Λίγο πριν ξεκινήσει η πρόβα τζενεράλε της παράστασης «Ορέστης» στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου, ο σκηνοθέτης Γιάννης Κακλέας κάνει την εμφάνισή του μπροστά στο κοινό και κάνει την εξής δήλωση: «ξέρω ότι είναι λίγο μπανάλ αυτό που θα πω, αλλά αυτό που θα δείτε δεν είναι ακόμα έτοιμο, θα κάνουμε πρόβες όλο το βράδυ, γι΄αυτό να είστε επιεικείς μαζί μας».

Με τις λίγες θεατρικές εμπειρίες που έχω, ιδίως πάνω στον θεατρικό-καλλιτεχνικό τρόπο του Γιάννη Κακλέα, δε μπορώ να φανταστώ πόσο καλύτερο μπορεί να γίνει αυτό που φτιάχνει σε σχέση με αυτό που είδαμε το βράδυ της Πέμπτης και θα έχετε την ευκαιρία να απολαύσετε σήμερα, αύριο και την Κυριακή όσοι κατευθυνθείτε προς Επίδαυρο μεριά.

Αυτό δεν το λέω γιατί η παράσταση «Ορέστης» έχει χαμηλό ταβάνι. Το λέω γιατί αυτό που μοιραστήκαμε οι θεατές με τους ηθοποιούς είναι τόσο υψηλής τοποθέτησης ψυχικά και πνευματικά, που θα ήταν εξουθενωτικό κάτι πολύ περισσότερο απ΄αυτό, θα απαιτούσε μια αποσύνθεση ψυχής.

Κάποτε, σε μια συνέντευξη που είχαμε κάνει, ο Γιάννης Κακλέας είχε πει ότι μια παράσταση είναι άνοδος στο φως για τον ηθοποιό και κάθοδος στην κόλαση για τον σκηνοθέτη. Σε αυτή την κάθοδο ο Γιάννης Κακλέας μας παίρνει μαζί του, μας δείχνει όσα εκείνος βλέπει σε αυτή τη δική του κόλαση, η οποία εδώ δεν έχει την έννοια της βασάνου, αλλά την έννοια του πυρετού και της επανάληψης αυτής της εμπύρετης κατάστασης.

Το θεατρικό παρελθόν του σκηνοθέτη τον μετατρέπει στα μάτια μου στο θεατρικό, ελληνικό ισοδύναμο του Κρίστοφερ Νόλαν ως προς το επίπεδο της διαχείρισης του ήχου και της μουσικής. Στον Ορέστη του Ευριπίδη αυτή η διαχείριση καταλήγει στην πιο σεπτή μορφή που μπορεί να βρει ανθρώπινη σκέψη και όραμα.

Σε όλη τη διάρκεια μια μουσική ίσης έντασης και χώρου με τον λόγο, πλανάται στην ανοιχτή ατμόσφαιρα της Επιδαύρου. Πολλές φορές μια τέτοια ένταση μουσικής τείνει να καταπίνει όλη την ιστορία, την αφήγηση και να δίνει κάτι άλλο στον θεατή, πέρα απ΄αυτό για το οποίο πλήρωσε εισιτήριο. Έδώ όμως αφήγηση και μουσική συμβαδίζουν και δεν καπελώνουν το ένα το άλλο.

Χορός, σωματικότητα, μουσική

Ο Κακλέας έχει δώσει συγκεκριμένα στοιχεία στην παράσταση που ταιριάζουν στην εποχή και στις ανάγκες του κοινού. Ο Ορέστης είναι ένα έργο που έχει ξαναπαιχτεί, που την ιστορία του την ξέρουν οι περισσότεροι. Το κοινό επομένως δεν αναζητά να την ακούσει ως αναμάσημα. Αναζητά το βλέμμα των συντελεστών, τη δική τους ερμηνεία των γεγονότων.

Έτσι, η παράσταση έχει ελάχιστα πραγματικά διαλογικά σημεία. Τα περισσότερα σημεία διαπλοκής των ρόλων είναι εκατέρωθεν μονόλογοι που διακόπτονται με μια μεγαλύτερη συχνότητα από το θεωρητικά αναμενόμενο. Αυτό έχει την εξήγηση ότι κάθε χαρακτήρας έχει μπει σε έναν δικό του κόσμο μετά τη δολοφονία της Κλυταιμνήστρας και του Αιγίσθου. Ο Ορέστης και η Ηλέκτρα βιώνουν τον πόνο της απώλειας κάθε σύνδεσης με την πατρογονική γη, αφού ο Αγαμέμνονας δολοφονήθηκε, εκείνοι σκότωσαν τη μητέρα τους και ο θείος τους Μενέλαος με την Ελένη θεωρούνται υπαίτιοι για όλο αυτό, καθώς ο πόλεμος της Τροίας έφερε όλον αυτόν τον κύκλο αίματος.

Κάθε ήρωας είναι βυθισμένος στον πόνο του και δεν δύναται να ακούσει τον άλλο. Ο φόβος και η αναμέτρηση με το θείο έχουν εγκλωβίσει τους χαρακτήρες σε κάτι ατέρμονο και αναπόδραστο.

