5 λόγοι που η νέα ταινία Barbie είναι η πιο «αντρική» ταινία της χρονιάς

Πολλές φορές, για να μπορέσει κάποιος να επικοινωνήσει αυτό που θέλει να πει, επειδή κρίνει ότι είναι πολύ σημαντικό να ακουστεί σε όσο το δυνατόν περισσότερους, μπορεί να χρησιμοποιήσει αθέμιτα μέσα για να το καταφέρει. Στο όνομα ενός μεγαλύτερου καλού. Έτσι μπορεί να κριθεί και αυτός ο τίτλος για την κριτική που θα επιχειρήσω για την ταινία Barbie που κυκλοφορεί σήμερα στις αίθουσες από την Tanweer.

Κριτική όχι με την αυστηρή έννοια, γιατί δεν υποδύομαι κριτικό κινηματογράφου όπως κάποιοι άλλοι που πάνε και βάζουν 2 αστεράκια στο Mission Impossible 7 για παράδειγμα. Επικοινωνώ το συναίσθημα και τις σκέψεις μου γύρω από μια ταινία, κι αν κάποιος πάρει το έναυσμα για να ανακαλύψει τα δικά του μέσα από την ίδια ταινία, είτε συμφωνώντας είτε απορρίπτοντας όσα υποστηρίζω εγώ, τότε ο σκοπός της ύπαρξης μου ως αρθρογράφος έχει επιτευχθεί.

Όταν κάποιος ακούει για ταινία Barbie, προφανώς και δημιουργεί κάποιες σκέψεις και εικόνες που βασίζονται εν πολλοίς σε στερεότυπα. Αυτά αρχίζουν κάπως να διαλύονται όταν βλέπεις το καστ και τη σκηνοθεσία, αλλά και πάλι, δεν περιμένεις ότι θα δεις κάτι που να σου χαράξει έστω και μια γραμμή μέσα σου. Ειδικά αν είσαι άντρας. Κι ίσως αυτή η μη προσδοκία να δίνει την ώθηση που χρειάζεται στην ταινία ώστε να φτάσουν τα μηνύματά της πεντακάθαρα στην ψυχή σου.

Στην προβολή που βρέθηκα, ήταν πολλά ανήλικα κοριτσάκια. Δεν είδα ανήλικα αγοράκια. Δυστυχώς. Δεν ξέρω αν συνέβη από κάποιο targeting προώθησης. Είδα αρκετούς ενήλικες άντρες, αλλά και πάλι όχι όσους θα ήθελα. Γι΄αυτό και αντιμετωπίζω αυτό το κείμενο ως ένα κείμενο ευθύνης, παρά ως ένα ριβιού της ταινίας.

Θεωρώ πως η Barbie της Γκρέτα Γκέργουικ, με την Μάργκοτ Ρόμπι (ΠΑΝΤΡΕΨΟΥ ΜΕ ΜΑΡΓΚΟΤ) και τον Ράιαν Γκόσλινγκ είναι μια ταινία κομμένη και ραμμένη για σεμινάριο διαπαιδαγώγησης αγοριών και ανδρών. Όχι με μια φεμινιστική τάση όπως μπορεί να την ερμηνεύσουν διάφοροι. Αναμφίβολα έχει και αυτό. Αλλά, τουλάχιστον στα δικά μου μάτια, δεν είναι αυτό το τελικό της point. Ξεκινάει από το σημείο του φεμινισμού, αλλά το κάνει για να το ανατρέψει και να φτάσει στο σημείο του απόλυτου ανθρωπισμού, της κατάργησης των διαχωριστικών γραμμών ανάμεσα στα δύο φύλα.

Περισσότερο λοιπόν από τα μηνύματα που περνάει προς τις γυναίκες – θαρρώ ότι τελικά οι γυναίκες χρειάζονται ελάχιστη καθοδηγήση από κάποια άλλη γυναίκα, γιατί οι περισσότερες έχουν την ωριμότητα σε αυτή την εποχή να ανακαλύψουν περισσότερα για τον εαυτό τους – έχουν αξία τα μηνύματα που περνάει προς τους άντρες. Γιατί είμαστε εμείς που για χρόνια αφεθήκαμε σε μια ευκολία και δεν μπήκαμε στη διαδικασία να σκαλίσουμε το μέσα μας. Και γι’ αυτό είμαστε και πιο δυστυχείς, γι’ αυτό υποδυόμαστε ρόλους καθημερινά, πιστεύοντας ότι έτσι πραγματώνουμε το φύλο μας.

