Περιεχόμενα
Τις επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία οι Έλληνες τις νιώθουμε στο πετσί μας ποικιλοτρόπως. Από τη βενζίνη ως τα μακαρόνια και το ψωμί, οι απανωτές αυξήσεις σε βασικά αγαθά αποδίδονται (τις περισσότερες φορές ορθά) στην πολεμική σύρραξη που μαίνεται στην καρδιά της Ευρώπης εδώ και 18 μήνες. Φυσικά αυτά τα αγαθά δεν έχουν σχέση με δεξαμενόπλοια.
Τα στοιχεία και οι αριθμοί, πάντως, δείχνουν ότι δεν λυπούνται όλοι οι Έλληνες για τον πόλεμο και τις συνέπειες που φέρνει. Η διεθνής απομόνωση της Ρωσίας και των εξαγωγών της κυρίως σε αργό πετρέλαιο δημιούργησαν ένα ασφυκτικό πλαίσιο στο διεθνές εμπόριο. Οι Έλληνες εφοπλιστές ευνοήθηκαν σφοδρά από την προσπάθεια της διεθνούς κοινότητας να κλείσει τους εμπορικούς δρόμους της Ρωσίας. Όπως αναφέρουν επίσημοι πίνακες, ο ελληνικός εφοπλισμός είναι πρωτοπόρος στην πώληση δεξαμενόπλοιων, που χρησιμοποιούνται φυσικά στην μεταφορά ρωσικού αργού πετρελαίου, σε αγοραστές που ουδέποτε στο παρελθόν είχαν ενδιαφερθεί γι’ αυτή την αγορά. Και δεν αποτελεί, βέβαια, σύμπτωση ότι βρίσκονται σε κράτη, τα οποία είτε δεν ακολουθούν, είτε δεν δεσμεύονται από το διεθνές εμπάργκο κατά της Ρωσίας.
Η συνέπεια όλης αυτής της εκτεταμένης αγοραπωλησίας είναι να δημιουργηθεί ένας πραγματικός στόλος-φάντασμα. Από δεξαμενόπλοια πραγματικά, τα οποία κάνουν κανονικά δρομολόγια και μεταφέρουν πραγματικό πετρέλαιο, αλλά κάπου εκεί σταματούν οι ξεκάθαρες εικόνες κι αρχίζει η θολούρα. Ποιος, για λογαριασμό ποιου και πόσο είναι έννοιες που δεν μπορούν να απαντηθούν εύκολα.
Στο θέμα αναφέρθηκαν εκτενώς και το Foreign Policy, αλλά και η ιταλική εφημερίδα Corriere della Sera. Υποστηρίζουν, βέβαια, ότι αν το δει κάποιος με το γράμμα του νόμου, δεν μπορεί να διαπιστώσει κάποια παρανομία. Η ουσία, όμως, είναι ότι το ρωσικό πετρέλαιο συνεχίζει να ταξιδεύει προς διάφορους προορισμούς. Οι Έλληνες πλοιοκτήτες, όμως, βρήκαν μια πιο προσοδοφόρα ασχολία: Αντί να βάζουν τα πλοία τους να το μεταφέρουν, τα πουλούν έναντι παχυλής αμοιβής σε εταιρίες που δύσκολα μπορεί να εξιχνιάσει κανείς από που κρατάει η σκούφια τους.
Το εμπάργκο, το πλαφόν και τα πανάκριβα δεξαμενόπλοια
Από τον περασμένο Δεκέμβριο οι χώρες G7, η Ευρωπαϊκή Ενωση και η Αυστραλία επέβαλαν πλαφόν στην τιμή του ρωσικού πετρελαίου 60 δολάρια το βαρέλι. Όσο οι διεθνείς τιμές έπαιζαν γύρω από αυτό το νούμερο, τα πράγματα κυλούσαν ομαλά. Όταν, όμως, η αγοραία τιμή του αργού πήρε την ανιούσα, τα συμβόλαια παράδοσης αποδείχτηκαν ασύμφορα για τους μεταφορείς.
Σύμφωνα με τον Τιμ Μπρουκς, επικεφαλής οικονομολόγο του Institute of International Finance, τα ελληνόκτητα πλοία αντιπροσωπεύουν σήμερα περίπου το 50% της χωρητικότητας των δεξαμενόπλοιων που αποπλέουν από τα ρωσικά λιμάνια. Η αύξηση είναι σημαντική, δεδομένου ότι πριν την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία αντιπροσώπευσαν γύρω στο 33%. Αν απομονώσουμε δε μόλις επτά ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες, θα διαπιστώσουμε ότι έχουν μεταφέρει 50% περισσότερο ρωσικό πετρέλαιο από όσο μετέφερε η κρατική Sovcomflot, η μεγαλύτερη ναυτιλιακή εταιρεία της Ρωσίας.
