Είναι μια ταινία που όταν την είδα στο Φεστιβάλ των Καννών, πραγματικά αναρωτήθηκα τι λόγο έχει να πάει εκεί, αφού ήταν σχεδόν δεδομένο πως θα την θάψουν. Ευτυχώς, το 10λεπτο χειροκρότημα που πήρε συνολικά στην πρεμιέρα του το Horizon: An American Saga και ο δημιουργός του, ο Κέβιν Κόστνερ, επισκίασαν τις πολλές αρνητικές κριτικές που δέχτηκε η ταινία από κριτικούς που σκέπτονται πολύ πολιτικά τον κινηματογράφο πλέον.
Η ταινία έχει αυτή τη στιγμή 7.4 στο IMDB και 43% στο Rotten Tomatoes. Η δευτερή βαθμολογία διαμορφώθηκε αρκετά από κριτικούς που πρωτοείδαν το Horizon στις Κάννες και είμαι βέβαιος πως ενοχλήθηκαν από την ταινία λόγω του ότι αφηγείται την γέννηση της Αμερικής στην ουσία (το όνομα Horizon αφορά σε μια μικρή πόλη στην Άγρια Δύση, αλλά στα μάτια μου είναι σαφής ο συμβολισμός) από την πλευρά των Λευκών, των αποικιστών, άρα αποτυπώνει τους Ινδιάνους ως δολοφόνους.
Οκ, προφανώς όλοι μας γνωρίζουμε Ιστορία, ξέρουμε ποιος εισέβαλε σε ποιανού τα εδάφη, δε χρειαζόμαστε από το σινεμά να είναι πάντα μια ιστορικά ακριβής τέχνη. Για την ακρίβεια, δεν χρειαζόμαστε καθόλου από το σινεμά να είναι κάτι τέτοιο. Μόνο αν μιλάμε για ντοκιμαντέρ ή για βιογραφίες. Αλλά και στις βιογραφίες, η αφήγηση χρειάζεται πάντα αυτό που είχε πει ο Γκάνταλφ στον Μπίλμπο όταν του ζητούσε να πάει με τους Νάνους στην Έρεμπο: embelishment. Σάλτσες.
Η τέχνη εν γένει δεν φτιάχτηκε για να ικανοποιεί την πραγματικότητα, αλλά για να φτιάχνει μια εναλλακτική πραγματικότητα.
Αν πάει κάποιος να δει την ταινία αυτή με τέτοια διάθεση, να παρακολουθήσει ένα ντοκιμαντέρ με ιστορικά ακριβή στοιχεία και μυθοπλασία σε άλλα χαρακτηριστικά της αφήγησης, λογικά δεν θα ξετρελαθεί από το Horizon.
Κι εγώ που δεν πήγα με αυτή τη διάθεση, δεν ξετρελάθηκα. Αλλά δεν ξετρελάθηκα κυρίως γιατί κατάλαβα ότι φτιάχτηκε ένας πολύ μεγάλος πρόλογος και πως στο 2ο μέρος ο Κέβιν Κόστνερ θα μας δώσει περισσότερα πράγματα, μεγαλύτερη διάρκεια στην ένταση, δε θα χρειαζόμαστε κιόλας ιδιαίτερες συστάσεις.
Ο ίδιος θέλει να βγάλει άλλα 4 μέρη, δεν ξέρω αν θα το πετύχει, φαντάζει δύσκολο, τα γυρίσματα πάντως θα ξεκινήσουν μέσα στο καλοκαίρι, οπότε του χρόνου ο Κόστνερ θα ξαναβγεί ως επαίτης στις Κάννες ψάχνοντας για παραγωγούς, αν θεωρήσουμε πως οι πολλές αρνητικές κριτικές θα επηρεάσουν τα εισιτήρια και η New Line Cinema, δηλαδή η Warner Bros θα αφήσει το πρότζεκτ.
Ας μην κοιτάω όμως τόσο μακριά. Εδώ είμαι για να γράψω για το πρώτο μέρος, το οποίο αν και θα το ήθελα πιο μικρό σε διάρκεια, αντί για 181 λεπτά, να έχει σίγουρα μισή ώρα λιγότερη, μπορώ να πω ότι για αυτό που ήταν, ήταν καλό.
