Οι ιστορίες από την Παλαιστίνη, σύμφωνα με τον Μαχντί Φλάιφελ, είναι πάντα «πιο παράξενες από τις φανταστικές», ωστόσο πολύ συχνά λέγονται μόνο σε ντοκιμαντέρ.
Τώρα, μετά από μια καριέρα στη δημιουργία ταινιών τεκμηρίωσης πραγματικών γεγονότων, η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Δανο-Παλαιστίνιου, «To a Land Unknown» , πρόκειται να προβληθεί στις κινηματογραφικές αίθουσες, με την αρχή να γίνεται στη Βρετανία στις 14 Φεβρουαρίου.
Η ταινία ακολουθεί δύο ξαδέρφια που βρίσκονται παγιδευμένα «στο καθαρτήριο» στην Ελλάδα, προσπαθώντας να φτάσουν στη Γερμανία. Το έργο, το αποκορύφωμα ενός 10ετούς αγώνα για την εξασφάλιση χρηματοδότησης, γυρίστηκε μέσα σε μόλις 29 ημέρες και έκανε την πρεμιέρα της στο Φεστιβάλ Καννών.
«Πόσο συχνά βλέπεις παλαιστινιακές ιστορίες στη μυθοπλασία; Συνήθως, περιοριζόμαστε σε υλικό ντοκιμαντέρ», λέει ο Φλάιφελ μιλώντας στον Guardian.
«Οι νικητές της ιστορίας είναι αυτοί που καταφέρνουν να αφηγηθούν την ιστορία τους», λέει. «Αυτός είναι ο λόγος που κάθε χρόνο έχουμε αυτές τις τεράστιες παραγωγές των 100 εκατομμυρίων δολαρίων – μια βιογραφία του Τσόρτσιλ, μια βιογραφία του Οπενχάιμερ. Ποιος θα σου δώσει τόσα χρήματα για να διηγηθείς μια παλαιστινιακή ιστορία; Και ποιος θα τη βάλει στις αίθουσες;».
Στην ταινία του Φλάιφελ, οι Παλαιστίνιοι Σατίλα (Μαχμούντ Μπάκρι) και Ρέντα (Αράμ Σαμπάχ) βρίσκονται «κολλημένοι» στην Αθήνα, χωρίς έγγραφα, όπως πολλοί άλλοι πρόσφυγες και μετανάστες, αδυνατώντας να συνεχίσουν το ταξίδι τους στην Ευρώπη. Αρχίζουν να σχεδιάζουν να κλέψουν χρήματα για να αποκτήσουν πλαστά διαβατήρια. Όμως, ο εθισμός του Ρέντα στην ηρωίνη ρίχνει τα σχέδιά τους σε αταξία, καθώς η πλοκή παίρνει μια σκοτεινή τροπή και εξελίσσεται σε ένα καθηλωτικό θρίλερ.
«Κάποιος μου έγραψε ένα email και μου είπε ότι αφού είδε την ταινία, ένιωσε σαν αυτοί οι τύποι να είναι μέρος της οικογένειάς του. Και νομίζω ότι αυτή είναι η δύναμη του κινηματογράφου όταν λειτουργεί πραγματικά».
Καθώς μεγάλωνε, ο Φλάιφελ γοητεύτηκε από τα αμερικανικά δικαστικά δράματα του Τζον Γκρίσαμ, πιστεύοντας ότι οι νομικές σπουδές θα του έδιναν τη δυνατότητα να «πεί την αλήθεια στην εξουσία». Ωστόσο, μια «βαρετή» σχολική πρακτική άσκηση σε δικαστήριο αναίρεσε αυτή την πεποίθηση, με αποτέλεσμα να πει στους γονείς του ότι ήθελε να ακολουθήσει καριέρα στον κινηματογράφο. «Η καρδιά τους ράγισε», λέει ο ίδιος.
Ο Φλάιφελ γεννήθηκε το 1979 στο Ντουμπάι. Το ενδιαφέρον του για την αφήγηση ιστοριών διαμορφώθηκε από την πρώιμη επαφή του με τα ερασιτεχνικά βίντεο του πατέρα του και τις καταγραφές του θείου του από τη ζωή στον προσφυγικό καταυλισμό Αΐν αλ Χιλβέχ στον Λίβανο, όπου πέρασε ένα μέρος της παιδικής του ηλικίας.
