Περιεχόμενα
Βρέθηκε στην Ελλάδα όταν ο τουρισμός ήταν ακόμα άγνωστη λέξη για τα απομακρυσμένα νησιά και κατέγραψε με το φακό του τοπόσημα και ανθρώπους, μία απλή καθημερινότητα του μόχθου και της αγνότητας. Οι φωτογραφίες του Robert McCabe θεωρούνται πλέον εμβληματικές.
O Robert McCabe το 1941 ήταν επτά ετών -στο μέσο των ηλικιών που έχουν τα δυο εγγόνια του σήμερα- όταν, στις ΗΠΑ που γεννήθηκε και ζούσε, άκουσε τα νέα για τον βομβαρδισμό του Περλ Χάρμπορ. Ως γιος του εκδότη μιας μεγάλης αμερικανικής εφημερίδας, της New York Daily Mirror, δεν άργησε να συνειδητοποιήσει ότι κάτι τρομερό είχε συμβεί, ενώ η έλλειψη αγαθών και η αλλαγή της ζωής που ακολούθησε στην χώρα του ήταν κάτι που θυμάται έντονα μέχρι σήμερα.
Το πρώτο ταξίδι του Robert McCabe στην Ελλάδα
Το 1954 έκανε το πρώτο του ταξίδι στην Ελλάδα, ως φοιτητής του Princeton, και αντιλήφθηκε ότι αυτή η μικρή χώρα στην απέναντι όχθη του Ατλαντικού βίωσε πολύ μεγάλες δυσκολίες.
Παρότι όμως ήταν βουτηγμένοι στη φτώχεια, το κέφι, η ζεστασιά και το φιλόξενο πνεύμα των ανθρώπων αυτής της χώρας που είχαν επιβιώσει από τον εφιάλτη του πολέμου και τα επακόλουθα δεινά του, τον εξέπληττε διαρκώς. Τα ταξίδια στην Ελλάδα συνεχίστηκαν και ο βαθύς δεσμός του Robert McCabe με τη χώρα δυνάμωσε με το πέρασμα των χρόνων.
Στο συνεδριακό κέντρο Δελφών οι φωτογραφίες του McCabe
Η έκθεση φωτογραφιών του Robert McCabe «Η ΕΛΛΑΔΑ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ Τα χρόνια της ελπίδας» με κείμενα Παναγιώτη Ροϊλού και Κατερίνας Λυμπεροπούλου, εγκαινιάστηκε στις 10 Ιουνίου στο Συνεδριακό Κέντρο του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών που έφερε στο φως, σε μια ξεχωριστή «επέτειο», τη χώρα αυτού του μεταβατικού χρονικού σημείου.
«Στις 10 Ιουνίου 1944, 79 χρόνια πριν, συνέβη η σφαγή στο, γειτονικό των Δελφών, Δίστομο, μια από τις μεγαλύτερες θηριωδίες της ναζιστικής γερμανικής κατοχής στην Ελλάδα», σημείωσε ο Πρόεδρος του Ε.Π.Κε.Δ., Καθηγητής Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, Παναγιώτης Ροϊλός, χαιρετίζοντας την Ημερίδα που με θέμα «Η μεταπολεμική Ελλάδα του Robert McCabe» προηγήθηκε των εγκαινίων στην Αίθουσα Ελένη Αρβελέρ του Συνεδριακού Κέντρου του, σε συντονισμό της δημοσιογράφου, Κατερίνας Λυμπεροπούλου.
Ακολούθησε χαιρετισμός του Διεθυντή του Ε.Π.Κε.Δ., Καθηγητή, Ανδρέα Γκόφα, ο οποίος αναφέρθηκε στην ανανέωση του Κέντρου, μεταξύ άλλων και σε δύο τομείς: των εγκαταστάσεών του με χρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανακάμψης και της ψηφιακής εικόνας του.