Δεν είναι δηλαδή μια ολοκληρωμένη αφήγηση, αφού τον Αύγουστο θα βγει και το 2ο μέρος. Με βάση αυτό πρέπει να κριθει η ταινία και ως τέτοια έθεσε τα θεμέλια για να πει αυτό που θέλει να πει ο Κέβιν Κόστνερ.
Τι είναι το Horizon: An American Saga
Αυτό που μου άρεσε στο Horizon είναι ότι ο Κόστνερ δεν έστρεψε όλα τα φώτα πάνω του. Ο χαρακτήρας του, ο Χέιζ Έλισον, εμφανίζεται μετά από αρκετή ώρα. Μέχρι εκείνο το σημείο η δική του ιστορία δεν έχει μπει στο κάδρο των αρκετών παράλληλων ιστοριών που έχει η ταινία.
Από την αρχή, βλέπουμε διάφορους χαρακτήρες, σε άλλους τόπους, κοντινούς μεν, αφού όλοι στην Άγρια Δύση κινούνται, αλλά οι ζωές τους δε συναντιούνται. Κάποιες ιστορίες αρχίζουν και τελειώνουν πολύ γρήγορα, άλλες, οι περισσότερες, εκτείνονται σε όλο το τρίωρο και κάποιες, όπως του Έλισον και της Μέριγκολντ, αρχίζουν λίγο μετά το πρώτο τρίτο της ταινίας.
Το Ελ Ντοράντο όλων, είναι η μικρή πόλη Horizon. Ένα όνομα που βλέπουμε κολλημένο σε λευκές αφίσες που θυμίζουν τους καταζητούμενους στα γουέστερν και υπόσχεται μια ζωή ευμάρειας σε όσους πάνε εκεί. Μπορεί εκεί να υπάρχει αφθονία, αλλά ο δρόμος μέχρι εκεί, είναι για όλους γεμάτος θάνατο, αίμα και φόβο.
Οι Ινδιάνοι δεν θέλουν να επιτρέψουν σε κανέναν να πατήσει τα εδάφη τους. Όταν μια αγέλη περιπλανόμενων ανθρώπων που έχει καταλύσει κοντά στο έδαφός τους, και γλεντάει, και σπαταλά πόρους του εδάφους, και πολλά ακόμα, πέφτει για ύπνο, αρχίζει η επίθεση. Ινδιάνοι και Λευκοί μάχονται σε μια προσπάθεια διατήρησης των κεκτημένων για τους μεν, επιβίωσης για τους δε.
Εκεί εμφανίζεται ο αμερικανικός στρατός που εξηγεί την κατάσταση και πως δεν προτίθεται να αναμειχθεί σε μάχη με τους Ινδιάνους, οπότε προσφέρει προστασία και σπίτια σε μια περιοχή λίγο πιο μακριά, όπου έχει στρατοπεδεύσει. Κάποιοι αρνούνται να πάνε και προτιμούν να πάνε να κυνηγήσουν τους Απάτσι. Ανάμεσά τους κι ένα αγοράκι 11-12 ετών που οι γονείς του δολοφονήθηκαν και διψάει για εκδίκηση.
Για να μην πω περισσότερα για την ταινία και αποκαλύψω σκηνές, θα πω ότι δεν υπάρχει κάποιος στο επίκεντρο, δεν μας ενδιαφέρει ως θεατές να δούμε μια συγκεκριμένη ιστορία περισσότερο. Βλέπουμε στην ουσία της γέννηση μιας χώρας, από την πρώτη πρώτη της στιγμή, από ένα σημείο στο ιστορικό παρελθόν στο οποίο οι λευκοί αποφάσισαν να επεκταθούν, να εκμεταλλευτούν φυσικούς πόρους και να αποκτήσουν πλούτο.
Το Horizon είναι ένα γουέστερν με τα όλα του, αποτυπώνει χωρίς να τα υπεραναλύει και να τα πολυστοχάζεται ανούσια, πολλά μοτίβα της ανάδυσης του αμερικανού κράτους όπως το ξέρουμε τα τελευταία 100 χρόνια, δείχνει τις αντιθέσεις, φτιάχνει έναν κόσμο χωρίς οπτική, επί της ουσίας, απλά σαν να είναι κάθε φορά η κάμερα μέρος της σκηνής. Και με τις σκηνές που δείχνει τις διαβουλεύσεις και τις κόντρες στους Απάτσι, τους επαναφέρει στην ανθρώπινή τους υπόσταση, που την είχε αφαιρέσει όταν τους έδειξε να επιτίθενται σε αμάχους και σε παιδιά και να τους σκοτώνουν δίχως σκέψη.
