Θυμάστε πριν λίγο καιρό που η μία αμερικανική τράπεζα μετά την άλλη βαρούσε φαλιμέντο; Δεν έχει περάσει παρά μόνο ένα τετράμηνο από τον εφιαλτικό Μάρτιο, όπου είδε τρεις από τις 30 μεγαλύτερες τράπεζες των ΗΠΑ να καταρρέουν και να εξαγοράζονται και τα «απόνερα» έφτασαν στην Ευρώπη με την εκστρατεία σωτηρίας της ελβετικής Credit Suisse.
Τα πράγματα ηρέμησαν. Αλλά μήπως αυτή είναι η ηρεμία πριν την καταιγίδα; Ποια στοιχεία έχουμε για να προβλέψουμε αν η κρίση αυτή ήταν κάτι παροδικό και μεμονωμένο ή η αρχή του πιο επικίνδυνου ξηλώματος κουβαριού στην παγκόσμια οικονομία;
Για ένα δίμηνο ο διεθνής τραπεζικός παράγοντας κρατούσε την αναπνοή του. Όλα ξεκίνησαν στις 10 Μαρτίου από την Silicon Valley Bank και λίγες ημέρες αργότερα κατέρρευσε και τη Signature Bank. H Credit Suisse, ένας από τους λόγους που αναφέρουμε με δέος τις λέξεις «ελβετική τράπεζα», εξαγοράστηκε μία εβδομάδα αργότερα. Και στο τέλος Απριλίου η First Republic ακολούθησε στον οικονομικό καιάδα, ενώ στην αρχή φαινόταν ικανή να ξεπεράσει την κρίση.
Την φράση «οι επόμενες δύο εβδομάδες είναι κρίσιμες» την μάθαμε και την εμπεδώσαμε στην περίοδο της πανδημίας. Αυτή την περίοδο είναι ό,τι πιο κοινότυπο βγαίνει από το στόμα των τραπεζικών στελεχών. Δύο στοιχεία που θα ανακοινωθούν τις επόμενες ημέρες είναι πολύ σημαντικά για την ψυχολογία των επενδυτών και τις τιμές των τραπεζικών μετοχών, που έχουν πάρει την κατιούσα.
Τράπεζες: Stress tests και αποτελέσματα τριμήνου ενόψει
Πρώτο, τα τεστ αντοχής (stress tests) των τραπεζών που ανακοινώνει η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Federal Reserve Bank). Αυτά πρόκειται να κυκλοφορήσουν ως το τέλος της εβδομάδας. Στην ουσία θα γίνει μια πρόβλεψη πώς θα τα πήγαιναν 23 από τις μεγαλύτερες τράπεζες στην Αμερική σε μια σοβαρή ύφεση. Σ’ αυτή την περίπτωση, η Fed έχει τη διακριτική ευχέρεια να μπλοκάρει τις εξαγορές και τα μερίσματα και να αναγκάσει τις τράπεζες να αντλήσουν περισσότερα κεφάλαια αν είναι απαραίτητο. Τα stress tests φυσικά δεν έχουν μόνο αντίκτυπο στις συγκεκριμένες τράπεζες, αλλά χρησιμοποιούνται και σαν ενδείξεις σχετικά με το πού μπορεί να κατευθυνθεί η ευρύτερη οικονομία.
Δεύτερο, οι τράπεζες θα αρχίσουν να αναφέρουν κέρδη μετά το τέλος του δεύτερου τριμήνου (τα αποτελέσματα θα ανακοινώνονται σταδιακά ως το τέλος Ιουλίου). Αυτό είναι το πρώτο πλήρες τρίμηνο από το προηγούμενο κύμα εκρήξεων τραπεζών, επομένως θα απαντηθούν βασικά ερωτήματα σχετικά με το πώς οι επιπτώσεις επηρέασαν τις συγκεκριμένες τράπεζες και τον κλάδο γενικότερα.
Οι πληροφορίες που έρχονται, χωρίς να είναι επιβεβαιωμένες με στοιχεία, δεν είναι καλές. Υπάρχουν τράπεζες που ετοιμάζονται να ανακοινώσουν μείωση των κερδών τους ως και 35%. Κι αυτές οι φήμες, προφανώς, επηρεάζουν την τιμή των μετοχών τους.
