Διαβάζω και ξαναδιαβάζω τον τίτλο και αναρωτιέμαι αν τελικά είναι θετικό αυτό που λέω για την παράσταση που έφτιαξε ο Γιώργος Καπουτζίδης. Από τη μία, αλίμονο αν δε θέλει κάποιος να γελάσει με την ψυχή του, από την άλλη όμως, θες να μπορείς να απολαύσεις, να χωνέψεις κάθε αστείο. Ίσως να το υπεραναλύω τελικά μέσα μου, ενώ μπορώ να το θέσω πιο απλά. Η Καρυάτιδα είναι μια παράσταση που αποδεικνύει, για ακόμα μια φορά, πόσο σπουδαίος κωμωδιογράφος είναι ο Γιώργος Καπουτζίδης.
Μπορεί να φανεί ακραίος ο παραλληλισμός, αλλά με αυτή την παράσταση, γίνεται ένας σύγχρονος Αριστοφάνης. Καταφέρνει με το μεγαλύτερο όπλο στον κόσμο, το χιούμορ, να καταθέσει τη διδαχή, να δώσει το μάθημα. Θα έπρεπε οι άνθρωποι να μην το ξεχνάμε και να μην τρελαινόμαστε κάθε φορά που κάποιος αναχρονιστικός λέει κάποια κουταμάρα, όπως ο Αναδιώτης κι ο Σερβετάλης ή η Παπαθωμά. Δεν μπορείς να αναδείξεις το δίκαιο ενός αιτήματος ή μιας κατάστασης, επιχειρώντας να πας με διδακτικό και επιθετικό ύφος για να αλλάξεις τα μυαλά.
Αν θες να ανοίξεις τις αγκυλώσεις, δείξε σε κάποιον αυτή την παράσταση. Ο Γιώργος Καπουτζίδης, που ακόμα κι όταν μπορεί κάποιος να διαφωνεί με τα λεγόμενά του, οφείλει να του αναγνωρίσει ότι έχει ήρεμο λόγο και αναζητά τα επιχειρήματα, δεν φωνάζει, δεν πάει να επιβληθεί, έκανε την Καρυάτιδα με ακριβώς αυτή τη διάθεση, αν κρίνω από το τελευταίο κομμάτι της παράστασης, όπου 4 εκ των εμπλεκομένων, συζητούν για το πώς κατάφεραν να κρατηθούν στις καίριες κυβερνητικές θέσεις, παρά το ότι φόρτωσαν τα εγκλήματά τους σε δύο αθώους ανθρώπους που πέθαναν.
Παίρνει μια μακάβρια στροφή σε αυτό το σημείο η παράσταση, ο Γιώργος Καπουτζίδης θίγει και τις ακροβασίες γύρω από το ζήτημα των γαμών σε ομόφυλα ζευγάρια και της τεκνοθεσίας, που είδαμε να εκτυλίσσονται καθημερινά πέρσι στην τηλεόραση και την κοινωνία, το κάνει όμως με μια πορεία που καθιστά ακόμα και τους «αρνητές» πιο διαλλακτικούς. Το κάνει έτσι ώστε ακόμα κι αυτός που σε άλλη περίπτωση θα ενοχλούνταν και θα μιλούσε για προπαγάνδα, εδώ να ακούσει, να κατανοήσει. Όχι απαραίτητα να συμφωνήσει, αλλά να κατανοήσει.
Μέχρι αυτό το σημείο βέβαια, η Καρυάτιδα είναι ένας οργασμός γέλιου και σάτιρας, μια κωμωδία που ίσως είναι ό,τι καλύτερο έχει γράψει ο Γιώργος Καπουτζίδης και καταθέτει την διαρκή εξέλιξη στη γραφή του, στην καλλιτεχνική του στόφα.
Τι επιχειρεί να μας πει ο Γιώργος Καπουτζίδης με την Καρυάτιδα;
Η Καρυάτιδα είναι, όπως περιγράφει και το ίδιο το Εθνικό Θέατρο, μια ανελέητη κωμωδία. Χώρος δράσης, το γραφείο της υπουργού Πολιτισμού. Εκεί όπου βρίσκεται η υπουργός, η Καρυάτιδα που έχει επιστρέψει από το Βρετανικό Μουσείο στην Ελλάδα και ο υπεύθυνος επικοινωνίας της υπουργού.
Ζούμε σε μια Ελλάδα όπου συγκυβερνούν ένα δεξιό κι ένα ακροδεξιό κόμμα. Μια εικόνα από το εγγύς μέλλον; Ελπίζω πως όχι. Ας μην το αναλύσουμε όμως εδώ αυτό.
