Η Ευρώπη αντιμέτωπη με την ακροδεξιά και την αποχή

«Το χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου» το έγραψε ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες το 1981. Ο τίτλος του αριστουργήματος αυτού από τον εξαίσιο Κολομβιανό λογοτέχνη έχει γίνει και τίτλος πολλών δημοσιογραφικών κειμένων. Στα περισσότερα χρησιμοποιήθηκε με υπερβολή. Σε λίγα αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα, όπως αυτά που συνέβησαν με την ακροδεξιά και την αποχή στις Ευρωεκλογές της Ενωμένης (;) Ευρώπης το βράδυ της Κυριακής 9 Ιουνίου.

Δύο πράγματα περίμεναν οι αναλυτές να συμβούν: Άνοδο των κομμάτων της ακροδεξιάς και μεγάλη αποχή, σε σημείο που να καταγραφεί ένα σαφές γύρισμα της πλάτης σ’ όσα πρεσβεύει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Και τα δύο έγιναν, μάλιστα με εκκωφαντικό τρόπο. Όσο κι αν επιθυμούν ορισμένοι, με… δημιουργική εκλογική λογιστική, να τα αποκρύψουν.

Η διαδικασία συγκέντρωσης και ανακοίνωσης των αποτελεσμάτων στις 27 χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει ολοκληρωθεί, όμως για την ασφαλή «κομματική» σύνθεση του νέου Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου δεν μπορεί κανείς να είναι σίγουρος. Τα «ευρωπαϊκά κόμματα» είναι σχηματισμοί πολύ πιο ρευστοί από τα εθνικά, οπότε αυτό που πρέπει άμεσα να περιμένουμε είναι κάποιες προσπάθειες συνένωσης από τους πραγματικούς νικητές των εκλογών, τα κόμματα που εκφράζουν έναν συντηρητικό ευρωσκεπτικισμό, που ξεκινάει από την ήπια διαμαρτυρία και φτάνει μέχρι και σε νεοναζιστικά μορφώματα.

Το POLITICO, το περιοδικό και ιστοσελίδα πολιτικής ανάλυσης, έκανε μια φιλότιμη προσπάθεια για να αποτυπώσει τα αποτελέσματα. Και ομαδοποίησε τα κόμματα ή τους υποψηφίους που εξασφάλισαν έδρες στο νέο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με βάση είτε την παλαιότερη ένταξή τους σε ένα ευρωπαϊκό κόμμα, ή μια επίσημη δήλωση της ένταξής τους σε κάποιο απ’ αυτά.

Ακροδεξιά κόμματα στον φερετζέ των ανένταχτων

Όσα κόμματα δεν είχαν εκπροσώπηση στο απερχόμενο Ευρωκοινοβούλιο ή δεν έχουν κάνει επίσημη δήλωση ένταξης σ’ ένα ευρωπαϊκό κόμμα παρουσιάζονται στο γράφημα αυτό στην κατηγορία των «ανένταχτων».

Γιατί το τονίζουμε αυτό; Διότι η συγκεκριμένη κατηγορία είναι αυτή που «μεγάλωσε» περισσότερο απ’ όλες, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της Κυριακής. Σ’ αυτή την κατηγορία «εντάσσονται» οι 100 από τους 720 νέους Ευρωβουλευτές, δηλαδή 38 (!) περισσότεροι από την προηγούμενη κοινοβουλευτική περίοδο (2019-2024). Περιττό να τονίσουμε ότι οι περισσότεροι από αυτούς τους 100 «ανένταχτους» ευρωβουλευτές εκπροσωπούν κόμματα που άνετα χαρακτηρίζονται ακροδεξιά, επειδή αυτές τις απόψεις πρεσβεύουν.

Θέλετε και παραδείγματα; Πρώτο και καλύτερο από τα ακροδεξιά κόμματα το Fidesz του Ούγγρου πρωθυπουργού Βίκτορ Όρμπαν, το μεγαλύτερο από τα «αδέσμευτα» κόμματα. Το οποίο κατέκτησε άνετα την πρωτιά με 44,6% και 10 από τους 21 ευρωβουλευτές στη χώρα του. Η γερμανική «Εναλλακτική για τη Γερμανία» που πήρε 15 ευρωβουλευτές και την δεύτερη θέση στη χώρα. Το κόμμα «Αναγέννηση» της Βουλγαρίας, που πήρε την 3^η θέση με 14,6% και τρεις ευρωβουλευτές. Το «Κίνημα της Πατρίδας» στην Κροατία, με έναν ευρωβουλευτή. Το ΕΛΑΜ της Κύπρου, με έναν ευρωβουλευτή. Το Republika της Σλοβακίας, με 2 ευρωβουλευτές. Οι Δανοί Δημοκράτες της Δανίας, με έναν ευρωβουλευτή. Το Prisaha στην Τσεχία, με 2 ευρωβουλευτές. Η «Συνομοσπονδία Ελευθερίας και Ανεξαρτησίας» της Πολωνίας, με 6 ευρωβουλευτές. Ακόμα και στην Ελλάδα οι έδρες των κομμάτων ΝΙΚΗ και «Φωνή Λογικής», τα οποία προφανώς λογίζονται ως ακροδεξιά, βρίσκονται στους «ανένταχτους».

