική κατηγορία «Amityville Horror», αλλά ακόμη και αυτός ο αριθμός είναι προς συζήτηση.
Όπως και η λέξη «Paranormal», το «Amityville» έγινε προσπάθεια να ταυτιστεί ως synecdoche για ένα γενικότερο χαρακτηρισμό καταστάσεων, όπως «Amityville Vibrator», για διακοπές «Αmityville Christmas Vacation» ή για τοποθεσίες «Amityville in Space». Οι ταινίες είναι κυρίως κωμικές, έχουν μικρό μπάτζετ και μικρή σχέση με το πρωτότυπο.
Όσον αφορά την ποιότητα, δεν είναι απλώς «ουφ», αλλά κυρίως, ενώ κυμαίνονται σε μία ποικιλία ειδών, από τις ικανοποιητικά διασκεδαστικές έως τις απίστευτα τρομακτικές. Ωστόσο συνεχίζουν να δημιουργούνται ταινίες με βάση αυτό το κόνσεπτ.
«Κάποιες σίγουρα δεν θα μπορούσες να τις δεις, βέβαια αυτό θα μπορούσαν να πουν κάποιοι άλλοι και για τις δικές μου ταινίες» σημειώνει ο σκηνοθέτης Τόμας Τζ. Τσώρτσιλ, του οποίου η τριλογία Amityville μεταδίδεται στο Starz. «Οι ταινίες μου έχουν σχεδιαστεί για να σε βοηθήσουν να ξεχαστείς για δύο ώρες και να ψυχαγωγηθείς».
Ο Μάικ Στόουν, κριτικός ταινιών τρόμου στο YouTube, έκανε κριτική σε 42 ταινίες Amityville προτού τα παρατήσει. Μάλιστα υπογράμμισε ότι το να βλέπεις ο,τιδήποτε σε «Amityville» -καταμέτρησε γύρω στις 54- προσδίδει δικαιώματα καυχησιολογίας.
«Χρειάζεται δέσμευση», είπε —και το χαρακτήρισε ένα είδος «κινηματογραφικού μαζοχισμού».
Ο Τζο Λίπσετ, κριτικός ταινιών για τον ιστότοπο ταινιών τρόμου Bloody Disgusting, είπε ότι ένας μεγάλος μοχλός πίσω από αυτές είναι το χρηματικό κέρδος.
«Το να μπορείς να το πουλήσεις και να κερδίσεις τηλεθέαση ακόμα κι αν δεν είναι εξαιρετικά προσοδοφόρο, είναι πιθανότατα αρκετό για να το προσέξει ο κόσμος, σε αντίθεση με κάποιον άλλο τίτλο», εξηγεί.
Σε αντίθεση με τα franchise του Χόλιγουντ, το Amityville -η λέξη και το σκηνικό- είναι δωρεάν για χρήση χωρίς αμφισβητήσεις, εφόσον η ταινία δεν ταυτίζεται σε όλα τα σημεία με το πρωτότυπο.
Παρόμοια «αρπαγή» συμβαίνει με τον «Γουίνι το Αρκουδάκι», που είναι ήδη αντικείμενο δύο ταινιών slasher, ενώ τα πνευματικά δικαιώματα της A.A. για το βιβλίο του Μίλνε του 1926 «Winnie-the-Pooh» έχουν λήξει.
Ο δημόσιος τομέας είναι ένα δώρο για χαμηλού προϋπολογισμού δημιουργούς ταινιών τρόμου που μπορεί να μην κάνουν ποτέ μια ταινία «Saw», αλλά εξακολουθούν να θέλουν να χρησιμοποιήσουν μια αναγνωρίσιμη επωνυμία τρόμου, ώστε να προσελκύσουν τα βλέμματα σε πλατφόρμες συνεχούς ροής όπως η Tubi.
«Αν δεν μπορείτε να αντέξετε οικονομικά ένα I.P., το Amityville είναι ένας τίτλος που μπορείτε να αποκτήσετε δωρεάν», εξηγεί ο Τζακόμπ Ολιβιέρ, ο συντάκτης ταινιών στο περιοδικό Paste που έχει γράψει για το σύμπαν του «Amityville».
Το «The Amityville Horror» ήταν μια εισπρακτική επιτυχία και έγινε η λυδία λίθος των σύγχρονων ταινιών τρόμου με στοιχειωμένα σπίτια, εμπνέοντας το «Conjuring» και άλλα franchise. (Το πρωτότυπο μεταδίδεται στο Max).
Βασίστηκε σε μια πραγματική τραγωδία από το 1974, όταν ο Ρόναλντ ΝτεΦέο Τζούνιορ δολοφόνησε την οικογένειά του -τους γονείς του, Ρόναλντ και Λουίζ, και τα τέσσερα αδέλφια του, Ντάουν, Άλισον, Μαρκ και Τζον Μάθιου- στο το σπίτι της οικογένειάς του στην Ocean Avenue στο Amityville, στη South Shore του Long Island.
