Περιεχόμενα
Σύμφωνα με επίσημες πηγές το κράτος της Καραϊβικής, Ντομίνικα πούλησε την υπηκοότητα σε χιλιάδες άτομα, μεταξύ των οποίων ένας πρώην Αφγανός κατασκοπευτής, ένας Τούρκος εκατομμυριούχος που καταδικάστηκε για απάτη και ένας πρώην συνταγματάρχης της Λιβύης υπό τον Μουαμάρ Καντάφι, έδειξε η πρώτη λεπτομερής εξέταση του αμφιλεγόμενου συστήματος «χρυσών διαβατηρίων» της χώρας για έναν φορολογικό παράδεισο.
Το σχέδιο του «χρυσού διαβατηρίου»
Τα ευρήματα προέρχονται από την Dominica: Passports of the Caribbean, μια έρευνα από τον Guardian και 14 άλλους διεθνείς ειδησεογραφικούς οργανισμούς, σε συνεργασία με το Οργανωμένο Έργο Αναφοράς Οργανωμένου Εγκλήματος και Διαφθοράς (OCCRP). Το σχέδιο χρυσών διαβατηρίων της Ντομίνικα ένα από τα μεγαλύτερα στον κόσμο – έχει συγκεντρώσει, σύμφωνα με επίσημες δηλώσεις, περισσότερα από 1 δισεκατομμύριο δολάρια (822 εκατομμύρια λίρες) μέσω του επενδυτικού προγράμματος της υπηκοότητας από το 2009.
Τα διαβατήριά της είναι περιζήτητα σε όλο τον κόσμο και μια σειρά διεθνών συμφωνιών διασφαλίζει ότι οι πολίτες της ταξιδεύουν χωρίς βίζα σε 140 χώρες, συμπεριλαμβανομένων των περισσότερων κρατών μελών της ΕΕ. Ωστόσο, μέχρι τώρα, τα ονόματα των ατόμων που έχουν πληρώσει το τίμημα τουλάχιστον 100.000 $ (82.000 £) το κεφάλι για να αποκτήσουν Δομινικανή εθνικότητα –σε πολλές περιπτώσεις χωρίς να πατήσουν το πόδι τους στο νησί– ήταν δύσκολο να ληφθούν.
Δουλεύοντας με το Government Accountability Project, μια ομάδα υπεράσπισης με έδρα τις ΗΠΑ που έψαξε αρχεία και βιβλιοθήκες σε όλη την Καραϊβική για αντίγραφα επίσημων δημόσιων εγγράφων και εξετάζοντας υλικό που διέρρευσε, το έργο μπόρεσε να συντάξει λίστες με ονόματα χιλιάδων ανθρώπων που έγιναν πολίτες.
Η πρώτη καταμέτρηση ονομάτων που δημοσιεύτηκε στην επίσημη εφημερίδα της Ντομίνικα δείχνει ότι ένα νησιωτικό κράτος με πληθυσμό λίγο πάνω από 70.000 έχει χορηγήσει υπηκοότητα σε 7.700 άτομα από το 2007 – αν και η έρευνά μας δείχνει ότι μπορεί να υπάρχουν χιλιάδες ακόμη. Μερικοί πολιτογραφήθηκαν μέσω μετανάστευσης ή γάμου, αλλά η συντριπτική πλειοψηφία αγόρασε την υπηκοότητά τους.
Κάθε κυβέρνηση έχει το νόμιμο δικαίωμα να θέτει τα δικά της πρότυπα για το ποιος γίνεται πολίτης. Και για πολλούς ανθρώπους που ζουν υπό καταπιεστικά καθεστώτα, μια δεύτερη εθνικότητα μπορεί να προσφέρει ασφάλεια. Ονόματα που φαινόταν να είναι ιρανικής, κινεζικής και ρωσικής κληρονομιάς ήταν από τις μεγαλύτερες ομάδες ανθρώπων που έγιναν πολίτες.
