Όσοι παρακολουθούν από κοντά τις εξελίξεις στα γεωστρατηγικά και στρατιωτικά «παιχνίδια» ανά την υφήλιο έχουν αντιληφθεί πόσο ανησυχούν οι ΗΠΑ για την ραγδαία τεχνολογική άνοδο στις ένοπλες δυνάμεις της Κίνας. Ακόμα ένας σοβαρός λόγος ανησυχίας προστέθηκε το 2023 και δεν έχει να κάνει με ξηρά, θάλασσα ή αέρα, αλλά με την υποβρύχια δραστηριότητα. Είναι φανερό ότι η Κίνα προσπαθεί πολύ να μειώσει το χάσμα που τη χώριζε από τις ΗΠΑ στην ποσότητα και ποιότητα των υποβρυχίων. Και οι Αμερικανοί έχουν αντιληφθεί, πλέον, ότι η κυριαρχία τους σ’ αυτό τον τομέα αμφισβητείται σοβαρά.
Για δεκαετίες οι ΗΠΑ δεν χρειάστηκε να ανησυχούν πολύ για τα κινεζικά υποβρύχια. Ήταν θορυβώδη και εύκολο να εντοπιστούν. Αυτό έχει αλλάξει πια. Από τις αρχές του έτους η Κίνα καθέλκυσε ένα πυρηνοκίνητο επιθετικό υποβρύχιο με σύστημα πρόωσης αντλίας-τζετ αντί για έλικα. Ήταν η πρώτη φορά που η τεχνολογία μείωσης του θορύβου που χρησιμοποιήθηκε στα πιο πρόσφατα αμερικανικά υποβρύχια εμφανίστηκε και σε κινεζικό υποβρύχιο.
Το καλοκαίρι, επίσης, δορυφορικές εικόνες της κατασκευαστικής βάσης της Κίνας για πυρηνοκίνητα υποβρύχια στη βορειοανατολική πόλη Χουλουντάο έδειξαν τμήματα κύτους στο συγκρότημα που ήταν μεγαλύτερα από το κύτος οποιουδήποτε υπάρχει στο στόλο.
Ένα Σινικό Τείχος για τα υποβρύχια
Η περιοχή του δυτικού Ειρηνικού γίνεται πιο ύπουλη για τα αμερικανικά υποβρύχια. Το Πεκίνο έχει κατασκευάσει ή έχει σχεδόν ολοκληρώσει αρκετά υποβρύχια δίκτυα αισθητήρων, γνωστά ως «Υποβρύχιο Σινικό Τείχος», στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας και σε άλλες περιοχές γύρω από τις κινεζικές ακτές. Τα δίκτυα του δίνουν πολύ καλύτερη δυνατότητα ανίχνευσης εχθρικών υποβρυχίων.
Τον Αύγουστο, η Κίνα πραγματοποίησε άσκηση εντόπισης και εξουδετέρωσης υποβρυχίων που διήρκεσε περισσότερες από 40 ώρες στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, στην οποία συμμετείχαν δεκάδες ανθυποβρυχιακά περιπολικά αεροσκάφη Y-8. Λίγες εβδομάδες νωρίτερα, το κινεζικό και το ρωσικό ναυτικό πραγματοποίησαν κοινή άσκηση ανθυποβρυχιακού πολέμου στον Βερίγγειο Πορθμό, στα ανοικτά των ακτών της Αλάσκας.
Η απάντηση των ΗΠΑ είναι για την ώρα συμβατική. Μεγαλύτερο ποσοστό του αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού έχει αναπτυχθεί στον Ειρηνικό, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων από τα πιο προηγμένα πλοία και αεροσκάφη της Αμερικής. Οι ΗΠΑ αύξησαν, επίσης, τον ρυθμό των ναυτικών επιχειρήσεων στην περιοχή και έχουν εμβαθύνει τον συντονισμό και την εκπαίδευση με συμμαχικούς στόλους, όπως η Ιαπωνία. Αλλά η ανησυχία μεγαλώνει και ο λόγος, φυσικά, είναι η Ταϊβάν και η προστασία της.
Οι προσομοιώσεις μιας κινεζικής εισβολής στην Ταϊβάν που διεξάγονται από Αμερικανούς στρατιωτικούς αναλυτές συχνά υποθέτουν ότι τα αμερικανικά υποβρύχια θα προσπαθούσαν να βυθίσουν πλοία στον επιτιθέμενο κινεζικό στόλο. Η καταστροφή κινεζικών πλοίων από υποβρύχια θα μείωνε την ένταση της εισβολής και θα επέτρεπε στην Ταϊβάν να αμυνθεί καλύτερα. Αλλά το πράγμα αρχίζει πλέον να αλλάζει. Ακόμη και το να πλησιάσεις τα στενά της Ταϊβάν μπορεί να γίνει πιο επισφαλές. Τα πυρηνικά επιθετικά υποβρύχια της Κίνας θα μπορούσαν να ανατεθούν σε ρόλο κυνηγού αναζητώντας υποβρύχια των ΗΠΑ και των συμμάχων στα ανατολικά του νησιού.
Σύμφωνα με τις αμερικανικές εκτιμήσεις (που βασίζονται σε πληροφορίες και στοιχεία) η Κίνα εργάζεται σε άλλη τεχνολογία αθόρυβης λειτουργίας για υποβρύχια, όπως νέα υλικά κύτους και πιο αποτελεσματική πυρηνική αντίδραση. Ττα νέα κινεζικά υποβρύχια θα είναι τόσο αθόρυβα με τα ρωσικά επιθετικά υποβρύχια κλάσης Akula I που τέθηκαν σε λειτουργία από τη δεκαετία του 1990, ένας τύπος που βρίσκεται ακόμη σε υπηρεσία.
