Ντυμένη με ένα χλιδάτο, στολισμένο με γούνα φόρεμα σε ένα γαλλικό ανάκτορο κάπου στα μέσα του 19ου αιώνα. Η σιωπηλή οργή της ήταν αναγνωρίσιμη στις γυναίκες σε όλο τον κόσμο που έχουν περιορίσει την οργή τους σε ένα γύρισμα του βλέμματος, αλλά μέσα στα χρόνια είχε ξεχαστεί. Το TikTok της έδωσε μια δεύτερη ευκαιρία.
Πρόκειται για τον πίνακα «Η διστακτική αρραβωνιαστικιά», του ζωγράφου Auguste Toulmouche που φτιάχτηκε το 1866. Το ρεαλιστικό έργο, το οποίο είχε επισκιαστεί στην ιστορία της τέχνης από την άφιξη Γάλλων ιμπρεσιονιστών ζωγράφων, επανεκτιμάται περισσότερα από 150 χρόνια αργότερα από τους λάτρεις της τέχνης στο TikTok.
Έχει εμπνεύσει δεκάδες ερμηνείες από χρήστες που φαντάζονται τις αναμφίβολα εκνευρισμένες σκέψεις να περνούν από το μυαλό της, όταν τη ζωγράφισαν, δημιουργώντας απίστευτα memes.
Εκτιμάται από γυναίκες που μοιράζονται την απογοήτευσή της με τον περιορισμένο ρόλο που τους «επιβάλλει» το φύλο τους και καλεί σε φεμινιστικές επαναξιολογήσεις του ίδιου του πίνακα.
Όταν εκτέθηκε για πρώτη φορά το «The Hesitant Fiancée», έργα που απεικόνιζαν την σιωπηλή αγανάκτηση των γυναικών θεωρούνταν μερικές φορές ως μη σοβαρά και μεγάλο μέρος της δημοφιλούς τέχνης εκείνη την εποχή σατίριζε τις ανύπαντρες γυναίκες, είπε η Kathryn Brown, αναπληρώτρια καθηγήτρια ιστορίας της τέχνης και της κουλτούρας στο Πανεπιστήμιο Loughborough στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Αλλά μέσα από τα σύγχρονα μάτια του TikTok, το «The Hesitant Fincée» δείχνει τις γυναίκες σε αλληλεγγύη, να υποστηρίζουν η μία την άλλη στη «διαπραγμάτευση καταπιεστικών συστημάτων», σημείωσε η Brown, η οποία έγραψε για το έργο του Toulmouche στη μονογραφία «Women Readers in French Painting 1870–1890».
«Πάνω από ενάμιση αιώνα αργότερα, ίσως εξακολουθούμε να ανακαλύπτουμε την πλήρη πολιτική σημασία αυτού του είδους ενότητας», έγραψε σε ένα κείμενό της. Ο Toulmouche ζωγράφισε σκηνές κομψών, εύπορων Γαλλίδων σε οικιακά περιβάλλοντα, συχνά εξιστορώντας τα ρομαντικά κατορθώματά τους.
Οι γυναίκες στους πίνακές του ήταν, στην επιφάνεια, κάτι περισσότερο από πολυτελώς ντυμένες, ενώ ο Γάλλος μυθιστοριογράφος Émile Zola το 1874 αποκάλεσε τα θέματα του Toulmouche «νόστιμες κούκλες».
Οι πίνακες του Toulmouche ήταν επιτυχημένοι στην εποχή τους, εν μέρει λόγω της «φαντασίας της γυναικείας ζωής» που απεικόνιζαν: Οι γυναίκες στα έργα του είναι σύζυγοι, μητέρες, αδερφές και κόρες που δεν ξεφεύγουν από τους ρόλους τους στην οικιακή σφαίρα, είπε η Brown.
«Η διστακτική αρραβωνιαστικιά», που επίσης μεταφράστηκε στο «The Reluctant Bride», εκτέθηκε αρχικά με τον τίτλο «Un mariage de raison» ή «A Marriage of Convenience» στο σαλόνι της Ακαδημίας Καλών Τεχνών του Παρισιού το 1866.