Για άτομα από αυτές τις χώρες, ένα διαβατήριο Ντομίνικας μπορεί επίσης να σημαίνει λιγότερη γραφειοκρατία κατά τη διέλευση των συνόρων, την επιχειρηματική δραστηριότητα ή το άνοιγμα τραπεζικού λογαριασμού στο εξωτερικό. Ορισμένα από τα ευρήματα εγείρουν ερωτήματα σχετικά με τη διαφάνεια και τη διακυβέρνηση του συστήματος, και ορισμένα είναι δυνητικά ενοχλητικά για τη Ντομίνικα.
Ένας αγοραστής είχε κατηγορηθεί δημόσια για εγκλήματα πολέμου πριν πάρει την υπηκοότητα, ενώ ένας άλλος ήταν συνταγματάρχης και ανώτερος αξιωματούχος ασφαλείας υπό τον Μουαμάρ Καντάφι. Η ιθαγένεια από τους αιτούντες επενδύσεις απαγορεύεται εάν έχουν ποινικό μητρώο, αλλά, σε ένα παράδειγμα, ένας αγοραστής φαίνεται να έχει φυλακιστεί για απάτη προτού εξασφαλίσει την υπηκοότητα. Άλλοι αντιμετώπισαν προβλήματα από τότε που απέκτησαν τη Δομινικανή υπηκοότητα, συμπεριλαμβανομένου ενός που κατονομάστηκε στην κόκκινη λίστα καταζητούμενων της Ιντερπόλ.
Η Ντομίνικα έχει εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την πώληση ιθαγένειας για τη χρηματοδότηση των δημόσιων υπηρεσιών της, με αυτή την πηγή εισοδήματος να αντιπροσωπεύει περίπου το ήμισυ του συνόλου των κρατικών εσόδων. Οι ανησυχίες σχετικά με το καθεστώς οδήγησαν σε συνέπειες για τους Δομινικανούς που γεννήθηκαν στη φύση.
Η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου σταμάτησε τον Ιούλιο τα ταξίδια χωρίς βίζα από τη Ντομίνικα και τέσσερις άλλες χώρες. Η κυβέρνηση της Ντομίνικα δεν απάντησε σε λεπτομερή αιτήματα για σχολιασμό. Ωστόσο, ο πρωθυπουργός, Roosevelt Skerrit, ο οποίος έχει επιβλέπει την επέκταση των πωλήσεων υπηκοότητας από την ανάληψη των καθηκόντων του το 2004, υπερασπίστηκε το πρόγραμμα κατά τη διάρκεια συνεντεύξεων Τύπου στις 18 Σεπτεμβρίου και 3 Οκτωβρίου, προφανώς ως απάντηση σε αυτήν την έρευνα.
«Έχουμε ισχυριστεί ότι έχουμε ένα ισχυρό σύστημα που περνάμε σε διαφορετικά επίπεδα δέουσας επιμέλειας, και αν κάποιος γινόταν πολίτης του σήμερα και του αύριο το πρωί, το άτομο πηγαίνει και κάνει κάτι και βρίσκεται σε πρόβλημα με το νόμο. , δεν μπορείτε να κατηγορήσετε το πρόγραμμα για αυτό.»
Ο Skerrit συνέκρινε το καθεστώς της Ντομίνικα με την πράσινη κάρτα των ΗΠΑ, η οποία παρέχει δικαιώματα μόνιμης διαμονής. Είπε ότι κανείς δεν κατηγορεί τις ΗΠΑ όταν οι άνθρωποι διαπράττουν εγκλήματα μετά τη χορήγηση άδειας διαμονής. Έκανε επίσης μια σειρά από παράξενους και ψευδείς ισχυρισμούς ότι οι δημοσιογράφοι για την έρευνα είχαν πληρωθεί από πολιτικούς της αντιπολίτευσης στη Ντομίνικα για να προσπαθήσουν να «καταστρέψουν» το σχέδιο και παρομοίασε τους δημοσιογράφους με εμπρηστές και «τρομοκράτες».