Κι όσα γράφω ως εδώ, δεν είναι καν στους λόγους που θα αναλύσω για το γιατί η Barbie είναι μια ταινία με τέτοια κοινωνική αξία, που αλλάζει όποιον άντρα τη δει. Ακόμα και τους κλειστούς, ακόμα κι αυτούς που εμμένουν στο να είναι «ματσίλες» και να σκοτώνουν το συναίσθημά τους γιατί «είμαι άντρας και πρέπει να είμαι σκληρός».

Η πορεία θα έχει μερικά spoilers, θα προσπαθήσω να τα πω όσο πιο αόριστα γίνεται, αλλά σίγουρα κάτι θα μου ξεφύγει, οπότε από δω και πέρα διαβάζεις με δική σου ευθύνη.

Μια σκηνή στη Barbie αποκαλύπτει στον άντρα το λάθος με το μέσα του

Είναι προς το φινάλε, η σκηνή της ένωσης των δύο φύλων. Εκεί που η Barbie εξηγεί στον Ken ότι δε χρειάζεται να ετεροκαθορίζεται, να διαμορφώνει τον εαυτό του με βάση εκείνη. Και για λίγα λεπτά ο Ken βιώνει μια εσωτερική σύγκρουση μεταξύ αυτού που είχε συνηθίσει να θέλει και αυτού που πραγματικά θέλει. Κι εκεί γίνεται κατανοητό πως δεν χρειάζεται για να είσαι άντρας, να το αποδεικνύεις με την απήχησή σου στο γυναικείο φύλο.

Δεν χρειάζεται να καταπιέζεις τον εαυτό σου να φλερτάρει διαρκώς γιατί «αυτός είναι ο ρόλος του άντρα» (να παραδεχτούμε κορίτσια πως διαιωνίζετε κι εσείς πολύ αυτή την άποψη και δεν φταίει για όλα η πατριαρχία). Μπορείς να υπάρχεις μόνος, μπορείς να αντέξεις την απόρριψη, μπορείς να καταλάβεις ότι τελικά δεν ήθελες να είσαι με την Χ γυναίκα, αλλά καταπιεζόσουν να είσαι με μια οποιαδήποτε γυναίκα γιατί αυτό είναι ο άντρας.

Η Barbie αποδομεί με τρομερά χιουμοριστικό και εύστοχο τρόπο την πατριαρχία

Την αποδομεί και το κάνει όχι για να πουλήσει άκρατο και ακραίο φεμινισμό. Το κάνει για να δείξει πως αρεσκόμαστε στο να δημιουργούμε έννοιες και να τις αποδίδουμε ως ανίκους εχθρούς, ως Τιτάνες που μας καταδυναστεύουν, ενώ στην πραγματικότητα είναι απλά αδυναμίες που φεύγουν όσο εστιάσουμε και δουλεύουμε με το μέσα μας.

Δεν αποτυπώνει τον άντρα ως τον εγκληματία και τον ένοχο για όλα

Κάποια στιγμή φαίνεται πως πάει να κάνει κάτι τέτοιο. Όμως καταλήγει αλλού. Δείχνει πως τελικά άντρας και γυναίκα είναι το ίδιο πράγμα, απλώς ο ένας βρέθηκε σε θέση εξουσίας για πολλά χρόνια και άφησε το μέσα του για να διαμορφώσει ένα «ιδανικό» έξω. Και τυφλώθηκε. Αγνόησε όλα όσα ήθελε. Και τώρα, τώρα που ο κόσμος έχει αλλάξει, δίνεται στον άντρα η τέλεια ευκαιρία να κατανοήσει στο περίπου ποιος είναι, γιατί ποτέ κανείς άνθρωπος δεν πρόκειται να βρει τον απόλυτο σκοπό του παρά μόνο λίγο πριν πεθάνει.

Ο Ken και οι άλλοι Ken δεν είναι πολέμαρχοι, δεν είναι εγκληματίες εκ φύσεως. Είναι απλά άντρες που καταπιέζονται από μια θεωρία, την οποία εν τέλει δεν την επιβάλλει κανείς άνθρωπος, αλλά μια υποτιθέμενη κληρονομία που περνάει από γενιά σε γενιά με όχημα ανούσια τσιτάτα.

