Το ξημέρωμα της Δευτέρας απονεμήθηκαν οι Χρυσές Σφαίρες και σε πολλές αναρτήσεις στα social media, σε κάθε νίκη γυναίκας ηθοποιού, έγραφαν για Female actor και όχι actress. Μιλάμε δηλαδή για θηλυκό ηθοποιό και όχι για ηθοποιό θηλυκού γένους, αν μπορούμε να το αποδώσουμε έτσι στα ελληνικά ώστε να φαίνεται η διαφορά ανάμεσα στα δύο. Μοιάζει αδόκιμο, οπότε από δω και πέρα θα χρησιμοποιούμε τους αγγλικούς όρους για να μην υπάρχουν μπερδέματα.
Το actress είναι μια λέξη που υποδηλώνει το θηλυκό και τα τελευταία χρόνια έχει οδηγηθεί οριστικά προς κατάργηση, όπως κι όλες οι λέξεις που περιορίζουν στην ταυτότητα φύλου, με αποτέλεσμα να προτιμάται το female actor, αφού ο στόχος είναι η λέξη actor να αποσυνδεθεί από το αρσενικό και να γίνει ολιστική, να αφορά όλους όσοι είναι ηθοποιοί ανεξαρτήτως φύλου και να συμπληρώνεται από τις λέξεις male/female/gay/trans και όλα τα σχετικά για να αποδίδεται πλήρως και ορθά, σύμφωνα με την πολιτική ορθότητα.
Τα περίπλοκα αρχίζουν κάπου εδώ. Η λέξη actress εμφανίστηκε γιατί ήθελε να δώσει χώρο στη γυναίκα που ήταν κι αυτή πια ηθοποιός και δεν υπήρχαν μόνο actors, μόνο άντρες δηλαδή. Γεννήθηκε δηλαδή η λέξη στο πλαίσιο του φεμινισμού πριν από πολλές δεκαετίες. Όμως, καθώς τα χρόνια περνούν, άλλαξαν οι αντιλήψεις και θεωρήθηκε πως το actress είναι υποβιβαστικό και περιοριστικό για τις γυναίκες, ιδίως ως προς τους ρόλους που θα παίξουν.
«Πάντοτε αναφερόμουν στον εαυτό μου ως actor. Είμαι σε μια γενιά όπου η λέξη actress χρησιμοποιούνταν με μια αποδοκιμαστική έννοια. Γι’ αυτό διεκδικώ τον άλλο χώρο», είχε δηλώσει πριν μερικά χρόνια η Κέιτ Μπλάνσετ. «Μια actress μπορεί να υποδυθεί μόνο μια γυναίκα. Εγώ είμαι actor, μπορώ να υποδυθω τα πάντα», είχε εξηγήσει η Γούπι Γκόλντμπεργκ.
Με πιο απλά λόγια, η χρήση της λέξης actress θεωρείται πως υποδηλώνει ότι μια γυναίκα ηθοποιός δεν είναι κανονικότητα, δεν είναι συνηθισμένο, ενώ το actor είναι η νόρμα και, εφόσον αφαιρεθεί η πατριαρχική του χροιά, τότε μπορεί να γίνει η μεγάλη ομπρέλα κάτω από την οποία βρίσκονται όλοι οι ηθοποιοί, ανεξαρτήτως φύλου.
Υπάρχει όμως και η αντίθετη πλευρά, όπως την έγραψε σε ένα κείμενό της η Τζόαν Κόλινς το 2019 στο περιοδικό Spectator.
«Actress, μια τόσο χαρισματική λέξη, τόσο δυναμική και elegant, έχει τόση διύλιση και ισορροπία που η αιχμηρή λέξη actor δε μπορεί να ενσωματώσει. Είναι ακόμα χειρότερο να αποκαλούμαστε ως female actors. Πόσο τρομερά περιφρονητικό και ασεβές απένααντι στις γυναίκες. Έχουμε παλέψει τόσο πολύ και σκληρά για την ισότητα για να φτάσουμε να γινομαστε μια μάζα κάτω από μια αρσενική ταμπέλα στον αγώνα της σόουμπιζ; Παρόλο που πολλές actresses συμφωνούν μαζί μου, φαίνεται πως η νεότερη γενιά πιστεύει πως είμαι παλιομοδίτισσα και αστεία.
Διαβάζω πως και ο όρος μητέρα θεωρείται ντεμοντέ και ο όρος “γονέας” είναι η ορθή λέξη να χρησιμοποιηθεί σε ένα πιστοποιητικό γέννησης. Μήπως και η πληθωρική Μητέρα Γη που προσφέρει την επάρκεια και την ασφάλεια στα παιδιά της, θα αντικατασταθεί τώρα από την απόμακρη και αυστηρή φράση “Γονέας-Γη”; Πόσο ξενέρωτο…».
Ενόσω αυτό το ντιμπέιτ απασχολεί και συζητιέται,τα Όσκαρ έχουν κατηγορία Best Actress και όχι Best Female Actor, ενώ οι Χρυσές Σφαίρες εγκαινίασαν φέτος την κατηγορία Best Female Actor.
Στην Ελλάδα πάντως, είμαστε πολύ μπροστά σε αυτό, διότι έχουμε μόνο τη λέξη «ηθοποιός» που τα συμπεριλαμβάνει όλα και βάζουμε το άρθρο και είναι όλα λυμένα.
