Είμαστε σε μια εποχή βραβεύσεων για τις ταινίες της περασμένης χρονιάς, εν αναμονή και της κορύφωσης με τα Όσκαρ, ως είθισται κάθε χρόνο. Μετά και την απονομή των Bafta το βράδυ της Κυριακής, δεν έχει μείνει παρά η αντίστροφη μέτρηση για την απονομή των Όσκαρ. Όσο οι μέρες θα περνούν, η συζήτηση θα φουντώνει για το πού θα καταλήξουν τα βραβεία, σε μια στιγμή που η αντιπαράθεση για την περίπτωση της Κάρλα-Σοφία Γκασκόν έχει προκαλέσει ζημιά στην ταινία-φαβορί, το Emilia Perez.
Ενόσω, λοιπόν, αρκετοί θα συζητούν για αυτή την υπόθεση και άλλοι για το ποιοι έπρεπε να είναι υποψήφιοι, αλλά τελικά δεν είναι, εμείς εδώ θα μιλήσουμε για ένα ζήτημα που εντοπίζεται πολύ τα τελευταία χρόνια και συζητιέται ελάχιστα.
Πρόκειται για την Κατηγορία-Απάτη (Category Fraud), όπως την λένε. Όχι, δεν είναι κάποια κατηγορία που δεν έπρεπε να υπάρχει. Είναι το σύνολο των υποψηφιοτήτων σε όλες τις κατηγορίες που βρίσκονται σε λανθασμένη κατηγορία. Μπέρδεμα. Ας το εξηγήσουμε καλύτερα.
Κάποιοι υποψήφιοι, διότι η κατηγορία-απάτη αφορά ως επί το πλείστον λανθασμένη τοποθέτηση προσώπων, διεκδικούν ένα Όσκαρ που δε θα έπρεπε να διεκδικούν και δεν διεκδικούν αυτό που θα έπρεπε.
Η πιο τρανή περίπτωση, ένα πιο κατανοητό παράδειγμα, είναι η Ζόε Σαλντάνια. Αν και είναι ξεκάθαρη πρωταγωνίστρια του Emilia Perez, με 5 λεπτά περισσότερο χρόνο παρουσίας (57 λεπτά και 20 δευτερόλεπτα έναντι 52 και 10) στις σκηνές σε σχέση με την Γκασκόν, τοποθετήθηκε από την παραγωγή στην καμπάνια για Β’ Γυναικείο, ενώ η Γκασκόν στο Ά Γυναικείο. Ακόμα κι αν πούμε πως είναι εξίσου πρωταγωνίστριες, θα έπρεπε να βρίσκονται και οι δύο στην κατηγορία Όσκαρ Ά Γυναικείου.
Όταν όμως άρχισε η διαδικασία προώθησης της ταινίας, όχι μόνο για τα Όσκαρ αλλά και για όλα τα βραβεία, η παραγωγή θέλησε να βάλει τη Σαλντάνια στο Β’ Γυναικείο για να έχει περισσότερες πιθανότητες για δύο Όσκαρ, για να απλώσει τις πιθανότητες της και για να μη φέρει σε ανταγωνισμό τις δύο πρωταγωνίστριες
Το ίδιο ζήτημα έχουμε και στις ταινίες Wicked και A Real Pain. Από τη μία, η Αριάντα Γκράντε και η Σίνθια Ερίβο είναι ισότιμες πρωταγωνίστριες, άρα παίζουν Ά Γυναικείο στην ταινία. Αν όμως επιλέγονταν για να πάνε για Ά Γυναικείο, τότε μία από τις δύο δε θα είχε θέση στις υποψηφιότητες. Έτσι, έβαλαν την Ερίβο στο Ά και τη Γκράντε στο Β’.
Από την άλλη, στο A Real Pain, Τζέσε Αϊζενμπέργκ και Κιέραν Κάλκιν είναι εξίσου πρωταγωνιστές. Εδώ όμως, υπάρχει το επιχείρημα πως ο πρώτος έχει παραπάνω screening time από τον 2ο και, καθότι σεναριογράφος της ταινίας, λογικά έχει τον ‘Α Ανδρικό. Η ταινία βέβαια επικεντρώνεται στην κατάθλιψη που έχει ο ήρωας του Κάλκιν, όλα εκκινούν από την απόπειρα αυτοκτονίας που έκανε και η τελευταία σκηνή είναι με εκείνον στο αεροδρόμιο να παρακολουθεί τους ανθρώπους.
Εκτός από αυτό, έχουμε και περιπτώσεις υποψηφίων που μπαίνουν στην κατηγορία δεύτερου ρόλου, ενώ δεν υπάρχει άλλος άντρας ή γυναίκα για να τοποθετηθεί στον πρώτο. Η Φελίσιτι Τζόουνς για παράδειγμα, στο The Brutalist, είναι υποψήφια για Όσκαρ Β’ Γυναικείου Ρόλου. Στην ταινία όμως είναι η πρώτη γυναίκα, ο γυναικείος ρόλος που είναι πιο κεντρικός όλων. Το ίδιο και η Ιζαμπέλα Ροσελίνι στο Conclave.
Ποιος είναι ο Lead και ποιος ο Supporting στα Όσκαρ;
Σε αυτό το ζήτημα, διαλευκάνει τα πράγματα ο αμερικανικός ορισμός. Στην Αμερική δηλαδή δε λένε για Ά και Β’ Γυναικείο στα Όσκαρ. Μιλούν για Lead Actor/Actress και Supporting. Άρα για πρωταγωνιστή/πρωταγωνίστρια ή, για να αποδώσουμε καλύτερα στα ελληνικά, για Όσκαρ Β’ Ρόλου από Γυναίκα και Β’ Ρόλου από Άνδρα.
