Περιεχόμενα
Όταν είχε ανακοινωθεί ότι θα γίνει ταινία Η Φόνισσα του Παπαδιαμάντη, δεν πρέπει να είχε κανείς πέραν των συντελεστών και της παραγωγής, την προσδοκία να δει την καλύτερη ελληνική ταινία, όχι μόνο της χρονιάς, αλλά της δεκαετίας. Στην καλύτερη των περιπτώσεων περιμέναμε να δούμε μια ταινία που θα ήταν στα πρότυπα της Ευτυχίας, μιας επίσης πάρα πολύ καλής ταινίας.
Όμως, η Εύα Νάθενα, σκηνοθέτιδα της ταινίας, και η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, πρωταγωνίστρια, μαζί με όλο το καστ και όλους τους συντελεστές, είχαν στοχεύσει τόσο ψηλά. Προφανώς, όχι συνειδητά, δεν ξεκίνησαν και είπαν «θα κάνουμε την καλύτερη ελληνική ταινία», γιατί συνήθως όποιος κάνει τέχνη με τέτοιους σκοπούς, χάνει το μυαλό του και κάνει περισσότερες αστοχίες.
Είναι εμφανές όμως από το αποτέλεσμα της ταινίας πως όλοι τους ήθελαν κάθε σκηνή να την οδηγήσουν στο απόγειο της, στην τελειότερη εκδοχή της. Κι ας ξέρουμε πως η τελειότητα είναι ανέφικτη, η Φόνισσα σου δίνει την ψευδαίσθηση πως, τελικά, δεν είναι και τόσο ουτοπική η αναζήτησή της.
Δεν είναι μόνο η καλύτερη ελληνική ταινία της δεκαετίας. Ούτε μια «για τα ελληνικά δεδομένα πολύ καλή». Είναι και μια πολύ καλή ταινία που αν προβαλλόταν σε ξένα φεστιβάλ, θα άφηνε το ίδιο συναίσθημα.
Τι πραγματεύεται η καλύτερη ελληνική ταινία της δεκαετίας
Είναι ούτως ή άλλως ένα πολύ σκληρό θέμα, μια πολύ βάναυση ιστορία αυτή από τον Παπαδιαμάντη. Μια γυναίκα να παίρνει την απόφαση να σκοτώνει τα μικρά κορίτσια του χωριού για να μην καταλήξουν να γίνουν μηχανές του κιμά προς τέρψιν των ανδρών, για να γλυτώσουν από τη βία, από τα χαστούκια κι από την υποχρέωση να γεννοβολάνε μέχρι να κάνουν τον διάδοχο.
Η Φόνισσα είναι η καλύτερη μαία του χωριού, αλλά έχοντας υποστεί η ίδια την καταπίεση, αποφασίζει να κάνει κάτι που στο μυαλό της αποτελεί την σωτηρία. Κι έτσι είναι. Όσο σκληρό κι αν φαντάζει, τα κορίτσια σε εκείνη την εποχή και σε τούτο τον τόπο, είχαν να διαλέξουν ανάμεσα σε μια ζωή σκλαβιάς και συνεχούς φόβου πως θα τις ξυλοκοπήσουν και θα τις δολοφονήσουν οι σύζυγοι και στο να τελειώσει η ζωή τους νωρίς, από την «ευεργεσία» της Φόνισσας.
Μας φαίνεται τραγικό με τα μάτια του σήμερα, αλλά αν σκεφτούμε πως πριν 3 εβδομάδες περίπου, μια κοπέλα δολοφονήθηκε έξω από ένα αστυνομικό τμήμα, ίσως και να μην είναι τόσο μακρινό, ξένο και τραγικό.
Η Εύα Νάθενα φροντίζει να τονίσει την αθλιότητα του παρελθόντος και να δώσει φωνή σε υπαρκτά πρόσωπα, σε γυναίκες που μέχρι και πριν μερικές δεκαετίες υφίσταντο με την προτροπή της ανδροκρατούμενης κοινωνίας την υποχρέωση να γυρίζουν το μάγουλο σε κάθε χαστούκι και μπουνιά και να ανοίγουν τα πόδια τους μπροστά στις ορέξεις γερόντων και μεσήλικων ανδρών που αγόραζαν το κορμί τους από τους γονείς τους.
Ο Παπαδιαμάντης, χωρίς να έχει σίγουρα τέτοιον σκοπό, με αυτή την ιστορία θέτει τεράστιους ηθικούς προβληματισμούς στον παραλήπτη της αφήγησης και η Εύα Νάθενα φροντίζει να διατηρήσει ακέραιο αυτό το κομμάτι. Αν δεις την ταινία επιχειρώντας να αφαιρέσεις τη γνώση περί τίνος πρόκειται, και την δεις ως πλήρως αδαής, θα καταλάβεις τι κάνει η Φόνισσα σε ένα σημείο που την έχεις συμπαθήσει τόσο, ώστε φτάνεις εύκολα να δικαιολογήσεις τη δράση της.
Μια ελληνική ταινία-οδηγός για το μέλλον
Για να γίνει η Φόνισσα η καλύτερη ελληνική ταινία της δεκαετίας, χρειάστηκε αυτή τη σκηνοθετική προσέγγιση της Νάθενα, τα φανταστικά της πλάνα από το φυσικό περιβάλλον, αυτή την επιμονή της στον ρόλο που έχουν τα σύννεφα και το γκρίζο τους στην αφήγηση, στα κοντινά πλάνα, στον ήχο και τη μουσική επένδυση.
Με έναν παράδοξο τρόπο, μια τόσο τραγική ιστορία αποδίδεται με μια καλλιτεχνία, με μια αρμονική (σχεδόν) τελειότητα και αποκτά ομορφιά. Αυτό είναι το σινεμά. Αυτή είναι μια ελληνική ταινία-παράδειγμα για τις επόμενες.
Και μόλις ανέβηκε την περασμένη Παρασκευή στην Cosmote TV, έπιασε κορυφή στο top-20 της πλατφόρμας και έχει σαρώσει σε τηλεθέαση (ζητήσαμε από την Cosmote στατιστικά, αλλά μας είπαν πως δεν παρέχουν κάτι τέτοιο, αλλά μας επιβεβαίωσαν πως είναι με μεγάλη απόσταση από την 2η η ταινία που βλέπουν στην πλατφόρμα της περισσότερο).
Αν δεν την έχεις δει ακόμα, η ελληνική ταινία-ορόσημο για τις επόμενες, σε περιμένει!
