Το κώδωνα του κινδύνου κρούει το σύστημα ταχείας προειδοποίησης της ΕΕ για τα τρόφιμα και τις ζωοτροφές (RASFF) για τα πιάτα με ψάρι που μπαίνουν στο πιάτο μας.
Το RASFF είναι ο οργανισμός αυτός που διαδραματίζει ζωτικό ρόλο στην προστασία της υγείας των καταναλωτών, επιτρέποντας την άμεση λήψη μέτρων για την εξάλειψη των επικίνδυνων προϊόντων.
Τα ψάρια και τα προϊόντα ψαριών (FFP) αποτελούν ζωτικό συστατικό της δίαιτας πολλών ανθρώπων παγκοσμίως, παρέχοντας σημαντική πηγή πρωτεϊνών και βασικών θρεπτικών συστατικών καθώς και συμβάλλοντας σε έναν υγιεινό τρόπο ζωής.
Ωστόσο πολλά προϊόντα μολύνονται με και από διάφορες ουσίες, ένα πρόβλημα που εάν εντοπιστεί οδηγεί σε ανάκληση του προϊόντος ή στην χειρότερη περίπτωση σε τροφικές δηλητηριάσεις και ασθένειες.
Στα τέλη του περασμένου Μαρτίου η Ελλάδα ενημέρωσε την Ευρωπαϊκή πύλη έγκαιρης ειδοποίησης για τα τρόφιμα, RASFF για την ανίχνευση βαρέων μετάλλων και συγκεκριμένα υδραργύρου, σε εισαγόμενο φαγκρί. Ο εντοπισμός υδραργύρου έγινε από την Αρχές κατά τη διάρκεια ελέγχων στα σύνορα και το φαγκρί δεν πρόλαβε να διατεθεί στους Έλληνες καταναλωτές. Δεν είναι η πρώτη φορά που το RASFF δημοσιεύει ειδοποίηση για επικίνδυνα ψάρια.
Η μόλυνση των ψαριών, μπορεί να συμβεί σε διάφορα στάδια, από την παραγωγή και την επεξεργασία έως τη διανομή και την κατανάλωση. Ορισμένα είδη ψαριών είναι πολύ πιο ευάλωτα από άλλα σε ό,τι αφορά τις υψηλές συγκεντρώσεις ρύπων.
Για παράδειγμα, τα μεγάλα αρπακτικά είδη ψαριών, όπως οι καρχαρίες, ο ξιφίας, το σκουμπρί και ο τόνος, είναι γνωστό ότι συσσωρεύουν υψηλά επίπεδα βαρέων μετάλλων. Επιπλέον, εκτρεφόμενα είδη ψαριών όπως ο σολομός, η τιλάπια και το γατόψαρο μπορεί να μολυνθούν επίσης από βαρέα μέταλλα αλλά και από διάφορους ρύπους όπως μικροβιακούς ρύπους και, υπολείμματα κτηνιατρικών φαρμάκων.
Μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Food Control, διερεύνησε μέσω στοιχείων από το Ευρωπαϊκό Σύστημα Ταχείας Ειδοποίησης για Επικίνδυνα Τρόφιμα (RASFF) τις ειδοποιήσεις για μολυσμένα ψάρια τα τελευταία 23 χρόνια.
Η βάση δεδομένων RASFF είναι μια κρίσιμη πηγή για την παρακολούθηση της ασφάλειας των προϊόντων τροφίμων και ζωοτροφών εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης και επιτρέπει στα μέλη της να ανταλλάσσουν πληροφορίες σχετικά με ανησυχίες για τη δημόσια υγεία στην τροφική αλυσίδα και για προβλήματα ασφάλειας των τροφίμων.
Η μελέτη ανέλυσε τις κοινοποιήσεις RASFF από το 2000 έως το 2022 για να εντοπίσει τα πιο συχνά αναφερόμενα προϊόντα ψαριών, τις χώρες προέλευσής τους και τους σχετικούς κινδύνους, καθώς και την ταξινόμηση και τις ενέργειες που προέκυψαν από τις κοινοποιήσεις.
Κατά τη διάρκεια αυτή της χρονικής περιόδου έγιναν 6808 κοινοποιήσεις για ψάρια και προϊόντα ψαριών (δηλαδή περίπου 25 ενημερώσεις για ακατάλληλα προς κατανάλωση ψάρια κάθε μήνα) και, η Ισπανία ήταν η χώρα προέλευσης που κοινοποιήθηκε περισσότερο (14,66%), ακολουθούμενη από το Βιετνάμ (7,70%), το Μαρόκο (5,35%), την Κίνα (4,48%) και την Ινδονησία (4,02%).
Τα πιο συχνά κοινοποιούμενα αλιευτικά προϊόντα ήταν ο τόνος (16,66%) και ακολουθούν ο ξιφίας (15,98%), ο σολομός (8,23%), το σκουμπρί (4,48%) και οι καρχαρίες (3,77%). Να σημειωθεί ότι σε άλλη μελέτη τον ποιο συχνά κοινοποιούμενο μολυσμένο θαλασσινό ήταν οι γαρίδες και ο τόνος ερχόταν δεύτερος. Ωστόσο και σε εκείνη τη μελέτη η Ισπανία ήταν στην κορυφή των χωρών προέλευσης μολυσμένων θαλασσινών.
Οι κορυφαίες κατηγορίες κινδύνου για τα ψάρια ήταν τα βαρέα μέταλλα (26,34%), οι παθογόνοι μικροοργανισμοί (15,42%), οι ανεπαρκείς έλεγχοι (11,46%), η παρασιτική προσβολή (10,87%), οι βιολογικοί ρύποι (10,43%), τα υπολείμματα κτηνιατρικών φαρμάκων (5,17%) ), και σύνθεση (3,44%).
Η μελέτη αποκάλυψε επίσης ότι το 27% των ειδοποιήσεων για ψάρια ταξινομήθηκαν ως σοβαρές, ενώ οι ειδοποιήσεις και οι απορρίψεις στα σύνορα αντιπροσώπευαν το 28,7% και το 25,6%, αντίστοιχα. Για τον τόνο, τον ξιφία, τον σολομό και το σκουμπρί, περίπου το 37,57%, το 85,75%, το 75,54% και το 50,49% όλων των ειδοποιήσεων σχετίζονταν με ισταμίνη, υδράργυρο, Listeria monocytogenes και Anisakis , αντίστοιχα.
Πηγή: Science Direct
Photo Credit: Shutterstock