Από τις μεταφορές, όμως, περάσαμε γρήγορα στις πωλήσεις. Τα ελληνόκτητα δεξαμενόπλοια που άλλαξαν χέρια άρχισαν να αυξάνονται κατακόρυφα τον Φεβρουάριο του 2022. Και σήμερα ακόμα υπάρχει μεγάλη ζήτηση για παλαιότερα δεξαμενόπλοια σε όλον τον κόσμο, ιδιαίτερα σε χώρες που δεν δεσμεύονται από κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Μέχρι τον Φεβρουάριο του 2023 Έλληνες πλοιοκτήτες πούλησαν 127 δεξαμενόπλοια συνολικής αξίας ύψους 4 δις δολαρίων.
Τον περασμένο Ιούνιου, η Hellenic Shipping News ανέφερε ότι οι ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες είχαν πουλήσει από την αρχή του χρόνου 97 δεξαμενόπλοια! Αυτό αντιστοιχεί στο 25% του παγκόσμιου συνόλου. Η Ελλάδα είναι μακράν η πρώτη σ’ αυτή τη λίστα.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα του Foreign Policy και τα στοιχεία που επικαλείται από τη συμβουλευτική εταιρεία VesselsValue, η οποία παρακολουθεί τις πωλήσεις πλοίων, από το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία ως σήμερα οι ελληνικές εταιρείες έχουν πουλήσει συνολικά 290 πλοία. Το 2022 άλλαξαν χέρια 103 δεξαμενόπλοια τύπου Suezmax, αριθμός διπλάσιος σε σχέση με το 2021, ενώ οι πωλήσεις δεξαμενόπλοιων τύπου Aframax αυξήθηκαν κατά 30%, στα 121. Αυτοί οι τύποι πλοίων είναι και οι πιο δημοφιλείς, επειδή έχουν πρόσβαση στην συντριπτική πλειοψηφία των λιμανιών.
Αγόρασα 38 εκ. δολάρια, πουλάω 62 εκ. δολάρια
Οι τιμές δε, που δίνονται για την αγορά αυτών των δεξαμενόπλοιων είναι εξωπραγματικές, σύμφωνα μ’ αυτές που ισχύουν στην αγορά. Ένα πλοίο τύπου Aframax φημολογείται ότι πουλήθηκε προς 35 εκ. δολάρια, σχεδόν τριπλάσια από την αξία αγοράς του μερικά χρόνια πριν. Ένα άλλο τύπου VLCC (Very Large Crude Carrier) φέρεται να πουλήθηκε προς 62 εκ. δολάρια ενώ είχε αγοραστεί 38 εκ. δολάρια. Καταλαβαίνει κανείς ότι το να πουλάς παλιά δεξαμενόπλοια αυτή την εποχή είναι η πιο επικερδής δουλειά στον πλανήτη.
Ποιοι δίνουν τόσα λεφτά για να αγοράσουν παλιά δεξαμενόπλοια; Το δημοσίευμα τους χαρακτηρίζει «μυστηριώδεις». Εταιρείες από την Κίνα, την Τουρκία και την Ινδία, ακόμα και από Έλληνες εφοπλιστές, οι οποίοι όμως δεν δηλώνουν την διεύθυνσή τους. Σημαντικός κόμβος είναι και το Ντουμπάι των ΗΑΕ. Όπως αποδεικνύεται, ένας από τους γνωστούς αγοραστές δεξαμενόπλοιων που ανήκαν σε ελληνικές εταιρείες είναι η τουρκική BEKS Ship Management & Trading.
Τα συγκεκριμένα πλοία μπορεί να κατευθύνονται παντού στον κόσμο, ωστόσο η αναχώρησή τους είναι σχεδόν πάντα από τα ρωσικά λιμάνια κυρίως της Μαύρης Θάλασσας και της Βαλτικής. Εκτός από την ιδιοκτησία τους, φαίνεται να καλύπτει πέπλο μυστηρίου και το ακριβές τους δρομολόγιο. Μ’ αυτό το επικίνδυνο καθεστώς ναυσιπλοϊας, δηλαδή χωρίς να είναι ασφαλισμένα, αποτελούν έναν διαρκή κίνδυνο όχι μόνο για τα πληρώματά τους και τους άλλους ναυτικούς, αλλά για ολόκληρη την ανθρωπότητα.
Μόλις τον περασμένο Μάιο πέρασε στα ψιλά της ειδησεογραφίας η φωτά σ’ ένα παλιό πετρελαιοφόρο στα ανοιχτά των ακτών της Μαλαισίας, με συνέπεια τρία μέλη του πληρώματος να δηλωθούν αγνοούμενα και αρκετά να τραυματιστούν. Το δεξαμενόπλοιο ανήκε σε μια εταιρεία στα Νησιά Μάρσαλ (από τις σημαντικότερες «σημαίες ευκαιρίας» στη διεθνή ναυσιπλοϊα) και φυσικά δεν ήταν ασφαλισμένο. Μην ψάξετε οποιαδήποτε σχετική είδηση, δεν υπάρχει. Τι θα συμβεί αν κάποιο τέτοιο πλοίο βυθιστεί ή παρουσιάσει διαρροή; Κανείς δεν μπορεί να απαντήσει.
** Με πληροφορίες από Foreign Policy.
