Το γεγονός ότι βασίζεται σε μια κούκλα πλήρωσε η ταινία Barbie στα Όσκαρ. Αν και η Barbie ήταν υποψήφια για καλύτερη ταινία, η Γκρέτα Γκέργουιγκ σνομπάρθηκε ως σκηνοθέτης – για το «Όσκαρ καλύτερης Σκηνοθεσίας» και η Μάργκοτ Ρόμπι έμεινε εκτός της κατηγορίας «Όσκαρ Α΄ Γυναικείου Ρόλου», παραλείψεις που προκάλεσαν πλημμύρα οργής στο διαδίκτυο και από τους συναδέλφους τους. Το Associated Press χαρακτήρισε την προσβολή της Γκέργουιγκ «ένα από τα μεγαλύτερα σοκ στην πρόσφατη μνήμη». Μερικοί θαυμαστές το έβγαλαν στον Κεν.
Όπως επεσήμανε η USA Today, επικαλούμενη έναν χρήστη στο X, ο Ράιαν Γκόσλινγκ ήταν υποψήφιος για «Όσκαρ β’ Ανδρικού ρόλου», ενώ οι Γκέργουιγκ και Ρόμπι έμειναν εκτός, «αποδεικνύει κάπως το νόημα της ταινίας», ότι η πατριαρχία είναι ακόμα μαζί μας. Ο ίδιος ο Γκόσλινγκ, ο Κεν, δήλωσε σε δήλωσή του: «Δεν υπάρχει ταινία Barbie χωρίς την Γκρέτα Γκέργουιγκ και τη Μάργκοτ Ρόμπι, τους δύο ανθρώπους που ευθύνονται περισσότερο για αυτή την ιστορική, παγκοσμίως διάσημη ταινία».
Ο παρατεταμένος σεξισμός της κινηματογραφικής βιομηχανίας μπορεί να ήταν ένας παράγοντας, αλλά αυτό συνέβαλε μόνο στο αρχικό πρόβλημα. Παρά το υποψηφιότητα για « Όσκαρ καλύτερης ταινίας», οι ψηφοφόροι των Όσκαρ αρνήθηκαν να πάρουν στα σοβαρά την ταινία που βασίζεται σε παιχνίδια, αγνοώντας πόσο εφευρετική είναι, απορρίπτοντάς την ως ταινία ποπ κορν δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Η ταινία υπονομεύει τα στερεότυπα για τις γυναίκες – με μετα-πνεύμα, ο χαρακτήρας της Ρόμπι ονομάζεται Stereotypical Barbie – αλλά το αναδιπλώνει σε ένα ζωηρό, καραμελένιο σύννεφο. Οι ψηφοφόροι των Όσκαρ δεν μπορούσαν ή δεν ήθελαν να εξετάσουν για να δουν πόσο ευφάνταστη και ουσιαστική είναι η ταινία και πόσο σχολαστικά την ενορχήστρωσε η Γκέργουιγκ .
Με 10 ταινίες υποψήφιες για καλύτερη ταινία και μόνο πέντε θέσεις για σκηνοθέτες, ορισμένες ταινίες πρέπει να μην μπουν στην κατηγορία.
Αλλά είναι εμφανές ότι η Γκέργουιγκ φαίνεται να έχει εκτοπιστεί από υποψηφίους που έκαναν μικρότερες, ταινίες: την Ζυστίν Τριετ, η οποία αξίζει την υποψηφιότητα-έκπληξη της για το Anatomy of a Fall (και έσωσε την κατηγορία από το να είναι αποκλειστικά ανδρική) και τον Τζόναθαν Γκλέιζερ, ο οποίος ήταν κάθε άλλο παρά σίγουρος για το δράμα του Ολοκαυτώματος The Zone of Interest. Προφανώς η ανάλαφρη κωμωδία της Γκέργουιγκ δεν μπορούσε να ανταγωνιστεί.
Και ακόμη και πριν ανακοινωθούν οι υποψηφιότητες, υπήρχαν υπαινιγμοί ότι η πρωτοτυπία της Barbie θα υποτιμηθεί. Η πρώτη ήρθε όταν η Ακαδημία αποφάσισε ότι το εμπνευσμένο σενάριο των Γκέργουιγκ και Νόα Μπάουμπακ ανήκε στην κατηγορία διασκευασμένων (όπου έλαβε υποψηφιότητα) και όχι πρωτότυπο. Η εκτελεστική επιτροπή του Τμήματος Σεναριογράφων της Ακαδημίας δήλωσε ότι η ταινία βασίστηκε σε έναν προϋπάρχοντα χαρακτήρα, δηλαδή μια κούκλα.
Αξίζει να αναφέρουμε ότι όσα συμβαίνουν με την Barbie δεν είναι ζήτημα σεξισμού αλλά η Ακαδημία υποτίμησε την ταινία. Η στάση αυτή δεν είναι πρωτοφανείς, κάτι τέτοιο έχει συμβεί και στο παρελθόν με πολλές ταινίες cultural phenomena όπως για παράδειγμα το Avengers: Infinity War.
Η πρώτη πιο γνωστή ταινία που εμφάνισε στην οθόνη μια γυναίκα δημιουργό τεχνητής νοημοσύνης, ήταν η κωμωδία «Austin Powers: International Man of Mystery» του 1997. Οι άλλες ταινίες με γυναικείους ρόλους τεχνητής νοημοσύνης είναι: Transformers: The Last Knight (2017), Avengers: Infinity War (2018), Transcendence (2014), The Machine (2013), Inspector Gadget (1999), I, Robot (2004), Ghost in the Shell (2017) και The Emoji Movie (2017).