Τι σημαίνει αυτό; Ότι τα αποτελέσματα για την άνοδο της ακροδεξιάς στην Ευρώπη είναι μακράν χειρότερα απ’ αυτά που παρουσιάζονται.

Σύμφωνα με το POLITICO, το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα αύξησε τη δύναμη των ευρωβουλευτών του από 176 σε 185. Και οι Σοσιαλδημοκράτες, η δεύτερη κοινοβουλευτική δύναμη, παρέμεινε στη θέση της με απώλεια μόνο δύο εδρών (137 από 139). Βεβαίως κανείς δεν τονίζει ότι ακόμα κι αν υπήρχε συνεννόηση μεταξύ τους, όπως προαλειφόταν, οι έδρες που ελέγχουν δεν φτάνουν για να αποκτήσουν την απόλυτη πλειοψηφία στο Ευρωκοινοβούλιο (είναι 322 και χρειάζονται 361). Οπότε χρειάζονται και τη στήριξη των φιλελεύθερων-μεταρρυθμιστών, δηλαδή του ευρωπαϊκού κόμματος του οποίου μεγαλύτερο κομμάτι ήταν αυτό του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν, το οποίο υπέστη συντριπτική ήττα κι έχασε 23 ευρωβουλευτές (έχει 79 από 102), ή των Πρασίνων, που υποχώρησαν κι αυτοί πολύ (ελέγχουν πια 52 έδρες έναντι 71).

Την ίδια ώρα, σύμφωνα πάντα με το POLITICO, τα κέρδη που είχαν τα ευρωσκεπτικιστικά και ακροδεξιά κόμματα μοιάζουν πολύ μικρά ως μηδαμινά. Το ευρωπαϊκό κόμμα ECR (Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές) εμφανίζει άνοδο μόλις 4 εδρών (73 από 69) και το ακροδεξιό ID (Ταυτότητα και Δημοκρατία) μόλις εννέα έδρες παραπάνω (58 έναντι 49).

Αν, όμως, σ’ αυτούς τους συνολικά 131 βουλευτές προσθέσουμε και τους τουλάχιστον 40 που προαναφέραμε, οι οποίοι εκπροσωπούν ακροδεξιά κόμματα αν και ακόμα «ανένταχτοι», εύκολα διαπιστώνουμε ότι οι βουλευτές του τόξου που ξεκινάει από την υπερ-συντηρητική δεξιά και φτάνει μέχρι την σκληρή άκρα δεξιά είναι μακρά η δεύτερη πολιτική δύναμη στο Ευρωκοινοβούλιο, μάλιστα με μεγάλη διαφορά από την τρίτη και με πολύ μικρή από την πρώτη.

Όσο για την αποχή, τα στοιχεία συμμετοχής στις εκλογές που παραθέτουμε μιλάνε από μόνα τους. Ανά κράτος, ποσοστό και σύγκριση με το ποσοστό συμμετοχής στις προηγούμενες Ευρωεκλογές του 2019

Τι παρατηρεί κανείς; Ότι αν εξαιρέσουμε τις φουλ φιλοευρωπαϊκές χώρες Βέλγιο και Λουξεμβούργο και την ασήμαντη πληθυσμιακά Μάλτα, οι χώρες όπου η συμμετοχή κυμάνθηκε πάνω από το 50% των εγγεγραμμένων στράφηκαν στα ακροδεξιά του πολιτικού άξονα (π.χ. Γερμανία με την Εναλλακτική, Γαλλία με το κόμμα της Λεπέν που θριάμβευσε με 31,3% κι ανάγκασε τον Μακρόν να προκηρύξει βουλευτικές εκλογές λίγο πριν τους Ολυμπιακούς Αγώνες)!

Η Ελλάδα με το ισχνό 41,39% συμμετοχής βρέθηκε στην 15^η θέση μεταξύ των 26 κρατών (η Ιρλανδία ακόμα δεν έχει ανακοινώσει αποτελέσματα). Έχει, όμως, το δεύτερο χειρότερο ποσοστό αποχής σε σχέση με τις προηγούμενες Ευρωεκλογές, υπολείπεται μόνο της Λιθουανίας.