Υπό αυτή την οπτική, η γυναίκα supporting, δεν είναι supporting σε άλλον γυναικείο ρόλο, άρα κρίνεται ως δεύτερος ρόλος, εφόσον ο πρώτος ανήκει σε έναν άντρα. Στο Brutalist ο Μπρόντι είναι ο κεντρικός ήρωας, άρα η Τζόουνς είναι supporting. Το αντίθετο συμβαίνει στο Anora. Εκεί, ο Mark Εϊντελστάιν θα ήταν δεύτερος ρόλος από άνδρα. Απλά δεν είναι υποψήφιος αυτός και είναι ο Γιούρα Μπορίσοβ που ήταν όντως supporting actor και στη Μίκι Μάντισον, αλλά και στον Εϊντελστάιν.
Είναι πάντως ένα μεγάλο μπέρδεμα το πώς λειτουργούν τα πράγματα και αυτό φαίνεται καλύτερα σε παρελθοντικές ταινίες. Στο The Favourite του Λάνθιμου, Κόλμαν-Στόουν-Βάις έχουν ισότιμη παρουσία στην οθόνη, άρα και ρόλους. Από την παραγωγή προτιμήθηκε όμως να πάει η Κόλμαν για το Lead και οι έτερες για το Supporting στα Όσκαρ.
Τα πράγματα είναι ακόμα πιο μπερδεμένα αν έχουμε περιπτώσεις ηθοποιών με δύο εξαίρετες ερμηνείες σε μία χρονιά. Το 2009, η Κέιτ Γουίνσλετ ήταν υποψήφια ως Supporting για τον ρόλο της στο The Reader στις Χρυσές Σφαίρες και ως Lead για τον ρόλο της στο Revolutionary Road. Στα Όσκαρ όμως, πήρε υποψηφιότητα για το πρώτο, ως Lead Actress – κέρδισε κιόλας το βραβείο τότε.
Φέτος, ο Σεμπάστιαν Σταν, ήταν υποψήφιος για Lead Actor σε Κωμωδία για το A Different Man και Lead σε Δράμα για το Apprentice. Και οι δύο ταινίες, οι παραγωγές τους, στις λεγόμενες καμπάνιες For Your Consideration, τον προώθησαν ως Lead και τα Όσκαρ επέλεξαν ένα από τα δύο. Γενικώς, στα Όσκαρ αποφεύγουν πολύ να δώσουν διπλή υποψηφιότητα σε κάποιον, είτε στην ίδια είτε σε διαφορετική κατηγορία.
Κάπως έτσι, ένας συνδυασμός πραγμάτων, οδηγεί σε αυτή την Κατηγορία-Απάτη. Εκεί όπου χαράσσεται μια πολιτική από κάθε παραγωγή ταινίας, για το πώς θα απλώσουν τα χαρτιά τους ώστε να διασφαλίσουν τις περισσότερες πιθανότητες κατάκτησης και να ανεβάσουν το στάτους τους.
Μια πιο ακραία περίπτωση, είναι η ταινία Judas and the Black Messiah του 2021. Πρωταγωνιστές της ο Ντέιβιντ Καλούγια και ο Λακίθ Στάνφιλντ. Για κάποιο λόγο όμως, και οι δύο προωθήθηκαν για το Supporting Actor στα Όσκαρ. Η ταινία δεν είχε δηλαδή πρωταγωνιστή. Είχε μόνο δευτεραγωνιστές.
Φυσικά, η Κατηγορία-Απάτη, όπως και τα snubs στις υποψηφιότητες, προκαλεί κάμποση γκρίνια. Για παράδειγμα, ο Κάλκιν που είναι στο Supporting, θεωρείται φαβορί και θα πάρει το βραβείο από τον Γκάι Πιρς που έχει μια σπουδαία ερμηνεία στο The Brutalist.
Είναι όμως η φύση των διλημμάτωνν έτσι και η ανάγκη των παραγωγών να δώσουν ένα καλύτερο μονοπάτι στις ταινίες τους για να αυξήσουν το στάτους τους. Μετράει σε όλες τις αφίσες το «Υποψήφια για Χ Όσκαρ» και το «Η ταινία των Χ Όσκαρ», παρά οι προτάσεις από reviews στο Variety ή τους New York Times.
Αν πάντως δεν υπήρχαν κι αυτές οι διαδικασίες, τότε θα είχαμε πάντοτε πολύ μεγαλύτερη γκρίνια για τα snubs. Διότι, αν η Ζόε Σαλντάνια πάει στο Ά Γυναικείο, ποια από τις πέντε πρέπει να αποχωρήσει; Η Κάρλα-Σοφία Γκασόν, η Ντεμί Μουρ, η Σίνθια Ερίβο, η Μίκι Μάντισον ή η Φερνάντα Τόρες; Για εμάς υπάρχει απάντηση, αλλά ας μην το κάνουμε υποκειμενικό.
Στα Όσκαρ που θα απονεμηθούν το ξημέρωμα της 3ης Μαρτίου, θα έχουμε πάντως πολλές γκρίνιες και αντιδράσεις για το πού θα καταλήξουν τελικά τα βραβεία!