Πέρυσι, το Κυβερνητικό Σχέδιο Λογοδοσίας ανέλαβε δράση για τη βελτίωση της διαφάνειας. Είδε δεκάδες εφημερίδες από βιβλιοθήκες, ιδιωτικές συλλογές και από το Πανεπιστήμιο των Δυτικών Ινδιών στην Τζαμάικα και συνέταξε μια λίστα με κάθε πολιτογραφημένο πολίτη από το 2007 έως το 2022. Άλλα ονόματα βρέθηκαν σε έγγραφα που διέρρευσαν από έναν προγραμματιστή ξενοδοχείου που είχε άδεια να δέχεται αγοραστές διαβατηρίων ως επενδυτές.
Μεταξύ των ονομάτων που ήρθαν στο φως είναι αυτό του Asadullah Khalid, ο οποίος υπηρέτησε ως κυβερνήτης δύο επαρχιών του Αφγανιστάν, ως αρχηγός κατασκοπείας της χώρας και αργότερα ως υπουργός Άμυνας. Κατείχε αυτές τις ανώτερες θέσεις κατά τα χρόνια της αναταραχής μετά την εισβολή των ΗΠΑ και των συμμάχων το 2001, έως ότου οι Ταλιμπάν ανέλαβαν το 2021.
Ο Khalid έχει κατηγορηθεί από Βρετανούς και Καναδούς αξιωματούχους ότι ευθύνεται για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των ισχυρισμών που αναφέρθηκαν ευρέως το 2012, ότι υπήρχε θάλαμος βασανιστηρίων κάτω από τον ξενώνα του. Πήρε την υπηκοότητα το 2017, σε μια εποχή που αυτές οι καταγγελίες ήταν ήδη δημόσιες.
Οι κατηγορίες εναντίον του Khalid δεν έχουν δοκιμαστεί ποτέ στο δικαστήριο. Είπε προηγουμένως ότι δεν υπήρχαν στοιχεία για ισχυρισμούς που ήταν «απλώς προπαγάνδα». Ο Khalid δεν απάντησε στα αιτήματα για σχολιασμό. Ένας άλλος επενδυτής ήταν ο Sasi Milud Sasi Grada, πρώην συνταγματάρχης υπό το καθεστώς Καντάφι στη Λιβύη.
Η Grada απέκτησε την υπηκοότητα το 2015, έχοντας εγκαταλείψει τη Λιβύη μετά τον εμφύλιο πόλεμο που ανέτρεψε τον Καντάφι, πριν επιστρέψει. Σε μια τηλεφωνική συνέντευξη, ο Γκράντα είπε, αν και γνώριζε προσωπικά τον Καντάφι από τη δεκαετία του 1960 και μετά, όταν εκπαιδεύτηκαν μαζί στον στρατό, δεν συζήτησε πολιτική με τον Καντάφι. Είπε ότι άφησε τον στρατό το 1989 με το βαθμό του συνταγματάρχη, πριν διευθύνει την κρατική ασφάλεια για εγκαταστάσεις όπως τράπεζες, πανεπιστήμια και πετρελαιοπηγές μέχρι τον εμφύλιο πόλεμο.
Σύμφωνα με τους Δομινικανούς κανονισμούς, η ιθαγένεια από τους αιτούντες επενδύσεις απαγορεύεται εάν έχουν ποινικό μητρώο. Ωστόσο, ένα άτομο φαίνεται ότι μπόρεσε να αγοράσει την υπηκοότητα παρόλο που φαίνεται να έχει καταδικαστεί για απάτη.
Σύμφωνα με τους Δομινικανούς κανονισμούς, η ιθαγένεια από τους αιτούντες επενδύσεις απαγορεύεται εάν έχουν ποινικό μητρώο. Ωστόσο, ένα άτομο φαίνεται ότι μπόρεσε να αγοράσει την υπηκοότητα παρόλο που φαίνεται να έχει καταδικαστεί για απάτη.
Ο Τούρκος επιχειρηματίας και πρώην υπουργός της κυβέρνησης Cavit Çağlar αγόρασε την υπηκοότητα το 2011, επτά χρόνια αφότου του επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης και πρόστιμο για απάτη σχετικά με την Interbank, μια τράπεζα που ανήκε μέχρι την εξαγορά της από τις τουρκικές ρυθμιστικές αρχές το 1999. Το 2010 Η ποινή ανεστάλη και μειώθηκε σε φυλάκιση ενός έτους και εννέα μηνών, καθώς και πρόστιμο, ανέφερε η τουρκική εφημερίδα Hürriyet.
