Η απουσία από την διεθνή πολιτική και γεωγραφική σκακιέρα, του θανόντος υπό αδιευκρίνιστες ακόμα αιτίες, Πριγκόζιν, δεν αφορά αποκλειστικά το μέλλον της μισθοφορικής παραστρατιωτικής ομάδας Wagner στα τεκτενόμενα του ρωσο-ουκρανικού πολέμου, αλλά στα πεδία που εκείνη δρούσε προσφέροντας πάσης φύσης αρωγή στα μέτωπα της Ασίας και κυρίως της Αφρικής.
Η κόντρα μεταξύ Γιεβγκένι Πριγκόζιν και του Ρώσου Προέδρου Βλάντιμιρ Πούτιν, εμφάνισε, προ μηνός περίπου, οπτικές της δράσης της ομάδας που ο πρώτος ηγείται, με αποτέλεσμα να γίνει ευρέως γνωστός ο τρόπος που επηρεάζει χώρες, οι οποίες ένεκα των διενέξεων που αντιμετωπίζουν, στηρίζονται στους ρώσους μισθοφόρους.
Το Μάλι, χαρακτηριστική περίπτωση χώρας που πολεμά τους μαχητές του ISIS και αυτονομιστές που εναντιώνονται στο καθεστώς, έχει στραφεί στην Wagner με στόχο την αντιμετώπισή τους. Όμως, οι ειρηνευτικές δυνάμεις του ΟΗΕ αποχωρούν και το Μάλι βυθίζεται σε μία ακόμα τεράστια κρίση, η οποία σαφώς επηρεάζεται από την απόφαση που θα λάβουν για το μέλλον της οργάνωσης οι διάδοχοι του ρώσου μεγιστάνα.
Χαρακτηριστική είναι επίσης, η αποτύπωση των ισορροπιών που δημιουργούνται τον τελευταίο καιρό στην ευρύτερη περιοχή, από τον μόνο δημοσιογράφο που κατάφερε να ταξιδέψει στην επικίνδυνη πραγματικότητα της βόρειας ερήμου. Ο Φέρας Κιλάνι, του BBC, διηγείται χαρακτηριστικά:
«Ήταν αργά το βράδυ όταν στήσαμε στρατόπεδο, ανάψαμε φωτιά για να μαγειρέψουμε το δείπνο μας και βάλαμε τις κουβέρτες μας για να κοιμηθούμε κάτω από τον ανοιχτό ουρανό. Ξαφνικά τη σιωπή της καυτής νύχτας της ερήμου έσπασε ο βρυχηθμός μιας μηχανής.
Γύρω μας ακούσαμε μια σειρά από κλικ καθώς οι ένοπλοι άνδρες της συνοδείας μας έσκυψαν τα τουφέκια και τα πολυβόλα τους. Ήμασταν με μια ομάδα αυτονομιστών Τουαρέγκ που είπαν στον άνδρα με το μηχανάκι να προχωρήσει.
Μόλις έφυγε, οι οικοδεσπότες μας είπαν ότι έπρεπε να φύγουμε κι εμείς. Αμέσως. Ήταν πολύ ριψοκίνδυνο να μείνεις, καθώς ο άνδρας ήταν ανιχνευτής τοπικής ομάδας που συνδέεται με την Αλ Κάιντα.
Ήμασταν προσεκτικοί, αλλάζαμε τα τζιν μας με παραδοσιακές ρόμπες και μαντίλες Τουαρέγκ για να τα συνδυάσουμε, αλλά αν γινόταν αντιληπτό ότι οι ξένοι βρίσκονταν στο στρατόπεδο, θα μπορούσε να οδηγήσει τους μαχητές σε εμάς και να μας απαγάγουν.
Μαζέψαμε τα πράγματά μας όσο πιο γρήγορα μπορούσαμε και φύγαμε, χωρίς προβολείς ή πυρσούς, ώστε να μην μας ακολουθήσουν».
Πρόκειται για τμήμα στα βόρεια της χώρας που ελέγχεται από ομάδες αυτονομιστών Τουαρέγκ και εξτρεμιστές που συνδέονται με την Αλ Κάιντα, οι οποίοι αν και μεταξύ τους έχουν σχεδόν «χωρίσει» τις εκτάσεις που διοικούν, εντείνουν το κλίμα αγωνίας για τον πληθυσμό, φανερώνοντας επίμονα τις συνθήκες ανομίας και χάους που επικρατούν σε ολόκληρο το Μάλι.
Η κυβέρνηση διαπιστώνοντας την ανικανότητα να βασιστεί στις διεθνείς ειρηνευτικές δυνάμεις, εναπόθεσε στη Wagner τις ελπίδες της σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Κιλάνι, συνεπώς η επισφαλής θέση στην οποία βρίσκεται το αφρικανικό κράτος χειροτερεύει.