Δείχνει πως τα αγόρια δεν έχουμε μάθει να διαχειριζόμαστε τα αισθήματα μας και καταλήγουμε σε βλακείες

Ο Ken καταλήγει να ανατρέψει την κυριαρχία της Barbie στην Barbieland και να ιδρύσει το Kendom, το βασίλειο των Ken, μόνο και μόνο γιατί είχε πληγωθεί που η Barbie δεν τον ήθελε. Και το σενάριο της Γκέργουικ το στήνει αυτό με το τρομερό εύρημα των αλόγων. Πατριαρχία και άλογα. Μέχρι που «όταν κατάλαβα ότι η πατριαρχία δεν έχει άλογα, δε μου άρεσε πια, αλλά δεν ήξερα τι να κάνω», που λέει ο Ken.

Είναι άψογος ο Ράιαν Γκόσλινγκ στον τρόπο που αφήνει τη σοβαρότητα και περνάει το μήνυμα με εικόνα αρλεκίνου. Από αδυναμία διαχείρισης της απόρριψης του ιδεατού που είναι η Barbie, πιέζει τον εαυτό του να γίνει ένας σατράπης, χωρίς να του αρέσει καθόλου αυτό. Θέλει μόνο, ως εκείνο το σημείο, να είναι με τη Barbie και να παίρνει νόημα η ζωή του χάρη σε αυτήν.

Ανέδειξε την τεράστια ανάγκη που έχουμε οι άντρες να μας καθοδηγήσουν οι γυναίκες

Σε αυτή τη νέα εποχή, βρισκόμαστε σε εδάφη λιγότερο γνωστά σε εμάς και περισσότερο γνωστά στις γυναίκες. Μπορεί να είναι πολύ να το ζητάμε, μπορεί να είναι μια ευθύνη που δεν θα έπρεπε να πάρουν, αλλά δεν υπάρχει Ken που να μη χρειάζεται τη Barbie του. Όχι τη Barbie σύντροφο, αλλά τη Barbie όπως την αποδίδει η Μάργκοτ Ρόμπι (για την οποία όλα τα λεξιλόγια του κόσμου έχουν στερέψει). Ειδικά στη σκηνή που αναφέρθηκε στο Νο1. Τα φροϋδικά, κάνουν εμάς τους άντρες να αναζητούμε μια δεύτερη μαμά στην ενήλικη ζωή μας που θα μας δείξει τον δρόμο για να ανακαλύψουμε τον εαυτό μας.

Αντί επιλόγου

Η Barbie της Γκέργουικ είναι κάτι περισσότερο από ταινία. Δεν μπαίνω καν στη διαδικασία να κρίνω αν θα την αποδεχτούν οι κριτικοί, αν θα πάρει βραβεία ή οτιδήποτε τέτοιο. Είναι μια μορφή τέχνης υψηλή μόνο και μόνο για τα μηνύματα της. Δεν της επιτρέπεται να κριθεί περισσότερο για κάτι άλλο, παρά για τους συμβολισμούς και την αλληγορική της μορφή ως σχόλιο για έναν κόσμο όπου δεν υπάρχουν οι άντρες και οι γυναίκες, αλλά άνθρωποι που ενίοτε, για σεξουαλικούς και ερωτικούς λόγους, αποκτούν ο ένας για τον άλλον υπόσταση φύλου.

Είναι μια ταινία λύτρωσης. Και αυτή η μετάβαση στο τέλος από το διαρκές χιούμορ, στην κατανόηση του ποιοι είμαστε, αλλά και η επιλογή που κάνει η Barbie για την αλήθεια και τον θάνατο που φέρνει αυτή, παρά για μια ζωή στην ψευδαίσθηση, την κάνουν και μια ταινία απελευθέρωσης. Αν εκτιμάς το μέσα σου, αξίζει να δακρύσεις ή και να κλάψεις στο τέλος. Αρκεί να είσαι εντελώς ανοιχτός σε όλη την ταινία για να απορροφήσεις τα μηνύματά της.

Τέλος, αυτή η Barbie μπορεί να γίνει ακόμα και pop culture reference για το μέλλον, αφού έκανε το ροζ να μην είναι γυναικείο, ούτε και κάποια υποδήλωση γκέι ταυτότητας για έναν στρέιτ. Αφαιρεί κάθε έννοια χρωματισμού και δίνει στα πράγματα την ουδετερότητα που τους πρέπει.

Εν αρχή ην η Barbie…