Η υπουργός αναζητά αρχαία ρητά για να ξεκινήσει τον λόγο της στην παρουσίαση της Καρυάτιδας στους δημοσιογράφους, που θα κάνουν ο πρωθυπουργός, ο αρχηγός του ακροδεξιού κόμματος όπου ανήκει και αυτή, και η ίδια. Είναι εμφανές πως η παρουσία της εκεί εξυπηρετεί πολιτικά ρουσφέτια και πως είναι ακατάλληλη. Όπως και όλοι στην κυβέρνηση. Αργότερα μαθαίνουμε πως ο αδερφός του άντρα της είναι ο μεγαλύτερος έμπορος ναρκωτικών στα Βαλκάνια. Ψέματα, ο 2ος μεγαλύτερος, γιατί τον πέρασε ένας Σέρβος.
Καθώς η υπουργός παλεύει να στήσει τον λόγο της και έχει βάλει τον βοηθό της να αναζητά φράσεις του Παΐσιου για Καρυάτιδες, διότι έχει πει κάτι για όλα ο Παΐσιος, αρχίζει να του εξηγεί ότι βρέθηκε σε αυτή τη θέση γιατί βλέπει μπροστά, γιατί είδε ένα κενό και έγινε ο κρίκος σύνδεσης ανάμεσα στη δεξιά και την ακροδεξιά. Κι όπως τα λέει, κάνει πίσω βήματα και ρίχνει κάτω την Καρυάτιδα που διαλύεται. Δεν ήταν σε προθήκη. Επιβίωσε 2.500 χρόνια από πολέμους και κλοπές, διαλύθηκε σε μια στιγμή σε ένα γραφείο στο υπουργείο Πολιτισμού. Γιατί όμως, αναρωτιέται, να την πληρώσει αυτή; Εδώ οι Άγγλοι της έσπασαν τη μύτη, θα χρεωθεί αυτή που της έσπασε όλα τα υπόλοιπα;
Από εκείνο το σημείο αρχίζει ένα σουρεάλ σκηνικό στο οποίο προστίθενται η γραμματέας της υπουργού, ο αρχηγός του ακροδεξιού κόμματος, ο πρωθυπουργός και η επικοινωνιολόγος του, που είναι πρώην γυναίκα του. Και, κάποια στιγμή, μπαίνει στο κάδρο κι ένας περαστικός από κάτω, από αυτούς που βάφονται και ντύνονται αρχαία και στέκονται ακίνητοι για να τους πετάνε κανένα ψιλό οι τουρίστες.
Η υπουργός πάει να φορτώσει την καταστροφή στον επικοινωνιολόγο της, αυτός εξηγεί σε όλους την αλήθεια, όλοι ρωτούν την υπουργό αν είναι μ@λ@κισμένη, εκείνη αντιδρά αλλά τελικά το αποδέχεται, σκέφτονται να ζητήσουν από τις μυστικές υπηρεσίες να φέρει μια από τις άλλες Καρυάτιδες από το Μουσείο της Ακρόπολης για να δείξουν αυτή μέχρι να βρουν τι θα κάνουν με την κατεστραμμένη και από το σημείο αυτό και μετά, όλα πάνε κατά διαβόλου.
Ο Γιώργος Καπουτζίδης βρίσκει το ιδανικό premise για την κωμωδία του. Χρησιμοποιεί μια Καρυάτιδα, που είναι ένα ενωτικό σύμβολο για όλους τους Έλληνες, ακροδεξιούς και ακροαριστερούς, και μέσα από την καταστροφή της, αναδεικνύει με μια δόση υπερβολής (ή μήπως όχι;) τις δομές ενός κράτους που έχουν φτιαχτεί για να μπορεί να τις χρησιμοποιήσει προς όφελός του κάθε καιροσκόπος. Και, δείχνει επίσης, ότι κάποιοι όντως αρχίζουν με ένα όραμα για το κοινό καλό, τους γοητεύει όμως στην πορεία η εξουσία, η θέση και δεν θα αφήσουν καμία «στραβή» να τους την στερήσει.
Ένα σεμινάριο κωμωδίας και σάτιρας είναι αυτό που κάνει ο Γιώργος Καπουτζίδης με την Καρυάτιδα και το οποίο υποστηρίζεται ιδανικά από τη σκηνοθεσία της Κατερίνας Μαυρογεώργη και, αναμφίβολα, τις υπέροχες ερμηνείες.