Την ίδια στιγμή, ο Χορός δρα ως η επί γης φωνή των θεών και ο ήχος του θείου είναι ακόμα πιο καταδικαστικός και δυνάστης για τον άνθρωπο, σε σχέση με τη φαντασία και την πίστη. Αν πιστεύεις στο θείο, είσαι πιστός. Αν ακούς το θείο, τότε ή οδηγείσαι στην παράνοια ή ετοιμάζεσαι να αποχαιρετήσεις τη σάρκα σου. Κι ο Ορέστης με την Ηλέκτρα επιδίδονται σε έναν αρχέγονο χορό αποστροφής της ύλης τους. Σκίζουν τα ρούχα τους, λερώνονται, γίνονται ένα με το χώμα, τινάζουν τα χέρια τους στον αέρα σαν να να επιτίθενται σε μια κρυφή διάσταση, σαν να προσπαθούν να απομακρύνουν τους νεκρούς που τους περικυκλώνουν.

Αυτή η εσωτερική και εξωτερική πάλι δεν γίνονται συγκρουσιακά. Γίνονται ταυτόχρονα και παρασύρουν τον θεατή ψυχικά. Το αντιλαμβάνεσαι καθώς στη σκηνή προσπαθείς να έχεις το βλέμμα στραμμένο σε αυτούς που μιλάνε, αλλά συμβαίνουν τόσα πολλά εξωλεκτικά γύρω από τους μονολόγους, που σε κάνουν να μη θες να χάσεις ούτε σημείο. Το σημαντικό είναι πως αν η όραση αποχωριστεί την ακοή, δεν διχοτομείται ο θεατής ψυχικά. Οπουδήποτε κι αν κοιτάξεις, αυτό που βλέπεις ταιριάζει με τα όσα λέγονται.

Η παράσταση έχει πολλές στιγμές που εμφανίζονται στο προσκήνιο ο Χορός μαζί με τους πρωταγωνιστές και την ίδια στιγμή ξεμένουν στο πίσω μέρος του σκηνικού άνθρωποι να κοιτάζουν αποσβολωμένοι, σαν να είναι κάποιο δικό μας καθρέφτισμα ή λες και το κεντρικό τμήμα της παράστασης είναι μέσα σε έναν θόλο που μπορείς να δεις από κάθε σημείο.

Αρμονική κίνηση ως αποτέλεσμα των προβών, ποικιλία στην σωματικότητα που θέλει να προσκαλέσει το απόκοσμο και το θεϊκό-υπερφυσικό και μια μουσική στιβαρή, δημιουργούν ένα θέατρο που δε γίνεται παρά να σε γεμίσει.

Παραστάσεις: 16,17 & 18 Ιουλίου, Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Σκηνοθεσία/Δραμ. επεξεργασία: Γιάννης Κακλέας
Μετάφραση: Γιώργος Χειμωνάς
Σκηνικά/Κοστούμια: Ηλένια Δουλαδίρη/Γιάννης Κακλέας
Μουσική: Σταύρος Γασπαράτος
Κίνηση: Άρης Σερβετάλης
Φωτισμοί: Στέλλα Κάλτσου
Βοηθός σκηνοθέτη: Αγγελική Τρομπούκη
Β΄ Βοηθός σκηνοθέτη: Άρης Κακλέας
Βοηθός ενδυματολόγου: Ιωάννα Καλαβρού
Βοηθός συνθέτη: Αλεξάνδρα Κατερινοπούλου
Βοηθός Φωτίστριας: Στέβη Κουτσοθανάση

ΗΘΟΠΟΙΟΙ
ΑΡΗΣ ΣΕΡΒΕΤΑΛΗΣ (Ορέστης)
ΜΑΙΡΗ ΜΗΝΑ (Ηλέκτρα)
ΠΑΝΟΣ ΒΛΑΧΟΣ (Μενέλαος)
ΑΙΜΙΛΙΑΝΟΣ ΣΤΑΜΑΤΑΚΗΣ (Πυλάδης)
ΓΙΩΡΓΟΣ ΨΥΧΟΓΙΟΣ (Τυνδάρεως)
ΝΙΚΟΛΕΤΑ ΚΟΤΣΑΗΛΙΔΟΥ (Ωραία Ελένη)
ΖΕΡΟΜ ΚΑΛΟΥΤΑ (Φρύγας)

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΖΑΦΕΙΡΟΠΟΥΛΟΥ
ΑΛΚΗΣΤΙΣ ΖΙΡΩ
ΝΙΚΗ ΛΑΜΗ
ΙΩΑΝΝΑ ΛΕΚΚΑ
ΔΑΝΑΗ ΜΟΥΤΣΟΠΟΥΛΟΥ
ΜΑΤΙΝΑ ΠΕΡΓΙΟΥΔΑΚΗ
ΕΛΙΖΑ ΣΚΟΛΙΔΗ
ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΣΤΥΛΙΑΝΙΔΗ
ΗΛΕΚΤΡΑ ΦΡΑΓΚΙΑΔΑΚΗ

Παραγωγή Α Μ Τεχνηχώρος ΕΕ

Για εισιτήρια δες εδώ.

*Φωτογραφίες: Κώστας Γκιόκας