Περιεχόμενα
Τα φινλανδικά και βρετανικά στρατεύματα που έκαναν πρόσφατα μια συνηθισμένη ναυτική άσκηση αναμένεται να θέσουν σύντομα μια νέα προτεραιότητα: Την προστασία των υποθαλάσσιων υποδομών στην Βαλτική θάλασσα. Ακριβώς ανατολικά από το σταθμευμένο βρετανικό πλοίο υποστήριξης Mounts Bay – που βρίσκεται στη βάση της κοινής άσκησης, η οποία ονομάζεται Freezing Winds 23 – περνά ο αγωγός «Balticconnector», που μεταφέρει φυσικό αέριο μεταξύ Εσθονίας και Φινλανδίας. Ο αγωγός λειτουργεί από τον Οκτώβριο.
Δεν έχει ακόμη εξακριβωθεί αν η ρωγμή στον αγωγό ήταν εσκεμμένη, καθώς φαίνεται να προέκυψε από την πρόσκρουση σε αυτόν από μια άγκυρα ενός εμπορικού πλοίου με κινεζική σημαία, που είχε προορισμό τη Ρωσία.
Το συμβάν έγινε στις αρχές Δεκεμβρίου και οι δυτικοί στρατιωτικοί αποφάσισαν να ενεργοποιηθούν τάχιστα! Δέκα χώρες γνωστές ως Κοινή Εκστρατευτική Δύναμη (JEF) – το Ηνωμένο Βασίλειο, οι πέντε σκανδιναβικές χώρες, οι τρεις Βαλτικές χώρες και οι Κάτω Χώρες – δήλωσαν ότι θα αναπτύξουν μια σειρά πλοίων, συμπεριλαμβανομένου του Mounts Bay του Ηνωμένου Βασιλείου, «ως στρατιωτική συμβολή στην προστασία κρίσιμων υποθαλάσσιων υποδομών».
Με τον φόβο του υβριδικού πολέμου
Η κίνηση αυτή ήταν το τελευταίο σημάδι του τρόπου με τον οποίο τα δυτικά έθνη ενισχύουν την άμυνά τους κατά του λεγόμενου υβριδικού πολέμου ή πολέμου της γκρίζας ζώνης, ενόσω ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται. Τέτοιου είδους δράσεις γκρίζας ζώνης υπολείπονται μιας επίσημης κήρυξης πολέμου, αλλά μπορεί να περιλαμβάνουν σαμποτάζ υποδομών, κυβερνοεπιθέσεις και εκστρατείες παραπληροφόρησης.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο Φινλανδός ναυτικός σχεδιαστής πλοίαρχος Mikko Laakkonen, που συμμετέχει στη ναυτική άσκηση του, δήλωσε ότι τα έθνη που έχουν κοινές αξίες και όραμα θα πρέπει να συγκεντρώσουν τους πόρους τους για να αποτρέψουν τους αντιπάλους από το να διαταράξουν τα χιλιάδες χιλιόμετρα αγωγών φυσικού αερίου και καλωδίων επικοινωνίας που διασχίζουν τη Βαλτική Θάλασσα. «Πρέπει να συνεργαστούμε», δήλωσε ο Laakkonen και πρόσθεσε: «Δεν πρόκειται για άσκηση ενός έθνους».
Το περιστατικό με τον Balticconector ήταν το τελευταίο σε μια σειρά υποθαλάσσιων παραβιάσεων αγωγών και καλωδίων, με σημαντικότερη τη βομβιστική επίθεση στον Nord Stream.
Ούτε οι φινλανδικές ούτε οι εσθονικές αρχές που ερευνούν την παραβίαση του Balticconector έχουν προσκομίσει στοιχεία, που να αποδεικνύουν ότι το ύποπτο πλοίο – το Newnew Polar Bear – συμμετείχε σε υβριδική επίθεση για λογαριασμό είτε της Κίνας είτε της Ρωσίας. Εν τω μεταξύ, οι κυβερνήσεις και των δύο χωρών αρνούνται την εμπλοκή τους.
Ποιος ήθελε να καταστρέψει τον αγωγό;
«Πρέπει να το δούμε αυτό ως δοκιμή, διότι έδειξε πώς είναι τεχνικά δυνατό να κατεδαφιστεί ένα κομμάτι υποβρύχιας υποδομής, το οποίο είναι κρίσιμο και αρκετά βαρύ», δήλωσε ο Jukka Savolainen, ειδικός στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Αριστείας για την Αντιμετώπιση Υβριδικών Απειλών στο Ελσίνκι. «Σε κάποιο στάδιο μιας κρίσης, ένας αντίπαλος θα μπορούσε να προσπαθήσει να βλάψει αυτή την υποδομή με πολλούς τρόπους, και αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει αυτού του είδους τις τεχνικές: ένα εμπορικό πλοίο και την άγκυρά του», υπογράμμισε.