Αξίζει να αναφέρουμε ότι σε μια νέα μελέτη του Πανεπιστημίου Κέιμπριτζ, ανακάλυψε πως μόνο το 8% των ταινιών του Χόλιγουντ και γενικότερα της κινηματογραφικής βιομηχανίας διεθνώς παρουσιάζει γυναίκες ειδικούς στην τεχνητή νοημοσύνη, με τη συντριπτική πλειονότητα να είναι άνδρες.
Η μελέτη κάνει λόγο για «επικίνδυνο πολιτισμικό στερεότυπο» που έχει εγκαθιδρυθεί σταδιακά εδώ και έναν αιώνα κινηματογράφου, συμβάλλοντας στην ανεπαρκή αντιπροσώπευση των γυναικών στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης. Η έλλειψη των γυναικών συνιστά μεγάλο κίνδυνο για παρείσφρηση σεξιστικής μεροληψίας σε κρίσιμους αλγόριθμους που θα παίζουν ολοένα μεγαλύτερο ρόλο στο μέλλον.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Όσκαρ 2024: Είναι μισογυνισμός και σεξισμός η απουσία των Γκρέτα Γκέργουικ-Μάργκοτ Ρόμπι από τις υποψηφιότητες;
Ας επιστέψουμε όμως στην Barbie. Τα πρώτα μηνύματα για την πορεία της ταινίας ήρθαν στις Χρυσές Σφαίρες. Η Barbie απέτυχε να κερδίσει την Χρυσή Σφαίρα «Καλύτερης κωμωδίας ή μιούζικαλ» (σ.σ Το κέρδισε το Poor Things του Γιώργου Λάνθιμου) αλλά έφυγε με την Χρυσή Σφαίρα «Καλύτερη επίδοση στο box office», ένα βραβείο παρηγοριάς που δείχνει την ταινία εκείνη που έγινε δημοφιλής και έβγαλε χρήματα.
Η σχέση της ταινίας με το χρήμα και την εταιρική κουλτούρα ήταν προβληματική από την αρχή. Η ιστορία επικρίνει τη Mattel, την εταιρεία που πωλεί όλες αυτές τις Barbies, ως αμβλεία και πατριαρχική, αλλά η ίδια η ταινία είναι μια μεγάλη παραγωγή στούντιο με άδεια από την εταιρεία παιχνιδιών. Όταν κυκλοφόρησε η ταινία, οι New York Times επεσήμαναν τις διχασμένες απόψεις των κριτικών σχετικά με το αν είναι «επιδέξια ανατρεπτική ή αναπόφευκτα εταιρική». Οι ψηφοφόροι των Όσκαρ προφανώς επέλεξαν να το δουν ως ένα ακόμη blockbuster.
Αυτό απηχεί το πρόσφατο μοτίβο των μεγάλων εμπορικών ταινιών που μπαίνουν στην κούρσα της καλύτερης ταινίας και οι σκηνοθέτες τους αγνοούνται, συμπεριλαμβανομένων των Dune, Top Gun: Maverick και Avatar: The Way of Water. Αλλά καμία από αυτές δεν είχε την πολιτιστική απήχηση ή τη φρεσκάδα της Barbie.
Το πιο απροκάλυπτο κοινωνικό μήνυμα της ταινίας προέρχεται από τον χαρακτήρα της Αμέρικα Φερέρα, Γκλόρια. Σε μια ευπρόσδεκτη αλλά εκπληκτική στροφή, η Φερέρα προτάθηκε ως ηθοποιός για το «Όσκαρ β’ γυναικείου ρόλου», σε μεγάλο βαθμό, μπορεί να υποτεθεί, με τη δύναμη του παθιασμένου μονολόγου της σχετικά με τις προσδοκίες που τίθενται στις γυναίκες, όπως: Να είσαι αδύνατη, αλλά να προσποιείσαι ότι είναι επειδή θέλεις να είσαι υγιής.
«Είναι εξαντλητικό», λέει η Γκλόρια. «Πρέπει να έχεις λεφτά, αλλά δεν μπορείς να ζητήσεις λεφτά γιατί αυτό είναι άθλιο». Μήπως η Γκέργουιγκ έβγαλε απλά πάρα πολλά χρήματα; Ίσως. Να είστε γυναίκα σκηνοθέτης, αλλά μην εμφανίζετε τους άνδρες κάνοντας περισσότερα από ό, τι κάνουν. Αυτό θα μπορούσε εύκολα να είναι μέρος της ομιλίας της Γκλόρια.
Η Ρόμπι υποτιμήθηκε επίσης. Ο θυμωμένος, ειλικρινής μονόλογος της Φερέρα έχει το είδος της αμεσότητας που συχνά επιδιώκουν τα Όσκαρ. Αυτό που έπρεπε να κάνει η Ρόμπι ήταν πιο λεπτό, λιγότερο εύκολα εκτιμημένο. Όταν το ξέσπασμα της Γκλόρια ξυπνά την αίσθηση της αξίας μιας άλλης Barbie, ξυπνά και η Barbie της Ρόμπι.
«Δίνοντας φωνή στη γνωστική ασυμφωνία που απαιτείται για να είσαι γυναίκα κάτω από την πατριαρχία, της έκλεψες τη δύναμή της», της λέει η Ρόμπι, παραδίδοντας αυτές τις γραμμές σε έναν ελαφρύ τόνο που λέει ότι η ιδέα είναι αληθινή αλλά και κάπως πομπώδης. Όπως είπε η Φερέρα στο Variety για την περιφρόνηση της Ρόμπι: «Ίσως οι άνθρωποι ξεγελάστηκαν και σκέφτηκαν ότι η δουλειά φαίνεται εύκολη».
Πηγή: BBC.
