Παγκόσμια ανησυχία έχουν προκαλέσει οι ανακοινώσεις του Διεθνή Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας για εξαφάνιση περίπου 2,5 τόνων φυσικού ουρανίου, οι οποίοι βρίσκονταν στη Λιβύη. Είναι γνωστό ότι το συγκεκριμένο χημικό στοιχείο αποτελεί την πρώτη ύλη για την κατασκευή πυρηνικών όπλων και ειδικά τα δοχεία που βρίσκονται πια σε άγνωστη τοποθεσία βρίσκονται σε τέτοια μορφή, που θα μπορούσαν άμεσα να χρησιμοποιηθούν για πειράματα, ή ακόμα και για γόμωση πυρηνικών όπλων.
Την ανακοίνωση έκανε ο ίδιος ο πρόεδρος της IAEA Ραφαέλ Γκρόσι, με επιστολή που απευθυνόταν σε όλες τις χώρες-μέλη του οργανισμού. Επεσήμανε ότι κατά τη διάρκεια επίσκεψης επιθεωρητών του IAEA σε εγκατάσταση στην Λιβύη διαπιστώθηκε ότι η συγκεκριμένη ποσότητα (που αντιστοιχεί σε δέκα «δοχεία» των 250 κιλών έκαστο) δεν βρίσκονταν εκεί όπου είχαν δηλώσει οι λιβυκές αρχές. Το ουράνιο είναι αποθηκευμένο σε συμπυκνωμένη μορφή για λόγους πρόσθετης ασφάλειας, όμως η μετακίνησή του χωρίς τις απαραίτητες συνθήκες αυξάνει τον κίνδυνο ατυχήματος και διαρροής.
Άργησε έναν χρόνο ο έλεγχος
Ο Γκρόσι τόνισε ότι ο οργανισμός θα κάνει πρόσθετες έρευνες για να εντοπίσει την χαμένη ποσότητα. Παραδέχεται, όμως, ότι ο έλεγχος, που έγινε την Τρίτη 14 Μαρτίου, καθυστέρησε περίπου έναν χρόνο. Δεν ήταν πρόθεση της IAEA να καθυστερήσει τόσο, αλλά σε επαφή που είχε ο οργανισμός με τις λιβυκές αρχές είχε ζητηθεί να μην γίνει το ταξίδι για λόγους ασφαλείας.
Δεν διευκρινίστηκε, επίσης, η ακριβής τοποθεσία όπου βρίσκονταν τα δοχεία. Πιθανολογείται ότι ο χώρος αποθήκευσης είναι στο νότο της χώρας, στην έρημο Σαχάρα, όπου η διοίκηση από τις αντιμαχόμενες παρατάξεις είναι πολύ πιο χαλαρή και οι περισσότερες περιοχές βρίσκονται υπό τον ουσιαστικό έλεγχο τοπικών ένοπλων ομάδων, με ασαφείς προθέσεις και κίνητρα.
Η Λιβύη ήταν από τις πιο φιλόδοξες χώρες στην ανάπτυξη πυρηνικού προγράμματος όσο την εξουσία είχε ο Μουαμάρ Καντάφι. Το 2003, όμως, ο τότε πανίσχυρος δικτάτορας αποφάσισε να ενδώσει στις διεθνείς πιέσεις και να εγκαταλείψει το πυρηνικό του πρόγραμμα. Τότε είχε παραδεχτεί ότι είχε γίνει ελάχιστη πρόοδος, ωστόσο οι πρώτες ύλες είχαν παραμείνει στην κατοχή του. Η Λιβύη συνορεύει στο νότο με το Τσαντ, μια από τις κορυφαίες χώρες στην εξαγωγή ουρανίου. Το οποίο, μάλιστα, βρίσκεται σε περιοχή κοντά στα λιβυκά σύνορα.
Από την στιγμή που ο Καντάφι εγκατέλειψε την εξουσία (2011) η Λιβύη σπαράσσεται από εμφύλια διαμάχη, με άξονες τα ανατολικά και δυτικά της χώρας και ενεργή εμπλοκή πολλών ξένων παραγόντων, ανάμεσά τους η Τουρκία και η Ρωσία. Καμία, πάντως, από τις αντιμαχόμενες παρατάξεις δεν έχει αναφερθεί σε πυρηνικά.
Photo credits: Shutterstock