Ενώ μια σειρά από χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Φινλανδίας και της Γερμανίας, έχουν διαφοροποιήσει τις πηγές φυσικού αερίου τους κατά το τελευταίο έτος, η υπεράσπιση αυτού του εφοδιασμού παραμένει κρίσιμη για την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης. Ας μην ξεχνούμε ότι περίπου τα μισά γερμανικά σπίτια θερμαίνονται με φυσικό αέριο.
«Η Ευρώπη δεν έχει την πολυτέλεια να δει ζημιές ή πράξεις δολιοφθοράς σε υποδομές αγωγών, διότι εάν αυτό συμβεί σε σημαντικούς διασυνδετήριους αγωγούς … αυτό θα ήταν ένα σημαντικό γεγονός που θα μπορούσε πραγματικά να δημιουργήσει σημαντικά προβλήματα για την Ευρώπη», δήλωσε η Simone Tagliapietra, ανώτερη συνεργάτης στο think tank Bruegel με έδρα τις Βρυξέλλες.
Ένα πλοίο μέσα στη νύχτα…
Γύρω στις 2 τα ξημερώματα της 8ης Οκτωβρίου, το προσωπικό των διαχειριστών του Balticconector, Gasgrid Finland και Elering της Εσθονίας, παρατήρησε απότομη πτώση της πίεσης στο 77 χιλιομέτρων υπεράκτιο τμήμα του αγωγού, το οποίο εκτείνεται μεταξύ του Paldiski στη βόρεια ακτή της Εσθονίας και του Inkoo στη νότια Φινλανδία.
Έσπευσαν να κλείσουν τις βαλβίδες για να σταματήσουν τη ροή του αερίου στη Βαλτική Θάλασσα, καθώς οι σουηδικές και εσθονικές εταιρείες τηλεπικοινωνιών κατέγραψαν ζημιές στα καλώδια του βυθού, οι οποίες φέρονται επίσης να προκλήθηκαν από το πλοίο «Newnew Polar Bear».
Τις επόμενες ημέρες, καθώς η φινλανδική και η εσθονική αστυνομία άρχισαν να διεξάγουν έρευνες, στρατιωτικοί και πολιτικοί ηγέτες στη Φινλανδία και στις γειτονικές χώρες είχαν την υποψία ότι η επίθεση αυτή έγινε σκόπιμα.
Αναμένοντας τα αποτελέσματα των αστυνομικών ερευνών
Τις εβδομάδες που ακολούθησαν, Φινλανδοί και Εσθονοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι ήθελαν να περιμένουν το τέλος των αστυνομικών ερευνών προτού υποδείξουν ποιος μπορεί να είναι υπεύθυνος. Παρόλα αυτά, ο Φινλανδός υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Anders Adlercreutz με δήλωσή του στο POLITICO στα τέλη Νοεμβρίου ισχυρίστηκε πως «όλα δείχνουν ότι η ρήξη του Balticconnector ήταν σκόπιμη».
Στις 20 Οκτωβρίου, ο ερευνητής της φινλανδικής αστυνομίας Risto Lohi δήλωσε ότι το πλοίο «Newnew Polar Bear» ήταν το επίκεντρο των ερευνών της, δεδομένου ότι οι κινήσεις της συνέπεσαν με την ημερομηνία και την ώρα της ζημιάς στον αγωγό.
Στις 10 Νοεμβρίου, ο Lohi δήλωσε ότι μια άγκυρα που βρέθηκε σφηνωμένη κοντά στον αγωγό Balticconnector ανήκε στο πλοίο «Newnew Polar Bear».
Το πλήρωμα του πλοίου δεν ανταποκρίθηκε στις προσπάθειες επικοινωνίας των φινλανδικών και εσθονικών αρχών πριν αποπλεύσει από τη Βαλτική Θάλασσα και επιστρέψει στην Κίνα μέσω των υδάτων βόρεια της Ρωσίας. «Βασικά, ο καπετάνιος δεν σήκωσε το τηλέφωνο», δήλωσε ο Εσθονός υπουργός Άμυνας Hanno Pevkur σε συνέντευξή του στο POLITICO στα τέλη Νοεμβρίου.
«Επειδή το πλοίο κινούνταν σε διεθνή ύδατα – όπου τα πλοία έχουν εκτεταμένα δικαιώματα ελεύθερης ναυσιπλοΐας – οι αρχές δεν μπορούσαν να κάνουν τίποτα περισσότερο για να αναχαιτίσουν το πλοίο», δήλωσε ο Εσθονός υπουργός Άμυνας Hanno Pevkur.
Οι φινλανδικές και οι εσθονικές αρχές δήλωσαν ότι συνεργάζονται με τους κινέζους ομολόγους τους σε μια προσπάθεια να επιβιβαστούν στο πλοίο, το οποίο έδεσε στο κινεζικό λιμάνι Τιαντζίν στις αρχές Δεκεμβρίου, και να ανακρίνουν το πλήρωμά του. Εν τω μεταξύ, καθώς οι μηχανικοί ξεκινούν τις πολύμηνες επισκευές του Balticconnector, φαίνεται ότι δεν υπάρχει κάτι που να εμποδίζει μια αδέσποτη άγκυρα να τρυπήσει ξανά τον αγωγό.