Ερμηνείες στις οποίες ξεχωρίζουν η απίθανη Αγορίτσα Οικονόμου και ο καταπληκτικός Δρόσος Σκώτης. Στους δικούς τους ρόλους, της υπουργού Πολιτισμού και του επικεφαλής του ακροδεξιού κόμματος, το σενάριο είναι ένα κέντημα, ο Γιώργος Καπουτζίδης τους έχει δώσει όλα τα υλικά κι εκεί οι χτίζουν έναν υποκριτικό ουρανοξύστη με τη συμβολή των υπόλοιπων 5 μελών του καστ. Ειδικά, όμως, η Οικονόμου, είναι ο λόγος που πονάει το σαγόνι σου όταν τελειώνει η παράσταση. Κι αναρωτιέμαι στο τέλος πώς είναι δυνατόν η ίδια ηθοποιός να έκανε τη μάνα του Καζαντζίδη και αυτόν τον ρόλο. Τι εύρος δυνατοτήτων έχει αυτός ο άνθρωπος;
Δεν χρειάζεται να πω περισσότερα. Πρόκειται για την κωμωδία της χρονιάς και ο Γιώργος Καπουτζίδης έχει κάνει σίγουρα ένα upgrade στη συγγραφική του ικανότητα. Αυτή είναι τουλάχιστον η δική μου αίσθηση και δεν υπάρχει νομίζω πιο ωραίο για έναν άνθρωπο από το να έχει περάσει 2-3 δεκαετίες σε μια δουλειά και να του αναγνωρίζει ο κόσμος ότι έχει ακόμα να μάθει, ότι μαθαίνει και εξελίσσεται. Είναι σαν μια συμφωνία με τον Μεφιστοφελή ή σαν ένας Ντόριαν Γκρέι. Αν έχεις ακόμα να μάθεις, σημαίνει πως έχεις ακόμα να δώσεις. Κι αν έχεις ακόμα να δώσεις, σημαίνει πως είσαι νέος, πως ζεις τη ζωή ενεργητικά και δεν παραδίδεσαι στη φθορά.
Κι αν μου επιτρέπεται να κάνω μια ερμηνεία, ο Γιώργος Καπουτζίδης με την Καρυάτιδα θέλει να αναδείξει, ίσως περισσότερο όλων, πόσο κολλάμε σε μια παρελθοντολαγνεία, πόσο παραπάνω τοποθετούμε τα άψυχα σύμβολα από τον ίδιο τον άνθρωπο, πόσο μεταγγίζουμε τις ζωές μας σε σύμβολα και αδυνατούμε να δούμε πώς εξελίσσεται η ζωή. Και έτσι, καταλήγουμε να καταπιέζουμε ανθρώπους ή να μπλεκόμαστε σε ξένα χωράφια.
Με αυτή την κωμωδία, λοιπόν, ο Γιώργος Καπουτζίδης κάνει ένα διαρκές σκούντηγμα στα μυαλά όλων μας, είτε είμαστε ανοιχτόμυαλοι είτε εμμονικά κλειστόμυαλοι, και πάει κόντρα στη φθορά του πολυπράγμονος δημιουργού!
Ταυτότητα Παράστασης
Σενάριο: Γιώργος Καπουτζίδης
Σκηνοθεσία: Κατερίνα Μαυρογεώργη
Σύμβουλος δραματουργίας-Καλλιτεχνικός συνεργάτης: Αντώνης Αντωνόπουλος
Σκηνικά: Άρτεμις Φλέσσα
Κοστούμια: Ιφιγένεια Νταουντάκη
Μουσική: Larry Gus
Κίνηση: Σοφία Πάσχου
Φωτισμοί: Βάσια Ατταριάν
Σχεδιασμός βίντεο: Τάσος Γκολέτσος
Βοηθός σκηνοθέτιδος: Σοφία Σταθάτου
Βοηθός σκηνογράφου: Αγγελική Βασιλοπούλου-Καμπίτση
Βοηθός ενδυματολόγου: Αλεξάνδρα Φτούλη
Βοηθός φωτίστριας: Σεραφείμ Ράδης
Φωτογραφίες: Ελίνα Γιουνανλή
Βίντεο: Πάτροκλος Σκαφίδας
Σχεδιασμός κομμώσεων: Κωνσταντίνος Κολιούσης
Σχεδιασμός μακιγιάζ: Olga Faleichyk
Παίζουν (με αλφαβητική σειρά): Ασημίνα Αναστασοπούλου, Σωτήρης Μανίκας, Στέλιος Ξανθουδάκης, Αγορίτσα Οικονόμου, Μιχάλης Πανάδης, Δρόσος Σκώτης, Μαρία Φιλίνη
Στην παράσταση ακούγεται ηχογραφημένη η φωνή του Αλέξη Κωστάλα
φιλική συμμετοχή στο βίντεο: Γιώργος Καπουτζίδης, Αλέξης Κωστάλας
φιλική συμμετοχή στις ηχογραφήσεις: Αντώνης Αντωνόπουλος, Αινείας Τσαμάτης
* Για εισιτήρια μπες εδώ