Σε μια συνέντευξη του 2019, ο Çağlar είπε ότι εξέτισε εννιάμισι μήνες φυλάκιση και ότι δεν ήταν εγκληματίας. Ένας εκπρόσωπος της εταιρείας εφημερίδων του Çağlar, Olay, είπε ότι δεν ήθελε να σχολιάσει όταν τον πλησίασαν ο Guardian και το OCCRP. Άλλοι φαίνεται να αντιμετώπισαν προβλήματα μετά την απόκτηση των διαβατηρίων τους. Ένας επενδυτής που έχει αντιμετωπίσει καταγγελίες για παράπτωμα από τότε που έλαβε την υπηκοότητα είναι ο Mehdi Ebrahimi Eshratabadi, ένας Ιρανός καταζητούμενος στο Ιράν για εικαζόμενη απάτη, σύμφωνα με κόκκινη ειδοποίηση της Interpol.
Ο Εσχραταμπάντι, ο οποίος ονομάζεται επίσης Τόνι Νιούμαν, έλαβε τη Δομινικανή υπηκοότητα το 2015. Ο δικηγόρος του περιέγραψε την προσθήκη του από το Ιράν στη λίστα καταζητούμενων της Ιντερπόλ τον Φεβρουάριο του 2020 ως «κατάχρηση του συστήματος κόκκινων ειδοποιήσεων από την ιρανική κυβέρνηση». Ο δικηγόρος είπε ότι αρνείται σθεναρά τους ισχυρισμούς του ιρανικού καθεστώτος και υπερασπίζεται τον εαυτό του σε ποινικές διαδικασίες στο Ιράν. Ο Oday Nadir Abdulkareem al-Quraishi, ένας Ιρακινός, απέκτησε Δομινικανή διαβατήριο το 2012, προτού μετακομίσει στο Ντουμπάι, σύμφωνα με αρχεία ιδιοκτησίας που είχαν διαρρεύσει στο παρελθόν.
Το 2016, δημοσιεύματα των μέσων ενημέρωσης ισχυρίστηκαν ότι, ενώ εργαζόταν ως μηχανικός σε μια ιρακινή κρατική εταιρεία πετρελαίου, είχε δεχτεί δωροδοκίες μεταξύ 2009 και 2011 για να κατευθύνει προσοδοφόρα συμβόλαια με πελάτες της Unaoil, μιας εταιρείας παροχής πετρελαϊκών υπηρεσιών. Το επόμενο έτος το Ιράκ εξέδωσε ένταλμα σύλληψής του σε σχέση με τις κατηγορίες. Αρνήθηκε οποιαδήποτε αδικοπραγία και είπε ότι έφυγε από το Ιράκ λόγω «προβλημάτων ασφάλειας και εθνοτικής καταγωγής» και «πολύ πριν ξεκινήσει κάτι τέτοιο». Μέσω email, είπε ότι θα διευθετήσει το θέμα «όταν η κατάσταση ασφαλείας και ο χρόνος είναι κατάλληλος».
Ο Kyle Davies, κορυφαίος παίκτης στα κρυπτονομίσματα, φαίνεται να έχει αποκτήσει Δομινικανή διαβατήριο το 2009. Συνίδρυσε το hedge fund Three Arrows Capital το 2012. Ωστόσο, το αμοιβαίο κεφάλαιο κατέρρευσε το 2022, μια από τις οικονομικές αποτυχίες που προκλήθηκαν από συντριβή στα κρυπτονομίσματα, αφήνοντας τους επενδυτές να διεκδικούν απώλειες δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Ο Teneo, οι εκκαθαριστές του ταμείου, δήλωσε σε δήλωση τον περασμένο μήνα ότι η Σιγκαπούρη είχε εκδώσει «εντολή δέσμευσης» για τέσσερις μήνες φυλάκιση για τον Davies επειδή δεν συνεργάστηκε με τη διαδικασία εκκαθάρισης, «αλλά το πού βρίσκεται αυτή τη στιγμή παραμένει άγνωστο. “. Σε επαφή με τον Guardian, οι δικηγόροι του Davies επέκριναν τους εκκαθαριστές. Δεν απάντησαν σε ερωτήσεις σχετικά με την υπηκοότητά του.