«Υπάρχει επίγνωση ότι οι άγκυρες αποτελούν πιθανή απειλή», δήλωσε ο Φινλανδός υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Anders Adlercreutz.
Ο Εσθονός υπουργός Άμυνας Hanno Pevkur πρότεινε μια πιθανή επανεξέταση των κινδύνων για τις εμπορικές υποδομές στις διεθνείς ναυτιλιακές οδούς και ότι με την πάροδο του χρόνου, οι αγωγοί και τα καλώδια θα μπορούσαν να ενισχυθούν περαιτέρω με φυσική προστασία – όπως επιπλέον σκυρόδεμα – ενώ παράλληλα θα αυξανόταν η επιτήρηση. «Μπορούμε να δούμε ότι δεν βρισκόμαστε στην ίδια κατάσταση όπως πριν από 10 χρόνια, όταν τα διεθνή ύδατα ήταν ένα ασφαλές μέρος», δήλωσε.
Επιχειρώντας να εντοπίσουν τις απειλές
Το ΝΑΤΟ έχει ήδη δημιουργήσει μια οντότητα που ονομάζεται Κύτταρο Συντονισμού Κρίσιμων Υποθαλάσσιων Υποδομών, με επικεφαλής τον Γερμανό αντιστράτηγο Hans-Werner Wiermann.
Αυτό το «κύτταρο», που δημιουργήθηκε μετά τον βομβαρδισμό του Nord Stream, έχει ως στόχο να συνδέσει τους διάφορους φορείς που εμπλέκονται στην προστασία των υποθαλάσσιων υποδομών – συμπεριλαμβανομένων ιδιωτικών εταιρειών, εθνικών κυβερνήσεων και του ίδιου του ΝΑΤΟ – και να βοηθήσει στον εντοπισμό απειλών.
«Ένας από τους στόχους της πρωτοβουλίας είναι ο εντοπισμός απειλών και ύποπτων συμπεριφορών γύρω από κρίσιμες υποδομές σε πραγματικό χρόνο», δήλωσε ο Γερμανός αντιστράτηγος Hans-Werner Wiermann σε συνέντευξή του στο POLITICO.
«Οι υβριδικές στρατηγικές εξαρτώνται από την πρόθεση να χρησιμοποιήσουμε ασαφή περιβάλλοντα για να κάνουμε μεγάλη ζημιά στις κοινωνίες μας, και λόγω της ασάφειας του περιβάλλοντος, υπάρχει μια δίκαιη πιθανότητα να τη γλιτώσουμε», δήλωσε ο Wiermann.
«Αλλά αν μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τα δεδομένα και την τελευταία λέξη της τεχνολογίας για να εντοπίσετε γρήγορα τους επιτιθέμενους, αυτό στέλνει ένα ισχυρό αποτρεπτικό μήνυμα», σημείωσε.
«Αυτές οι μέθοδοι δεν είναι αλάνθαστες», υπογράμμισε. Στην περίπτωση του Newnew Polar Bear, ο Wiermann δήλωσε ότι «το πλοίο δεν κίνησε υποψίες επειδή η συμπεριφορά του φαινόταν φυσιολογική. Το πλοίο ταξίδευε με πλήρη ταχύτητα πάνω από τα καλώδια και τους αγωγούς, όπως θα περίμενε κανείς να κάνει ένα πλοίο». Ωστόσο, ο Wiermann δήλωσε ότι «η χρήση καλωδίων οπτικών ινών που θα μπορούσαν να ανιχνεύουν αντικείμενα που πέφτουν κοντά σε υποδομές θα άλλαζε τα δεδομένα».
Ο Wiermann δήλωσε ότι «το ΝΑΤΟ και οι σύμμαχοί του προσπαθούν να εντοπίσουν ιδιαίτερα ευάλωτες περιοχές, όπως συγκέντρωση καλωδίων ή κρίσιμες υποδομές. Αλλά οι υπάρχοντες χάρτες που περιγράφουν λεπτομερώς τα υποθαλάσσια καλώδια και τους αγωγούς μπορεί γρήγορα να καταστούν παρωχημένοι, δεδομένου ότι όλο και περισσότερα έθνη επενδύουν στην πράσινη ενεργειακή μετάβαση».
Η αύξηση των ναυτικών δυνάμεων των χωρών που συμμετέχουν στην Κοινή Εκστρατευτική Δύναμη (JEF), δηλαδή το Ηνωμένο Βασίλειο, οι πέντε σκανδιναβικές χώρες, οι τρεις Βαλτικές χώρες και οι Κάτω Χώρες, που ανακοινώθηκε στα τέλη Νοεμβρίου αποτελεί επίσης εν μέρει μια προσπάθεια αύξησης της αποτροπής.
Πηγή: POLITICO
Photo credits: Shutterstock
