Εδώ και λίγες ημέρες, έχει κάνει πρεμιέρα στον Alpha η πολυαναμενόμενη σειρά, Σασμός. Πρόκειται για τη νέα μυθοπλασία, με επίκεντρο την Κρήτη και τις βεντέτες της, που μέχρι και σήμερα, σε κάποια απομακρυσμένα χωριά του νησιού συνεχίζουν να επιβιώνουν. Σίγουρα, όχι με τον βαθμό που υπήρχαν κάποτε. Ο Σασμός βασίζεται ομώνυμο μυθιστόρημα του Σπύρου Πετρουλάκη, ο οποίος περιγράφει πραγματικά γεγονότα – έχοντας προστέσει και πλασματικούς ήρωες για την εξυπηρέτηση της αφήγησης – σε χωριά της Κρήτης όπου ξεκίνησε η βεντέτα μεταξύ των Σταματάκηδων και των Βρουλάκηδων. Το σενάριο της σειράς υπογράφει ο Βασίλης Σπηλιόπουλος.
Η βεντέτα στην Κρήτη στηρίζεται στον «νόμο του αίματος» και συναντάται από τα αρχαία χρόνια. Τα κίνητρα για να ξεκινήσει ανάμεσα σε δύο οικογένειες μπορεί να είναι η υπεράσπιση της υπόληψης, της ατομικής, και κατά συνέπεια, της οικογενειακής τιμής. Η πρώτη δολοφονία που σηματοδοτεί την έναρξη της βεντέτας, μπορεί να κρύβει από πίσω της πολύ ασήμαντα αίτια. Ωστόσο, έχουν ξεκληριστεί πολλές οικογένειες και έχουν ποτίσει με αίμα και επόμενες γενιές. Σε αυτήν την έχθρα, κρύβεται και ο σασμός, δηλαδή τα «σιαξίματα», τα οποία δεν έχουν πάντα επιτυχία. Το δύσκολο αυτό έργο που θα αναλάβει κάποιος για να ενώσει τις δύο οικογένειες, τον αναλαμβάνουν συνήθως βαρυσήμαντα πρόσωπα.
Ο σασμός είναι ένα πολύ αρχαίο έθιμο, που έχει κρατήσει όρθιες τις τοπικές κοινωνίες της Κρήτης. Κάποιες, βέβαια, σταμάτησαν όταν πια είχε ξεκληριστεί ολόκληρο το χωριό. «Ο σασμός είναι ευλογία. Η βεντέτα είναι κατάρα. Ο σασμός δεν είναι συμβιβασμός. Είναι φτιάξιμο. Δίνουνε τα χέρια οι εμπλεκόμενοι και τα ξεχνάνε όλα. Υπάρχει ιερή δέσμευση. Ο Σασμός δεν σπάει», είπε χαρακτηριστικά ο συγγραφέας του ομώνυμου βιβλίου που βασίζεται η σειρά, Σπύρος Πετρουλάκης.
Για να πετύχει ο σασμός, οι διαμεσολαβητές κάθονταν σε ένα τραπέζι με άφθονη ρακή και τοπικά προϊόντα, καθώς και το αντικριστό. Εκεί, αναλαμβάνουν να ρίξουν τα τείχη της έχθρας με πολύωρη συζήτηση. Όταν, πια, ερχόταν η συμφιλίωση, προκειμένου να παραμείνει γερή, δημιουργούνταν κουμπαριές ή ακόμα και γάμοι ανάμεσά τους. Ο σασμός ήταν και θα είναι το μοναδικό αντίδοτο της αιματηρής βεντέτας, όσο εκείνη συνεχίζει και επιβιώνει.
Ο σασμός που έγινε στον Μυλοπόταμο Ρεθύμνου μετά από 63 χρόνια βεντέτας
Χαρακτηριστικό παράδειγμα βεντέτας που κράτησε χρόνια και πέρασε από γενιά σε γενιά, ήταν κι αυτή στην περιοχή του Μυλοποτάμου Ρεθύμνου, την κορυφή των Ταλαίων ορέων. Παρά το γεγονός ότι έγιναν προσπάθειες από διαμεσολαβητές για να σμίξουν, όλες έπεφταν στο κενό. Η ιστορία της βεντέτας τους ξεκίνησε πριν 63 χρόνια και τελείωσε μόλις πριν τρία χρόνια, με διπλή βάπτιση. Οι δύο οικογένειες άφησαν πίσω τις πληγές τους και τέλειωσαν οριστικά την έχθρα, που άφησε πίσω της θύματα, στην Ιερά Μονή Τίμιου Σταυρού Βωσάκου.
«Υπήρξαν σοβαροί άνθρωποι που μπήκαν στη μέση από την αρχή και απέτρεψαν τα χειρότερα. Επικράτησε η λογική και η ψυχραιμία και σιγά-σιγά άρχισε να καλλιεργείται ένα θετικό κλίμα προς την κατεύθυνση του σασμού. Οι συνθήκες ωρίμασαν και έτσι έφθασε η ώρα να γίνει αυτός ο σασμός με την τέλεση διπλής συντεκνιάς» είχε περιγράψει άνθρωπος που γνωρίζε την ιστορία των δύο οικογενειών.