Τα προγράμματα χρυσού διαβατηρίου και διαμονής έχουν πολλαπλασιαστεί τα τελευταία χρόνια. Το πρόγραμμα της Ντομίνικα είναι ένα από τα φθηνότερα, καθώς απαιτεί άμεση δωρεά 100.000 $ στην κυβέρνηση ή επένδυση 200.000 $ σε ένα εγκεκριμένο από την κυβέρνηση έργο ακινήτων. Πρώην γαλλική και στη συνέχεια βρετανική αποικία, που βρίσκεται στην ανατολική Καραϊβική, η Δομίνικα κέρδισε την ανεξαρτησία της το 1978. Από το 1993, πούλησε την υπηκοότητα. Οι πωλήσεις άρχισαν πραγματικά να απογειώνονται μετά το 2015, όταν μια συνθήκη που υπογράφηκε με την ΕΕ εγγυήθηκε στους πολίτες της ταξίδια χωρίς βίζα στον χώρο Σένγκεν για έως και 90 ημέρες το χρόνο.
Η Ντομίνικα ανέφερε περισσότερες νέες υπηκοότητες το 2019 από ό,τι τα προηγούμενα εννέα χρόνια μαζί
Οι ακτιβιστές κατά της διαφθοράς και οι πολιτικοί έχουν εκφράσει εδώ και καιρό ανησυχίες για τα καθεστώτα χρυσών διαβατηρίων.
Ο Eka Rostomashvili, επικεφαλής των εκστρατειών στη Transparency International, έναν οργανισμό παρακολούθησης κατά της διαφθοράς, είπε: «Δεν είναι μυστικό ότι τα ταξίδια χωρίς βίζα στην ΕΕ και στο Ηνωμένο Βασίλειο ήταν ένα από τα κύρια σημεία πώλησης της υπηκοότητας της Καραϊβικής από επενδυτικά προγράμματα.
Τόσο η ΕΕ όσο και το Ηνωμένο Βασίλειο αντιμετώπισαν αρκετά προβλήματα με τέτοια προγράμματα, με αποτέλεσμα αρκετές χώρες της ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο να κλείσουν εντελώς τα [δικά τους] προγράμματα». Το Ηνωμένο Βασίλειο απέσυρε το σύστημα χρυσής βίζας πέρυσι, ενώ η Κύπρος σταμάτησε να πουλά την υπηκοότητα το 2020.
Ωστόσο, τα χρυσά διαβατήρια παίζουν κεντρικό ρόλο στην οικονομία της Δομινίκας. Οι ηγέτες της χώρας λένε ότι τα χρήματα χρειάζονται για να αντικατασταθούν οι κάποτε κυρίαρχες εξαγωγές μπανάνας, που πλήττονται από τις αλλαγές στους εμπορικούς κανόνες.
Τα έσοδα –που υπολογίζονται σε περισσότερα από 1 δισ. δολάρια από το 2009– έχουν γίνει η κύρια πηγή εισοδήματος για τη Δομινικανή κυβέρνηση, βοηθώντας στη χρηματοδότηση σχολείων, υγειονομικής περίθαλψης και άλλων δημόσιων υπηρεσιών. Υπερασπιζόμενος το σχέδιο στη συνέντευξη Τύπου του περασμένου μήνα, ο Skerrit είπε ότι «υποχρεώνει ένα σημαντικό μέρος της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης» στο νησί και «έχει χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή χιλιάδων σπιτιών, τη βελτίωση της υγειονομικής περίθαλψης, την εθνική ασφάλεια, τη διαφοροποίηση του οικονομία και να αναπτυχθεί η οικονομία στη γεωργία και τον τουρισμό, με την ανέγερση ξενοδοχείων».
Πηγή: The Guardian