Οι μεγαλύτερες τράπεζες στην Αμερική έχουν υποβληθεί σε αυτά τα stress tests από την οικονομική κρίση του 2008. Από τη στιγμή εκείνη οι δείκτες κεφαλαίου στις μεγάλες τράπεζες έχουν σχεδόν διπλασιαστεί. Για αυτούς τους λόγους, οι ειδικοί δεν δείχνουν να ανησυχούν ια τυχόν αποκαλύψεις βόμβας σχετικά με τις κορυφαίες 20 αμερικανικές τράπεζες.
Ένα βασικό εργαλείο που διαθέτει η Fed στα stress tests είναι να εμποδίζει τις εξαγορές και τις αυξήσεις μερισμάτων στις τράπεζες. Η Fed είναι πιθανό να ωθήσει τις τράπεζες να αυξήσουν τους δείκτες κεφαλαίου τους και είναι πιθανό να απωθήσει τα σχέδια επαναγοράς. Ένα πιο σκληρό εργαλείο που θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει η Fed είναι να αναγκάσει τις τράπεζες να αντλήσουν κεφάλαια πηγαίνοντας στις χρηματοπιστωτικές αγορές και αυξάνοντάς τα. Κάτι τέτοιο θα ήταν κακή οπτική για την τραπεζική σταθερότητα και την ψυχολογία των επενδυτών.
Σε κίνδυνο τα μικρότερα… ψάρια
Τα νέα δεν είναι καλά για τις μικρότερες τράπεζες. Σε όλες τις ΗΠΑ, οι τράπεζες έχουν δάνεια δισεκατομμυρίων σε εμπορικά ακίνητα, μεγάλο μέρος των οποίων σε κενά κτίρια γραφείων. Τα περισσότερα δάνεια γραφείου χορηγούνται στην εμπορική αγορά MBS (CMBS), αλλά πολλές περιφερειακές τράπεζες έχουν στα βιβλία τους δάνεια για εμπορικά ακίνητα. Επιπλέον, πολλά ιστορικά ασφαλή δάνεια κατοικιών έχουν πλέον προφίλ κινδύνου πιο κοντά στα δάνεια ξενοδοχείων, με την πληρότητα να οφείλεται σε μεγάλο βαθμό όχι από δημογραφικά στοιχεία, αλλά από την ακμάζουσα (και στις ΗΠΑ) βιομηχανία του Airbnb.
Το ανησυχητικό είναι ότι στις μικρότερες σε εμβέλεια τράπεζες οι καταθέσεις μειώνονται σταθερά και είναι πιθανό να συνεχίσουν να πέφτουν. Τον Μάρτιο του 2022 οι συνολικές καταθέσεις των εμπορικών τραπεζών ανέρχονταν σε 5,63 τρις δολάρια. Τον Μάιο του 2023 έχουν πέσει στα 5,21 τρις δολάρια. Αυτή η απώλεια, που αντιστοιχεί στο 8% των συνολικών καταθέσεων, είναι ικανή να βαρέσει όχι καμπανάκια, αλλά ολόκληρα κωδωνοστάσια.
Κάθε εβδομάδα, η Fed δημοσιεύει τον ισολογισμό της, όπου αποκαλύπτει τον τραπεζικό δανεισμό. Ο ισολογισμός δείχνει ότι οι τράπεζες δανείζονται όλο και περισσότερα χρήματα από το πρόγραμμα χρηματοδότησης της Fed. Αυτό αναδεικνύει το δεύτερο πρόβλημα, όπου η εξέταση των καταθέσεων από μόνη της δεν αρκεί για να γνωρίζουμε αν μια τράπεζα έχει πρόβλημα. Ορισμένες τράπεζες θα καταφέρουν να παραμείνουν σε λειτουργία αντικαθιστώντας τις καταθέσεις. Αν έχουν πολλά δάνεια, εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα και οι επενδυτές πιθανότατα θα το μάθουν όταν αποδεσμευτούν τα κέρδη.
Παρά την ανοδική αγορά του χρηματιστηρίου, οι ειδικοί εκτιμούν ότι τα νέα στοιχεία από τους κορυφαίους οικονομικούς δείκτες δείχνουν ότι τα πράγματα συνεχίζουν να επιδεινώνονται. Η υπουργός Οικονομικών Τζάνετ Γέλεν συνεχίζει να αναφέρει ότι περισσότερες τράπεζες πρέπει να «συγχωνευτούν», κι αυτή η δήλωση έχει πολλαπλές ερμηνείες.
