Αν κοιτάξει κανείς τα Όσκαρ στην καθαρή τους μορφή, θα δει ότι είναι μια ελιτίστικη απονομή που επιβραβεύει αυτό που αποδέχονται τα μέλη της Ακαδημίας και το ίσως το κοινό. Αντιθέτως, στις Κάννες, και σε κάθε τέτοιο φεστιβάλ (Μπιενάλε, Μπερλινάλε, Νύχτες Πρεμιέρας κ.α.) αναφέρεται πολύ εσχάτως πως είναι εκεί όπου το σινεμά μετράει για αυτό ακριβώς που είναι: για το πάθος των ανθρώπων να επικοινωνήσουν, να αφηγηθούν, να τιθασεύσουν τη φαντασία.
Στις Κάννες υπήρχε ανέκαθεν αυτό το κομμάτι με το χειροκρότημα του κοινού στις προβολές, με το standing ovation. Φαίνεται όμως πως από πέρσι έχει γίνει ακόμα πιο έντονο ως φαινόμενο, με κάθε πρεμιέρα να συνοδεύεται από επευφημίες και χειροκροτήματα, ό,τι και να είναι.
Είδαμε για παράδειγμα στο Megalopolis του Κόπολα και το Horizon του Κόστνερ ένα κοινό να παραληρεί για ένα δεκάλεπτο πάνω κάτω, το ίδιο συνέβη και στην προβολή του Substance της Κοραλί Φαργκά και στο Emilia Perez του Ζακ Οντιάρ. Τα reviews όμως των κριτικών για τα δύο πρώτα, ήταν προς το αρνητικό, ενώ για τα δύο τελευταία προς τo πολύ θετικό
Αρκετοί στα σχόλια στις αναρτήσεις που κάνουν τα διάφορα μέσα, όπως το Variety, το Hollywood Reporter και το Deadline, επεσήμαναν πως με τόσα χειροκροτήματα, θα σταματήσει να έχει αξία πια η κίνηση και το standing ovation. Και, θεωρητικά, έχουν δίκιο.
Αλλά, ίσως, εν τέλει, να έχει και μεγαλύτερη αξία. Στο χειροκρότημα που έλαβαν η Φαργκά και ο Οντιάρ, αντικατοπτρίστηκε η ικανοποίηση του κοινού από αυτό που είδε στην οθόνη περισσότερο, χωρίς να τους ενδιαφέρει ποιος σκηνοθετεί. Στον Κόπολα και τον Κόστνερ, επειδή είναι γνωστά τα στοιχεία για το πώς έφτιαξαν αυτές τις ταινίες, με τι προσωπικό κόστος, με τι μεγάλο επιχειρηματικό ρίσκο, το κοινό, εκτιμώ, χειροκρότησε την διαδρομή τους, την αγάπη τους για να πραγματώσουν ένα όραμα, ότι έκαναν ένα προσωπικό all in και έπεισαν τόσους ανθρώπους να επενδύσουν σε αυτό που θέλησαν να κάνουν.
Δεν είναι χειροκρότημα οίκτου ή συμπόνιας. Είναι χειροκρότημα ενσυναίσθησης, είναι χειροκρότημα αντίληψης πως αυτό που διακυβεύεται δεν είναι η Τέχνη, αλλά το συναίσθημα δύο ανθρώπων που έχουν ζήσει τόσες δεκαετίες μέσα σε αυτή και σε μια ηλικία όπου, θεωρητικά, θα τα είχαν στρωμένα όλα στα πόδια τους, αυτοί βρέθηκαν να τζογάρουν την ύπαρξή τους, το βιος τους, ο δε Κόπολα και την υστεροφημία του. Ο Νονός θα τον επισκιάζει πάντα και το Megalopolis μπορεί να είναι και μια προσωρινή μουντζούρα στο magnum opus του.
Στις Κάννες φαίνεται να μην μετράει μόνο η Τέχνη αυτή καθαυτή, με τα μετρήσιμα και εμφανή χαρακτηριστικά της. Μετράει και η ουσία της Τέχνης που είναι οι ψυχές των ανθρώπων που συνεισφέρουν με το συναίσθημα, με την αναπνοή τους για να σχηματιστεί μια καινούργια αφήγηση. Είναι ένα μάθημα οι Κάννες προς την σκληρότητα και αναισθησία με την οποία αντιμετωπίζουν τις ταινίες οι κριτικοί, οι δημοσιογράφοι κινηματογράφου από τα μέσα που καλύπτουν αυτή την ύλη.
Με πόση άνεση καταδικάζουμε ένα έργο κι έναν δημιουργό, διαλύοντας όσα θέλησε να επικοινωνήσει, αποτελεσματικά ή μη; Με πόση ευκολία χρησιμοποιούμε ως επιχείρημα ότι η δουλειά μας είναι αυτή, αμολάμε μια κριτική και κλείνουμε την πόρτα; Οι απαντήσεις προφανείς.
Στις Κάννες αποδίδεται μια προσωπική δικαιοσύνη για τον καθένα φέτος και δίνεται ένα καύσιμο για μια ζόρικη συνέχεια. Ο Κόπολα δυσκολεύτηκε να βρει διανομή, ο Κόστνερ θέλει χορηγούς για να κάνει τρεις ακόμα ταινίες στο Horizon Saga, ποιος ξέρει πόσες ακόμα τέτοιες ιστορίες ξεδιπλώνονται στις Κάννες. Μόνο ο Κουτσογιαννόπουλος και οι συν αυτώ το γνωρίζουν.
Για το Emilia Perez είδαμε την Σελίνα Γκόμεζ, που πρωταγωνιστεί, να παίρνει όλο το χειροκρότημα στις Κάννες χθες βράδυ, και από ντροπή να κοιτάζει κάτω, σα να λέει «παιδιά, ο σκηνοθέτης είναι ο Ζακ Οντιάρ, υπάρχουν τόσοι στο καστ, δεν είμαι εγώ για να με χειροκροτάτε».
Η λίστα με τα standing ovations στις Κάννες ως τώρα
Αν και τα ξένα μέσα μετρούν διαφορετικά τα χειροκροτήματα (άλλοι μετρούν μέχρι να μιλήσει ο σκηνοθέτης και το καστ, άλλοι μετρούν και το χειροκρότημα μετά την ομιλία), μέχρι στιγμής, η λίστα μας δείχνει ως νικήτριες τις ταινίες της Φαργκά και του Οντιάρ.
- The Second Act: 3.5 Λεπτά
- Oh, Canada: 3.5 Λεπτά
- Rumours: 5 Λεπτά
- Kinds of Kindness: 5.5 Λεπτά
- The Surfer: 6 Λεπτά
- Furiosa: 7 Λεπτά
- Megalopolis: 8 Λεπτά
- Bird: 9 Λεπτά
- Horizon: An American Saga: 9.5 Λεπτά
- Emilia Pérez: 10 Λεπτά
- The Substance: 11 Λεπτά
* Κεντρική φωτογραφία: Max Cisotti/Dave Benett/Getty Images/Ideal Images
