Κάνουμε ένα fast forward στον Δεκέμβριο του 2025, τότε που θα συζητάμε για τις ταινίες της χρονιάς και αυτές που αναζητήθηκαν περισσότερο στη Google, όπως είχαμε κάνει εδώ. Είναι βέβαιο πως το Υπάρχω θα βρίσκεται στην πρώτη θέση των αναζητήσεων των Ελλήνων. Κι είναι κρίμα που δεν θα μετρήσει το διάστημα από τα μέσα Δεκεμβρίου και μετά, που κυκλοφόρησε η ταινία, διότι η πρωτιά θα ήταν με τεράστια διαφορά σε επίπεδο αναζητήσεων.
Δεν γράφουμε όμως αυτό το κείμενο για να πούμε το προφανές. Καθώς η ταινία Υπάρχω βρίσκεται στην 3η εβδομάδα προβολών και από αύριο θα ξεκινήσει η 4η, με τις εκτιμήσεις να κάνουν λόγο για μίνιμουμ 900.000 εισιτήρια (το πενθήμερο 1-6 Ιανουαρίου κόπηκαν λίγο πάνω από 162.000 εισιτήρια) και ίσως πιάσει το εκατομμύριο, για να γίνει μόλις η 4η ταινία που το καταφέρνει στον 21ο αιώνα (δες εδώ).
Φτάνουμε λοιπόν στο διά ταύτα, στο ερώτημα που θέτει ο τίτλος και θα εξηγήσουμε περισσότερο εδώ. Τι έχει κάνει το Υπάρχω τόσο μεγάλη επιτυχία; Η ταινία ως ταινία ή ο Στέλιος Καζαντζίδης, ο μύθος δηλαδή του καλλιτέχνη;
«Υπάρχω», άρα δεν σκέφτομαι (την ταινία)
Παρακολουθώ αρκετά τα σχόλια στα social media και τις συζητήσεις για το αν αρέσει ή όχι η ταινία. Αρκετοί την αποθεώνουν ως ταινία, αρκετοί όμως λένε πως είναι μέτρια ως ταινία, αλλά την απολαμβάνουν για τα τραγούδια. Άλλοι, πάλι, γράφουν πως είναι επιτυχία της ταινίας που καταφέρνει να στείλει 20χρονα παιδιά στο σινεμά για να τη δουν.
Από αυτούς προκύπτει και το ερώτημα αν είναι επίτευγμα του Υπάρχω ή επίτευγμα του μύθου που αναζωπύρωσε το Υπάρχω για τον Στέλιο Καζαντζίδη.
Σαφώς, δε μπορεί να δοθεί ξεκάθαρη απάντηση σε αυτό, όχι τέτοια που να βασίζεται σε κάποια δεδομένα. Δεν έχω κάνει κάποια έρευνα σε ένα δείγμα χιλιάδων ανθρώπων για να υποστηρίξω αυτό που θα υποστηρίξω, αλλά και να είχα κάνει, κανείς δε θα μπορούσε να δώσει μια ακριβή απάντηση.
Αρκετοί που μιλάνε για την ταινία, φαίνεται πως δεν τους αρέσει η ταινία, αλλά τους αρέσει ότι μαθαίνουν πράγματα για τον Καζαντζίδη. Αν μάλιστα τον είχαν ως εικόνισμα ή οι γονείς τους τους μίλησαν γι’ αυτόν ως τον Γκάλη της ελληνικής μουσικής, τότε τους αρέσει που το Υπάρχω θα είναι ένα κληροδότημα μνήμης του τραγουδιστή.
Από την άλλη, αυτοί που λένε συνειδητά ότι τους αρέσει μόνο ο Μάστορας ως Καζαντζίδης ή ότι θυμούνται τον Καζαντζίδη μέσω της ταινίας, τους αρέσει σε έναν βαθμό κι η ίδια η ταινία ως αφήγηση, ως σκηνοθεσία, ως διαμόρφωση, απλώς σε όχι τόσο συνειδητό επίπεδο.
Τι ισχύει περισσότερο από τα δύο;
Σταθμίζοντας τα δεδομένα και με την αίσθηση που αποκομίζω, καταλήγω πως είναι περισσότερο το μέγεθος του Καζαντζίδη, το impact του στους παλιούς και η μυθολογία που σχημάτισαν αυτοί στο μυαλό των νέων για να αντιμετωπίσουν το Υπάρχω ως ένα κειμήλιο μιας σπουδαίας προσωπικότητας (που ήταν τέτοια μόνο μουσικά, όχι στα υπόλοιπα) και επειδή πάνε με αυτή την προδιάθεση, δεν κοιτάζουν την ταινία όπως οποιαδήποτε άλλη ταινία.
Δεν δίνουν προσοχή στο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα, μόνο στον βιογραφικό χαρακτήρα του Υπάρχω και κρίνουν την προσέγγιση του σεναρίου, την ακρίβεια, την πιστότητα, όχι όμως την αφήγηση. Δε λέω πως αυτή είναι κακή. Λέω πως, είτε κάποιος την κρίνει ως καλή είτε ως μη καλή, δεν είναι ανασταλτικός παράγοντας για να μη δει το Υπάρχω, ούτε είναι τόσο σημαντικό στοιχείο για να τους ωθήσει να πάνε να το δουν.
Το Υπάρχω έχει μπει σε αυτό το μομέντουμ διότι όλοι συζητούν γι’ αυτό και όσοι δεν το έχουν δει, θέλουν να το δουν για να συμμετέχουν στην οποιαδήποτε κουβέντα. Και θα εμπλακούν στην κουβέντα με τους προκαθορισμένους όρους, δηλαδή με το αν έχουμε μια αγιοποίηση του Καζαντζίδη στο Υπάρχω που δεν στοιχειοθετείται κι αν το σενάριο έπρεπε να πιάσει και εκφάνσεις του χαρακτήρα του που αποδομούν τον μύθο του.
Όσοι ασχολούνται με το σινεμά, θα αναγνωρίσουν το αποτύπωμα που αφήνει ο Τσεμπερόπουλος, τις ερμηνείες των καλών ηθοποιών, μα η κουβέντα θα περάσει δίχως στάση από αυτούς τους σταθμούς. Θα μείνει για κάποια ώρα στον Μάστορα και το πόσο καλά πετυχαίνει τη φωνή και, θα τερματίσει για να αράξει, στον σταθμό που αφορά τον Καζαντζίδη ως Καζαντζίδη. Το Υπάρχω, δηλαδή, λειτουργεί ως τσακμάκι για μια συζήτηση για τον ίδιο τον τραγουδιστή.
Δεν είναι κακό απαραίτητα αυτό. Είναι ένα ρίσκο που έχουν οι βιογραφίες για τόσο καθολικές προσωπικότητες. Και, στο τέλος της ημέρας, το Υπάρχω δεν φτιάχτηκε για να πάρει το Όσκαρ, φτιάχτηκε για να αφήσει μια συμπυκνωμένη αφήγηση για τη ζωή του Καζαντζίδη.
* Φωτογραφία: Illustration/Πέγκυ Δαδάκη