Ο Robert McCabe φωτογραφίζει τα ελληνικά νησιά
Εβδομήντα φωτογραφίες του Robert McCabe, ασπρόμαυρες αλλά και σε χρώμα, «αφηγούνται» τη μεταπολεμική ιστορία της χώρας, όπως την κατέγραψε στα ταξίδια του, τις δεκαετίες ’50 και ’60 από την Ήπειρο μέχρι την Κρήτη και από την Πύλο μέχρι τη Ρόδο, ενώ το ψηφιδωτό των περιπλανήσεων του Robert McCabe στην Ελλάδα πλαισιώνεται και με προβολή φωτογραφιών σε slides.
«Συχνά ήμασταν οι μόνοι επισκέπτες σε ένα ελληνικό νησί», σημείωσε ο Robert McCabe αναφέροντας, μεταξύ άλλων, ότι τα δεινά της χώρας στην εφιαλτική δεκαετία που προηγήθηκε των ταξιδιών του, τα αντιλήφθηκε πλήρως διαβάζοντας το ιστορικό λεύκωμα «Οι θυσίες της Ελλάδας στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο» (1946) του κορυφαίου πολεοδόμου, Κωνσταντίνου Δοξιάδη (1913 – 1975).
«Το λεύκωμα αυτό ήταν τεράστιο διότι οι θυσίες των Ελλήνων ήταν μεγάλες», είπε η θυγατέρα του βασικού προσώπου της μεταπολεμικής ανασυγκρότησης της χώρας, ζωγράφος, Ευφροσύνη Δοξιάδη στην Ημερίδα, παρουσιάζοντας, μεταξύ άλλων, τη σελίδα της παρουσίασης της σφαγής στο Δίστομο όπου ο πατέρας της είχε ζωγραφίσει ένα – ένα τα 218 θύματα – από τα βρέφη μέχρι τους ηλικιωμένους.
Η ίδια μίλησε ακόμα για την επαφή του με την πολιτική, μεταξύ άλλων, ως Υφυπουργός Ανοικοδόμησης και Συντονιστής Ανασυγκρότησης, που διεκόπη από τον Γεώργιο Παπανδρέου, όπως ανέφερε. «Πόσο διαφορετική θα ήταν η χώρα, αν είχε αφεθεί να συνεχίσει το έργο που είχε αναλάβει», κατέληξε, μεταξύ άλλων, δηλώνοντας πως διακατέχεται από «ανίατη λατρεία» στο πρόσωπο του πατέρα της.
«Σκεφθείτε ότι οι φωτογραφίες αυτές απεικονίζουν μία χώρα που αιμορραγεί από τη μετανάστευση. Δεκάδες χιλιάδες άτομα μετακινούνται κάθε χρόνο προς τη Γερμανία, το Βέλγιο, την Αυστραλία και λιγότερο τις ΗΠΑ για να μπορέσουν να εξασφαλίσουν την επιβίωση τη δική τους και της οικογένειας τους», σημείωσε με την σειρά του ο καθηγητής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Κώστας Κωστής.
«Οι συνθήκες δεν ήταν καθόλου εύκολες. Το αντίθετο. Και όμως στις συνθήκες αυτές η Ελλάδα πραγματοποιεί ένα θαύμα, πετυχαίνει να αφήσει πίσω της την πείνα, τη φτώχεια, τη στέρηση, να αναπτυχθεί με ραγδαίους ρυθμούς. Θυμίζω κάτι εξαιρετικά σημαντικό: ή ελληνική ανάπτυξη ήταν η ταχύτερη του δυτικού κόσμου και η Ελλάδα πέτυχε να έρθει κοντά στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα το 1961, ως το πρώτο προς ένταξη κράτος που συνδέθηκε μαζί της».
Με τη σειρά της, η Προϊσταμένη Αρχαιοτήτων Φωκίδας, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ε.Π.Κε.Δ., Αθανασία Ψάλτη, παρουσίασε ένα ενδιαφέρον χρονολόγιο του αρχαιολογικού χώρου των Δελφών αλλά και του Μουσείου του, το οποίο φιλοξενεί την ίδια περίοδο την έκθεση «ΟΙ ΔΕΛΦΟΙ ΤΗ ΔΕΚΑΤΙΑ ΤΟΥ 1950 με τον φακό του Robert McCabe».