Ενώ ο Toulmouche δεν ήταν σε καμία περίπτωση «ζωγράφος της φεμινιστικής τέχνης», οι γυναίκες στους πίνακές του ερμηνεύονται σήμερα ως πονηρά ανατρεπτικές. Στον πίνακα του 1865 «Απαγορευμένος καρπός», τρεις νεαρές γυναίκες περνούν ενθουσιασμένες πάνω από βιβλία σε μια βιβλιοθήκη, ενώ μια τέταρτη φαίνεται να φυλάει την πόρτα.
Μπήκαν κρυφά σε αυτό το δωμάτιο αναζητώντας πληροφορίες, «αναμφίβολα για το σεξ», πρόσθεσε η Brown, με βάση τα ειρωνικά χαμόγελά τους.
«Μία από τις τέσσερις νεαρές γυναίκες από τον «Απαγορευμένο καρπό» πρόκειται τώρα να παντρευτεί, ίσως με το «λάθος» άτομο ή επειδή δεν θέλει να παντρευτεί καθόλου. Αυτό το έργο πρέπει να διαβαστεί ως μια αφήγηση που ξετυλίγεται, φαίνεται ότι η νεαρή γυναίκα ξέρει τι πρόκειται να της συμβεί», συμπλήρωσε.
Το TikTok επανερμηνεύει το έργο με τα μάτια του 2023
Η αναβίωση του «The Hesitant Fancée» έχει ξεκινήσει εδώ και καιρό. Δημοφιλείς λογαριασμοί τέχνης στο TikTok άρχισαν να δημοσιεύουν σχετικά με αυτό τις τελευταίες εβδομάδες, ανακαλύπτοντάς το με χαρά, και ένα προφίλ στο TikTok με το όνομα Kira (@TheArtRevival), μοιράστηκε ένα βίντεο για τον Toulmouche τον Φεβρουάριο.
«Ένα από τα αγαπημένα μου θέματα στην τέχνη είναι φανταχτερές κυρίες που χαλαρώνουν, ζουν τη ζωή με απάθεια», είπε. «Λίγοι μπορούν να σχετίζονται με τη ζωή τους, αλλά σχεδόν όλοι μπορούν να σχετίζονται με την περιφρόνησή τους».
Το TikTok προφίλ ονόματι Tatyana About Art είπε ότι το «The Hesitant Fancée» είναι πραγματικά μια τραγωδία. Το θέμα του πίνακα πιθανότατα απεικονίζεται στιγμές πριν ή στιγμές μετά από το να παντρευτεί τον άντρα με τον οποίο είναι λιγότερο ερωτευμένη.
Πλαισιώνεται από δύο γυναίκες που προσπαθούν απαλά να την παρηγορήσουν, ενώ μια άλλη παίζει με μια κορώνα λουλουδιών στον καθρέφτη, ίσως ονειρευόμενη την ημέρα του δικού της γάμου.
Σήμερα, όμως, ορισμένοι χρήστες του TikTok βλέπουν την αρραβωνιαστικιά αυτή ως επαναστάτρια, που δεν συνάπτει ήσυχα έναν γάμο για τον οποίο είναι δυσαρεστημένη. Μερικοί χρήστες έχουν υποστηρίξει ότι μπορεί να μην την ελκύουν καθόλου οι άντρες και δεδομένου ότι η ομοφυλοφιλία εξακολουθούσε να θεωρείται ανήθικη στη Γαλλία του 19ου αιώνα, το να ζει ανοιχτά θα ήταν σχεδόν αδύνατο εκείνη την εποχή.
Ενώ μπορεί να μην μάθουμε ποτέ την πλήρη ιστορία της γυναίκας που κρυφοκοιτάζει στην πολυθρόνα, η κουρασμένη της εικόνα είναι γνωστή σε όποιον χρειάστηκε ποτέ να καταπιεί τον θυμό του. Είναι παγιδευμένη, είπε η Kira, και «είμασταν όλοι εκεί». Το ότι το εκφράζει μέσα στα όρια του άκαμπτου κοινωνικού της ρόλου εξακολουθεί να σαγηνεύει περισσότερο από έναν αιώνα αργότερα.
Στην ουσία, αυτός ο πίνακας και ο επανακαθορισμός του στο TikTok, επιβεβαιώνουν πως η διαχρονικότητα της τέχνης δεν συνεπάγεται και στασιμότητα στην ερμηνεία της, αλλά η εποχή και τα δεδομένα της διαφοροποιούν το μήνυμά της.
* Φωτογραφία: Sotheby’s
