Ο Τόνι Μπλερ εξέτασε ένα «μακροπρόθεσμο δάνειο» των μαρμάρων του Παρθενώνα στην Ελλάδα με την ελπίδα υποστήριξης για μια προσφορά για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου 2012, αποκαλύπτουν πρόσφατα έγγραφα.
Είκοσι χρόνια πριν ακυρωθεί η συνάντηση με του Σούνακ με τον Έλληνα πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, για το ιδιοκτησιακό ζήτημα των γλυπτών, η Ελλάδα πίεζε τον Μπλερ, τον τότε πρωθυπουργό, για μακροπρόθεσμο δάνειο, παρακάμπτοντας το ζήτημα της ιδιοκτησίας.
Η επιστροφή των μαρμάρων, που ελήφθησαν από τον 2.500 ετών Παρθενώνα –το μεγαλύτερο σωζόμενο μνημείο της κλασικής Ελλάδας– από τον Σκωτσέζο Λόρδο Έλγιν, ήταν ένα μακροχρόνιο αίτημα των Ελλήνων. Το ελληνικό σχέδιο «επανένωσης» προέβλεπε να τοποθετηθούν στο Μουσείο της Ακρόπολης – «με θέα τον ιερό βράχο από τον οποίο προέρχονταν», σύμφωνα με πρόταση που δόθηκε στον Μπλερ από τον τότε πρωθυπουργό, Κώστας Σημίτη, σε συνάντηση τον Οκτώβριο του 2002.
Η θέση της κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου, επέμενε πως πρόκειται για θέμα αποκλειστικά των διαχειριστών του Βρετανικού Μουσείου. Και η τότε υπουργός Πολιτισμού, Τέσα Τζόουελ, είχε συμβουλεύσει τον Μπλερ ότι οποιοδήποτε δάνειο θα ήταν σε «μακροπρόθεσμη, πράγματι μόνιμη» βάση.
Όμως, με το Λονδίνο να σκέφτεται να υποβάλει προσφορά για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2012, και η Ελλάδα να έχει αναλάβει την προεδρία της ΕΕ το 2003, έτοιμη να φιλοξενήσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες, η σύμβουλος του Μπλερ, Σάρα Χάντερ, του έγραψε τον Απρίλιο του 2003 ότι υπήρχαν «καλοί λόγοι για να αλλάξει στάση», και να «ενθαρρύνει» ιδιωτικά και δημόσια το Βρετανικό Μουσείο να βρει ένα «κατάλυμα». «Η ελληνική υπόθεση έχει γίνει πιο περίπλοκη – με το επιχείρημα για ένα δάνειο αντί για την αποκατάσταση της ιδιοκτησίας – και έρχεται σε αντίθεση με την αδιαλλαξία της BM να εξετάσει τυχόν συμβιβασμούς», έγραφε στα αρχεία που δημοσιεύονται.
«Τα μάρμαρα θα μπορούσαν να αποτελέσουν ένα ισχυρό διαπραγματευτικό χαρτί στην ψηφοφορία της ΔΟΕ – Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής για μια Ολυμπιακή προσφορά του 2012. Η δημοσιότητα που συνοδεύει αυτή την κίνηση θα μπορούσε να εξασφαλίσει την ελληνική υποψηφιότητα και να βοηθήσει να συγκεντρώσει ένα ευρύ φάσμα άλλων ψήφων της ΔΟΕ, αν και θα έπρεπε να προφυλαχθούμε από άλλα έθνη που ζητούν αμοιβαίες ενέργειες».
Ο Ντέιβιντ Όουεν, πρώην υπουργός Εξωτερικών και ηγέτης του SDP, είχε προτείνει στις κυβερνήσεις της Ελλάδας και του Ηνωμένου Βασιλείου να καταλήξουν σε συμφωνία κοινής χρήσης.
Και συνέχισε: «Φαίνεται λογικό: η ορθολογική χάραξη πολιτικής ευνοεί τους Έλληνες. Αλλά αυτή δεν είναι μια επιλογή που εμπίπτει στις αρμοδιότητές μας, αφού μόνο οι διαχειριστές της BM έχουν τη θεσμοθετημένη εξουσία να συνάπτουν δάνειο και να ξεκινήσουν μια άσκηση κυβερνητικής πειθούς στην 250η επέτειο του Βρετανικού Μουσείου και θα αντιμετωπίσουν αντίσταση και μεγάλη αγωνία».
Ρώτησε αν θα διερευνήσει το θέμα. Η χειρόγραφη απάντηση του Μπλερ τονίζει:
«Ναι. Γιατί να μην βάλεις τον Όουεν υπεύθυνο για τη διαπραγμάτευση αυτού; Έχει επιρροή και πιθανότατα θα μπορούσε να βοηθήσει».
Ο Όουεν είχε γράψει προηγουμένως στο Γραφείο του Υπουργικού Συμβουλίου:
«ότι η ΔΟΕ ζητά τη γνώμη της χώρας υποδοχής εκτενώς σχετικά με την καταλληλότητα των μελλοντικών υποψηφίων και δεν θα ήταν δύσκολο να πειστούν οι Έλληνες να υποστηρίξουν. μια προσφορά στο Λονδίνο για το 2012 ως εξαγορά…»
Τελικά, το μουσείο ολοκληρώθηκε μόλις το 2007 και ο Λόρδος Όουεν θεωρείται ότι δεν προσεγγίστηκε για τη διαπραγμάτευση οποιουδήποτε δανείου των μαρμάρων στην Ελλάδα.