Θα αποκαλύψει τεχνολογία η Μόσχα;
Οι στενότεροι στρατιωτικοί δεσμοί μεταξύ Μόσχας και Πεκίνου στον απόηχο της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία έχουν προκαλέσει ανησυχίες. Πόσο πρόθυμη είναι η Ρωσία να μοιραστεί μέρος της προηγμένης υποβρυχιακής τεχνολογίας της με την Κίνα; Για την ώρα δεν υπάρχουν σαφείς ενδείξεις για τέτοιες μεταφορές, αλλά κανείς δεν ξέρει τι επιφυλάσσει το μέλλον.
Η πιθανότητα η Κίνα να φτάσει στο επίπεδο των ΗΠΑ στην τεχνολογία υποβρυχίων είναι ακόμα μικρή. Τα τελευταία αμερικανικά επιθετικά υποβρύχια κλάσης Virginia και τα σχεδιαζόμενα υποβρύχια βαλλιστικών πυραύλων κλάσης Columbia είναι μια γενιά μπροστά από τις δυνατότητες της Κίνας όσον αφορά την τεχνολογία μείωσης του θορύβου, την πρόωση, τα οπλικά συστήματα και άλλους τομείς. Αλλά η ψαλίδα κλείνει.
Η Κίνα δεν χρειάζεται απαραίτητα να ανταποκρίνεται στις δυνατότητες των ΗΠΑ. Κατασκευάζοντας υποθαλάσσια σκάφη που είναι πολύ πιο δύσκολο να εντοπιστούν και παράγοντας σε κλίμακα, μπορεί να επεκτείνει τους πόρους που χρησιμοποιεί ο στρατός των ΗΠΑ για να τα παρακολουθεί. Για να περιπολούν την περιοχή, οι ΗΠΑ περιστρέφουν μοίρες αεροσκαφών P-8 μέσω μιας βάσης στην Οκινάουα της Ιαπωνίας. Και πληρώνουν αρκετά γι’ αυτό.
Το 2017, η κινεζική κυβέρνηση ενέκρινε σχέδια για την κατασκευή δικτύων αισθητήρων για πέντε χρόνια στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας και στη Θάλασσα της Ανατολικής Κίνας, όπου βρίσκεται η Ταϊβάν, για την παρακολούθηση των περιοχών σε πραγματικό χρόνο. Πριν από μερικά χρόνια, η Κίνα τοποθέτησε επίσης συσκευές ακρόασης στον βυθό της θάλασσας κοντά στο νησί Γκουάμ, όπου βρίσκεται μια μεγάλη αμερικανική βάση υποβρυχίων. Η ανάπτυξη των κινεζικών υποβρύχιων δικτύων αισθητήρων σημαίνει ότι τα αμερικανικά υποβρύχια δεν μπορούν πλέον να βασίζονται αποκλειστικά στις stealth ικανότητές τους για να αποφύγουν τον εντοπισμό στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας και σε άλλες περιοχές κοντά στην κινεζική ηπειρωτική χώρα.
Το 2021, οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο δήλωσαν ότι θα βοηθήσουν την Αυστραλία να κατασκευάσει τα πρώτα της πυρηνικά υποβρύχια. Τα νέα αυστραλιανά υποβρύχια δεν αναμένεται να αναπτυχθούν μέχρι τη δεκαετία του 2040, επομένως, ως μέτρο αναστολής, οι ΗΠΑ συμφώνησαν φέτος να πουλήσουν ως και πέντε αμερικανικά πυρηνικά επιθετικά υποβρύχια κλάσης Virginia στην Αυστραλία τη δεκαετία του 2030. Οι ΗΠΑ δεσμεύτηκαν επίσης να εναλλάξουν επιθετικά μέσω μιας βάσης στη δυτική Αυστραλία ως το 2027 για να βοηθήσουν τον στρατό τους να αποκτήσει επάρκεια στη συντήρηση πυρηνικών υποβρυχίων.
Η Κίνα διαθέτει επί του παρόντος έξι πυρηνικά επιθετικά υποβρύχια. Σύμφωνα με την την ετήσια αξιολόγηση του κινεζικού στρατού που δημοσιεύθηκε αυτόν τον μήνα, το Πεντάγωνο προβλέπει ότι η Κίνα θα έχει συνολικό στόλο 80 υποβρυχίων επίθεσης και βαλλιστικών πυραύλων ως το 2035. H πρόβλεψη στα τέλη του περασμένου έτους ανέφερε 60 υποβρύχια.
Η ανάπτυξη αυτή αποδεικνύεται και πολεοδομικά. Η κύρια βάση της Κίνας για πυρηνικά υποβρύχια βρίσκεται στο νότιο νησί Χαϊνάν. Για να φιλοξενήσει περισσότερα υποβρύχια, η Κίνα πρόσθεσε δύο νέες προβλήτες στη βάση φέτος, πάνω από τέσσερις υπάρχουσες. Δύο υποβρύχια μπορούν να ελλιμενιστούν σε κάθε προβλήτα. Το Χαϊνάν βρίσκεται στο βόρειο άκρο της Θάλασσας της Νότιας Κίνας, μια θαλάσσια περιοχή όπου η Κίνα έχει κατασκευάσει στρατιωτικές βάσεις σε τεχνητά νησιά και διαθέτει μερικά από τα πιο εκτεταμένα συστήματα επιτήρησής της, τόσο πάνω όσο και κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας.
** Με πληροφορίες από Wall Street Journal.
** Φωτογραφία: GettyImages