Η κυρία Ψάλτη αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, στην περίοδο ανασυγκρότησης και στο έντονο ενδιαφέρον του Κωνσταντίνου Καραμανλή για τον τόπο των Δελφών αλλά και στα εγκαίνια του 3ου – και σημερινού – Αρχαιολογικού Μουσείου το 1961 όπου και απέκτησε δική του αίθουσα το άγαλμα του Ηνιόχου, το πιο διάσημο από τα αφιερώματα στους Δελφούς.
«Επιθυμία μου είναι να δοθεί το στίγμα της ελπίδας σε μια κρίσιμη περίοδο, σε μια μεταβατική εποχή», ανέφερε, τέλος, απαντώντας σε σχετική ερώτηση ο Πρόεδρος του Ε.Π.Κε.Δ., καθηγητής Παναγιώτης Ροϊλός, ενώ κατέληξε λέγοντας ότι στις φωτογραφίες του Robert McCabe δεν συναντά κανείς κανένα ίχνος αποικιοκρατικής αντίληψης της Ελλάδας, αλλά μια εγγενή τρυφερότητα για τον τόπο και τους ανθρώπους του την δύσκολη εποχή που βρέθηκαν στο διάβα της ζωής του.
Μεταξύ των δεκάδων παρισταμένων στα εγκαίνια της έκθεσης και της Ημερίδας που προηγήθηκε ήταν η Λούλα Χριστοπούλου, τελευταία απόγονος της οικογένειας Ντάση του ξενοδοχείου Belle Hélène των Μυκηνών, αρχική έδρα των ανασκαφών του Heinrich Schliemann. Ο φακός του Robert McCabe την έχει απαθανατίσει μικρό κοριτσάκι με τον πατέρα της στην είσοδο του ιστορικού ξενοδοχείου το 1955, την αυγή της τουριστικής ανάπτυξης της χώρας. Σήμερα αυτό το ξενοδοχείο υπάρχει ακόμα.
Συντελεστές έκθεσης στους Δελφούς
Συντονισμός – έρευνα: Κατερίνα Λυμπεροπούλου
Οργανωτική υποστήριξη έκθεσης και ημερίδας Δελφών:
Μάρω Νικολοπούλου, Προϊσταμένη Τμήματος Συνεδρίων και Καλλιτεχνικών Προγραμμάτων – Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών.
Περικλής Σπάτουλας, Προϊστάμενος Γραφείου Τύπου και Δημοσίων Σχέσεων – Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών.
Σχεδιασμός – γραφικά: A4_Design
Στήσιμο: Νίκος Κουτσοκέρας, Μαρία Αλεξίου
Εκτυπώσεις σε αλουμίνιο: Apolyto
Τοποθέτηση φωτογραφιών: Κώστας Καρασαββίδης
Τεχνική υποστήριξη-slide show: Νίκος Κουτσοκέρας
Εκτυπώσεις και σαρώσεις: Γιώργος Μαρίνος και Σοφία Πάνου, Idolo Lab
Έρευνα και τεκμηρίωση πλοίων: Άρης Μπιλάλης
Μοντάζ βίντεο: Κωνσταντίνος Τζωρτζίνης
H εκτύπωση κι η βιβλιοδεσία του βιβλίου «Η Ελλάδα μετά τον πόλεμο. Τα χρόνια της ελπίδας» (εκδόσεις Πατάκη / Abbeville Press) που συνοδεύει την έκθεση έγινε στο Trifolio srl, Βερόνα, Ιταλία.
Κείμενα: Robert McCabe, Παναγιώτης Ροϊλός, Κατερίνα Λυμπεροπούλου.
Σχεδιασμός: Αλέξης Βερούκας, Βασιλική Καρμίρη.
Διορθώσεις: Anne McCabe
Διάρκεια έκθεσης: 10 Ιουνίου – 30 Σεπτεμβρίου 2023/ Ε.Π.Κε.Δ. ΔΕΛΦΟΙ