Ο ΝτεΦέο ισχυρίστηκε ότι άκουσε φωνές που του ζητούσαν να σκοτώσει και τελικά ομολόγησε τους φόνους και καταδικάστηκε το 1975 για έξι κατηγορίες για φόνο δεύτερου βαθμού. Πέθανε το 2021, ενώ εξέτιε κάθειρξη 25 ετών έως ισόβια.
Ένα χρόνο μετά τις δολοφονίες, η οικογένεια Λουτς -ο Τζορτζ, η Κάθι και τα τρία παιδιά τους- μετακόμισαν στο σπίτι και ισχυρίστηκαν ότι βίωσαν τρομακτικές υπερφυσικές δυνάμεις, εγκαταλείποντας το σπίτι σε λιγότερο από ένα μήνα.
Η δοκιμασία τους -ή η φάρσα, για τους σκεπτόμενους- ενέπνευσε ένα βιβλίο μπεστ σέλερ του 1977 και την πρώτη ταινία, στην οποία πρωταγωνιστούσαν ο Τζέιμς Μπρόλιν και η Μάργκοτ Κίντερ μένοντας στο σπίτι στο Amityville της Νέας Υόρκης, όπου έγιναν οι φόνοι που ενέπνευσαν το βιβλίο και την ταινία.
Σύμφωνα με εκπρόσωπο του Γραφείου Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας και Εμπορικών Σημάτων των Ηνωμένων Πολιτειών, το 2002 το εμπορικό σήμα «The Amityville Horror» κατοχυρώθηκε ομοσπονδιακά από τον Τζορτζ Λουτς για μια σειρά μη λογοτεχνικών βιβλίων σχετικά με το παραφυσικό, αλλά η εγγραφή ακυρώθηκε το 2008.
Το 2023 το εμπορικό σήμα «The Amityville Horror» καταχωρήθηκε ομοσπονδιακά για μια σειρά ταινιών τρόμου και τηλεοπτικών εκπομπών, καθώς και για παραγωγή και διανομή ταινιών τρόμου, από την MGM και παραμένει ενεργό.
Από την πρώτη ταινία, το σπίτι Amityville έχει ανακαινιστεί και η διεύθυνσή του άλλαξε. Αυτή τη στιγμή είναι απασχολημένο και εξακολουθεί να προσελκύει περίεργους επισκέπτες, αλλά η εικόνα του Street View στους Χάρτες Google είναι θολή.
Ένας εκπρόσωπος των Χαρτών Google αρνήθηκε να παράσχει λεπτομέρειες σχετικά με το γιατί ή ποιος το ζήτησε, επικαλούμενος ανησυχίες σχετικά με το απόρρητο.
Δεν είναι όλοι ενθουσιασμένοι με τον επεκτεινόμενο γαλαξία Amityville. Απαντώντας σε ένα email που έλεγε ότι αυτή η ιστορία συνέβαινε και ζητώντας σχόλια, ο Ντένις Μ. Σίρι, ο δήμαρχος του Amityville, έγραψε: «Παρακαλώ μην το κάνετε».
Ο ιστορικός κινηματογράφου Μπράιν Τόμας Νόρτον δεν είναι θαυμαστής των νέων ταινιών.
«Το Amityville αξίζει βασικά το bupkis όσο ισχύει το αξιόπιστο νόμισμα των ταινιών τρόμου», είπε ο Νόρτον, του οποίου το βιβλίο «For God’s Sake, Get Out!», για τις αυθεντικές ταινίες Amityville, κυκλοφορεί αυτό το φθινόπωρο.
Η Πάολα Μ. Ουρουμπούρου, ομότιμη καθηγήτρια λογοτεχνίας και κινηματογράφου στο Πανεπιστήμιο Hofstra, μεγάλωσε κοντά στο σπίτι του Amityville και ως έφηβη ήταν φίλη με την Ντάουν ΝετΦέο.
Λάτρης της πρωτότυπης ταινίας, ελπίζει ότι η φαινομενικά άσβεστη δίψα για τις ταινίες «Amityville» δεν θα επισκιάσει την τραγωδία πίσω από αυτήν.
«Η πραγματική φρίκη ήταν η δολοφονία της οικογένειας και το να πάμε στην κηδεία και να δούμε έξι φέρετρα στην εκκλησία», εξομολογείται.
Είτε σας αρέσει είτε όχι, πρόσθεσε, ένα υπέροχο χωριό του Λονγκ Άιλαντ μπορεί να είναι για πάντα μια ανεξίτηλη στενογραφία καθώς πλέον το όνομα «Amityville» «σημαίνει τρόμο».