Η ταινία έχει και κάποιες πολύ δυνατές σκηνές στις μάχες με τα όπλα και τα δόρια που πετάγονται από δω κι από κει, έχει όμως και έναν χαρακτήρα που έχουμε δει σε πολλά γουέστερν, κυρίως βιβλία όμως, όπου η γυναίκα είναι το σταθερό έδαφος, το αθάνατο στοιχείο, αυτή που πάει να χτίσει την κοινωνία και οι άντρες αυτοί που για τα καπρίτσια τους βγάζουν τα όπλα και διαλύουν κάθε γέφυρα σύμπνοιας. Σαν ένα βιβλίο του Κόρμακ ΜακΚάρθι είναι το Horizon, ένας κινηματογραφικός Ματοβαμμένος Μεσημβρινός.
Αν πρέπει να οριστεί κάποιος ρόλος ως κεντρικός, αυτός είναι η Φράνσις Κίτριτζ της Σιένα Μίλερ, η οποία είναι ο πυλώνας γύρω από τον οποίο απλώνονται όλα τα καλώδια ρεύματος που δίνουν φως σε μια γειτονιά. Είναι αυτή η γέφυρα στο Inside Out 1 που, μόλις διαλύθηκε, έπεφταν τα κέντρα εμπειριών της Ράιλι. Αυτό είναι η Φράνσις, μια γουλιά νηνεμίας σε έναν κόσμο φουρτουνιασμένο και άγριο, όπου όλοι ψάχνουν το χρυσωρυχείο τους. Μόνο που τα χρυσωρυχεία είναι πάντοτε οι άνθρωποι δίπλα μας. Το κατανοούμε μόνο όταν έχει φύγει η σφαίρα από το πιστόλι.
Αν κατευθύνεται σε μας, πεθαίνουμε. Αν κατευθύνεται από εμάς προς άλλον, σκοτώνουμε. Και στις δύο περιπτώσεις, είμαστε ήδη νεκροί.
Ταινία με λίγο τηλεοπτικό χαρακτήρα το Horizon
Νιώθω ότι το Horizon είναι σαν το πρώτο μέρος του Dune. Καλό, αλλά με βάση τις υψηλές μου προσδοκίες, όχι τόσο. Αλλά έχει πολύ καλό λόγο. Να κάνει το μεγάλο άλμα στο 2ο μέρος. Κι εδώ μιλάμε και για 3ο και 4ο και 5ο μέρος στην ταινία, στο franchice.
Η ταινία Horizon: An American Saga έχει ίσως ως αρνητικό ότι είναι σε μια λογική πολύ κοντινή με το Yellowstone, ο Κόστνερ τη σκηνοθετεί σαν 3 επεισόδια σειράς και φαίνεται. Έχει και μια μικρή σύγχυση, ειδικά αν έχεις δει το prequel 1883 με τον Σαμ Έλιοτ.
Στην κριτική μου πάντως, οφείλω να το πω, παίζει ρόλο κι ότι είδα την ταινία σε μέρα που είχα κοιμηθεί λίγο το προηγούμενο βράδυ, άρα από ένα σημείο και μετά το μέσα μου είχε ανάγκη να πάει για ύπνο. Οπότε, ίσως γι΄αυτό να μου φαίνονται οι 3 ώρες πολλές.
Σημαντικό κι αυτό για να καταλάβει όποιος με διαβάζει, τι είναι τελικά αυτή η ταινία. Που η μόνη κατανόηση έρχεται μόνο με τη θέαση. Κι η θέαση δεν είναι στα γραπτά, είναι στις αίθουσες, στα θερινά σινεμά, όπου προβάλλεται η ταινία σε διανομή της Tanweer.
Να μην ξεχάσω, το Horizon τελειώνει με μια σκηνή που είναι το trailer του δεύτερου μέρους και είναι ο ερχομός, το αριβάρισμα στην πόλη-χρυσωρυχείο.