Προκειμένου να αποτυπωθεί σαφέστερα η εικόνα, αξίζει να αναφερθεί το άθλιο βοιωτικό επίπεδο των πολιτών, που ιδίως στα ανατολικά της χώρας μετά την επέλαση του Ισλαμικού Κράτους, ζει σε παραπήγματα και αυτοσχέδιές σκηνές, έχοντας εκδιωχθεί από τις πόλεις συντηρούνταν, χωρίς ζώα πλέον, χωρίς αυτονομία σε τρόφιμα και φυσικά χωρίς οικογένεια, συχνά, αφού αποτέλεσαν θύματα του ISIS. Ελάχιστη βοήθεια για αυτούς, η συνδρομή ορισμένων ΜΚΟ, σύμφωνα με το ως άνω ρεπορτάζ.
Ο ρόλος της Wagner
Το 2012, ο στρατός πραγματοποίησε πραξικόπημα, ενώ αντάρτες και ισλαμιστές μαχητές πήραν τον έλεγχο του βορρά, ανακηρύσσοντας ανεξάρτητο κράτος στην περιοχή. Μια νέα προσωρινή κυβέρνηση ζήτησε από τα γαλλικά στρατεύματα να έρθουν και να πολεμήσουν τους ισλαμιστές εξτρεμιστές. Λίγους μήνες μετά την άφιξή τους το 2013, ο ΟΗΕ έστειλε μια διεθνή δύναμη που ονομάζεται Minusma για να διατηρήσει την ειρήνη.
Οι στρατιωτικοί ηγέτες της χώρας κατέλαβαν ξανά την εξουσία το 2020 – έκτοτε η χούντα έχει αποστασιοποιηθεί από τη Γαλλία, τον πρώην αποικιακό ηγεμόνα της και τα γαλλικά στρατεύματα απουσιάζουν.
Το 2021 η κυβέρνηση κάλεσε την Wagner στο Μάλι για να βοηθήσει στην ασφάλεια ώστε να μετατραπεί στην μοναδική εξωτερική δύναμη που θα παρέχει στρατιωτική υποστήριξη, αφού απαίτησε από τους 12.000 ειρηνευτές του ΟΗΕ να φύγουν, σπέρνοντας τον τρόμο στους πολίτες που ανησυχούν για την πλήρη επικράτηση του χάους. Μια τέτοια συνθήκη άλλωστε, εγκυμονεί κινδύνους επέκτασης των εκάστοτε διαφορετικών συμφερόντων στο σύνολο της επικράτειας. Ο λόγος σχετίζεται και με το γεγονός ότι οι άνδρες της Wagner, είναι μόλις 1000 στον αριθμό και λιγότερο αποτελεσματικοί από κάθε άποψη.
Η σεξιστική βία, οι θηριωδίες που διαπράχθηκαν στο πλευρό της κυβέρνησης και οι ομαδικές εκτελέσεις για τις οποίες κατηγορεί ο ΟΗΕ την Wagner, έρχονται να προστεθούν στο γεγονός ότι με την διακοπή της ύπαρξής των βάσεων του, χάνονται και περίπου 10.000 τοπικές θέσεις εργασίας, αφού προσλαμβάνουν μεταφραστές, οδηγούς, ανθρώπους για τη διανομή τροφίμων και την παροχή υπηρεσιών όπως ο φωτισμός των δρόμων και μια στοιχειώδη υγειονομική περίθαλψη. Συνεπώς, αναμενόμενα θα αυξηθεί και η ανεργία, το ήδη πενιχρό βοιωτικό επίπεδο και οι ταραχές ανάμεσα σε όσους εναντιώνονται στο καθεστώς, είτε από πλευράς Ισλαμικού κράτους, είτε από πλευράς αυτονομιστών Τούαρεγκ.
Τα οφέλη των Ρώσων από την ανάμειξη των μισθοφόρων στο δύσβατο μωσαϊκό της «μαύρης» ηπείρου συσχετίζονται σαφώς με τον ορυκτό της πλούτο, όπως συχνά κατηγορούνται από αμερικανικές πηγές. Ας ληφθεί υπόψιν ότι παρά τις «πρωτόγονες» μεθόδους επεξεργασίας, το Μάλι καταφέρνει να παράγει περισσότερους από 60 τόνους χρυσού ετησίως, καθιστώντας το έναν από τους πέντε κορυφαίους εξαγωγείς πολύτιμων μετάλλων στην Αφρική.
Με το μέλλον της οργάνωσης του, νεκρού πια, Πριγκόζιν, αβέβαιο στο εξής και την κυβέρνηση της χώρας ανήμπορη να αναζητήσει συμμάχους στην ευρύτερη περιοχή που αντιμετωπίζει ανάλογα προβλήματα συνεχόμενων πραξικοπημάτων, η περεταίρω αποσταθεροποίηση της ήδη δύσκολης πραγματικότητας αναμένεται να υποβαθμίσει ακόμα περισσότερο τις βοιωτικές συνθήκες του λαού που τρέμει στην ιδέα της οριστικής απομάκρυνσης των βάσεων του ΟΗΕ, έως τον Νοέμβριο.