«Ο πατέρας μου, που εργαζόταν στην Kodak, μας κατέγραφε συνεχώς και δεν έθετε ηλικιακούς περιορισμούς. Έτσι, παρακολουθούσα ταινίες όπως η Συμμορία του Ντόμπερμαν, ο Εξολοθρευτής και τα Σαγόνια του Καρχαρία από την ηλικία των πέντε», αναφέρει ο ίδιος.
Η οικογένειά του μετανάστευσε στη Δανία το 1988. Ο Φλάιφελ σπούδασε σκηνοθεσία μυθοπλασίας στο Ηνωμένο Βασίλειο στην Εθνική Σχολή Κινηματογράφου και Τηλεόρασης, αλλά αργότερα στράφηκε στη δημιουργία ντοκιμαντέρ. Η πρώτη του σημαντική επιτυχία ήρθε με το A World Not Ours (2012), το οποίο προέκυψε από 150 ώρες υλικού που είχε καταγράψει στην Αΐν αλ Χιλβέχ.
Η ταινία του απέκτησε μεγάλη αναγνώριση στα φεστιβάλ και του απέφερε αρκετά χρήματα για να ιδρύσει τη δική του εταιρεία παραγωγής, την Nakba FilmWorks, στο Λονδίνο.
Τα επόμενα ντοκιμαντέρ του, Xenos (2014) και A Man Returned (2016), το οποίο κέρδισε την Αργυρή Άρκτο στην Berlinale του 2016, συνεχίζουν να εξετάζουν την Αΐν αλ Χιλβέχ και τις δυσκολίες των νέων Παλαιστινίων ανδρών που αγωνίζονται με τον εκτοπισμό.
Ο Φλάιφελ είναι βαθιά επηρεασμένος από το τραύμα των παππούδων του, οι οποίοι έχασαν τα πάντα κατά τη διάρκεια της Νάκμπα του 1948, όταν πάνω από 700.000 Παλαιστίνιοι εκδιώχθηκαν από τη γη τους από σιωνιστικές παραστρατιωτικές δυνάμεις και, στη συνέχεια, από τον ισραηλινό στρατό.
«Ξέρω μέσα μου ότι μας έκλεψαν μέρα μεσημέρι. Και ότι η αδικία αυτή συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Αυτό που συμβαίνει τώρα είναι απαίσιο. Είναι η πιο σκοτεινή από τις πιο σκοτεινές αλήθειες για την ανθρωπότητα», αναφέρει ο ίδιος.
Ο Φλάιφελ δεν βλέπει καμία ρομαντικοποίηση στη δημιουργία ταινιών, περιγράφοντας τη διαδικασία ως μια «θλιβερή κατάσταση», στην οποία η πλειονότητα του χρόνου του αφιερώνεται στην αδιάκοπη αναζήτηση χρηματοδότησης.
«Ξοδεύω το 2% της ζωής μου για την πραγματική δημιουργία ταινιών και το 98% για να μαζεύω χρήματα, επειδή δεν το κάνω αυτό για να πουλήσω ποπ κορν ή μόνο για να ψυχαγωγηθώ».
Λέει επίσης ότι αποφεύγει να ρομαντικοποιεί την εμπειρία των προσφύγων και ότι είναι προσηλωμένος σε χαρακτήρες που αντικατοπτρίζουν την αμφιθυμία και την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης φύσης.
Ο Ρέντα στο «To a Land Unknown» βασίζεται σε έναν πραγματικό Ρέντα που εμφανίζεται στο ντοκιμαντέρ του, ο οποίος πέθανε από υπερβολική δόση ηρωίνης.
«Θυμάμαι ότι κάποιοι άνθρωποι διάβαζαν το σενάριο και ρωτούσαν αν θέλω πραγματικά να παρουσιάσω τους χαρακτήρες της ταινίας σαν κλέφτες και απατεώνες. Φυσικά, οι άνθρωποι θα το δουν και θα πουν ότι αυτό συμβαίνει όταν αυτοί οι τύποι έρχονται στην Ευρώπη. Αλλά οι άνθρωποι είναι βασικά ίδιοι. Αυτοί οι χαρακτήρες, σε έναν διαφορετικό κόσμο ή ζωή, θα μπορούσαν εύκολα να είναι εσύ».
Το να κάνεις μια ταινία για τους Παλαιστίνιους, λέει, «θα είναι πάντα μια πράξη αντίστασης».
«Δεν είμαι ένας Δανός σκηνοθέτης που κάνει μια ταινία στα δανικά για τους Δανούς στη Δανία. Είμαι ένας εξόριστος κινηματογραφιστής που κάνει ταινίες για εξόριστους στην εξορία».
*Πηγή: The Guardian
*Photo Credit: Imdb
