Αφιέρωμα στις ταραχές που λαμβάνουν χώρα τις τελευταίες μέρες στη Γαλλία, μετά τον θάνατο του 17χρονου Ναέλ από αστυνομικά πυρά, κάνει στο Editorial του το βρετανικό περιοδικό The Observer, σύμφωνα με το οποίο οι επιθετικές τακτικές της αστυνομίας αντικατοπτρίζουν ευρύτερα προβλήματα της γαλλικής κοινωνίας.
Όπως γράφει ο Observer, δεξιοί και αριστεροί πολιτικοί, κοινωνικοί επιστήμονες, αναλυτές και σχολιαστές έσπευσαν να καταδικάσουν, να εξηγήσουν, να εκμεταλλευτούν και να δικαιολογήσουν την οργή και τη βία που ξέσπασε σε πολλές γαλλικές πόλεις μετά τον θανατηφόρο πυροβολισμό του Ναέλ, την προηγούμενη Τρίτη. Αλλά μερικές από τις πιο αποκαλυπτικές και διορατικές μαρτυρίες προήλθαν από την Κέντρα, κάτοικο του κτήματος Pablo Picasso στο προάστιο Ναντέρ του Παρισιού, κοντά στο σημείο όπου ο βορειοφρικανικής καταγωγής έφηβος σκοτώθηκε. Έχουν σημειωθεί 21 θανατηφόροι πυροβολισμοί της αστυνομίας από το 2020. Τα περισσότερα από τα θύματα ήταν μαύρης ή αραβικής καταγωγής.
«Για ώρες χθες το βράδυ, υπήρχαν νέοι παντού, σε πολλούς διαφορετικούς δρόμους», είπε η 40χρονη Κέντρα στην ανταποκρίτρια του Guardian, Ανζελίκ Χρυσάφης. «Πραγματικά πιστεύω ότι οι νέοι εδώ θεωρούν ότι βρίσκονται σε πόλεμο. Το βλέπουν ως πόλεμο ενάντια στο σύστημα. Δεν είναι μόνο εναντίον της αστυνομίας, αλλά προχωρά και παραπέρα, διαφορετικά δεν θα το βλέπαμε σε όλη τη Γαλλία. Δεν στοχοποιούνται μόνο η αστυνομία, αλλά και δημαρχεία και κτίρια… Υπάρχει μια πολιτική διάσταση, η αίσθηση ότι το σύστημα δεν λειτουργεί. Οι νέοι άνθρωποι αισθάνονται ότι υφίστανται διακρίσεις και αγνοούνται».
Ο θάνατος του Ναέλ ανταναλά ευρύτερα προβλήματα
Ο θάνατος του Ναέλ και η εμφάνιση ενός βίντεο που δείχνει τη στιγμή που πυροβολήθηκε σε απόσταση αναπνοής μέσα στο αυτοκίνητό του, είναι οδυνηρά για τη μητέρα, την οικογένεια και τους φίλους του. Ωστόσο, το γεγονός ότι αυτό δεν ήταν ένα μεμονωμένο περιστατικό, αλλά ένα περιστατικό που αντανακλά ευρύτερα προβλήματα στη γαλλική αστυνόμευση, τις φυλετικές σχέσεις και την κοινωνία πρέπει να είναι προφανές σε όλους. Με την ευρεία έννοια, ο θάνατος του 17χρονου έχει αναστήσει ενοχλητικά ερωτήματα σχετικά με τη δογματική επιμονή της Γαλλίας στη φυλετική αφομοίωση και τον ανεξιθρησκισμό. Μια ολοένα και πιο ποικιλόμορφη δημοκρατία, με τον μεταβαλλόμενο χαρακτήρα της βαθιά επηρεασμένη από το αποικιακό παρελθόν, εξακολουθεί να έχει και επίσημα αχρωματοψία.
Οι επιθετικές, μερικές φορές βάναυσες μέθοδοι που χρησιμοποιεί η βαριά οπλισμένη, κακομαθημένη γαλλική αστυνομία είναι ένα μακροχρόνιο πρόβλημα. Το θέμα επισημάνθηκε κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων των «κίτρινων γιλέκων» το 2018-19, όταν τραυματίστηκαν χιλιάδες διαδηλωτές (και πολλοί αξιωματικοί). Παρόμοιο πρόβλημα προέκυψε κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων για τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος φέτος. Οι οργανώσεις για τις πολιτικές ελευθερίες έχουν ασκήσει έντονη κριτική. Η εποπτική αρχή του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα επανέλαβε την περασμένη εβδομάδα, λέγοντας ότι ο πυροβολισμός του Ναέλ ήταν «μια στιγμή για τη [Γαλλία] για να αντιμετωπίσει σοβαρά τα βαθιά ζητήματα του ρατσισμού και των φυλετικών διακρίσεων στην επιβολή του νόμου».
Αποτυχία των πολιτικών τάξεων
Η αποτυχία των πολιτικών τάξεων της Γαλλίας να αντιμετωπίσουν αυτό το ζήτημα είναι ένας λόγος για τον οποίο πολλοί νέοι, ειδικά έγχρωμοι, πιστεύουν ότι βρίσκονται σε πόλεμο με το «σύστημα». Η εμπρηστική απάντηση ακροδεξιών πολιτικών όπως ο Ερίκ Ζεμούρ, ο οποίος μίλησε με όρους «εμφύλιου πολέμου» και «εξέγερσης», ήταν επαίσχυντη, τυπικά ρατσιστική. Ωστόσο, ο Εμμανουέλ Μακρόν, ο πρόεδρος της Γαλλίας, δεν βγαίνει από αυτό το πηγάδι. Φωτογραφήθηκε σε συναυλία του Έλτον Τζον ενώ το Παρίσι καιγόταν και κατηγορήθηκε για ανευθυνότητα. Προσπαθώντας να ανακτήσει τον έλεγχο, εξόργισε τα αστυνομικά συνδικάτα αποκαλώντας τον πυροβολισμό «ασυγχώρητο», παρόλο που οι εκκλήσεις του για την τήρηση του νόμου και της τάξης αγνοήθηκαν ευρέως.
Το ότι οι ηγέτες της αστυνομίας αισθάνονται δικαιωμένοι να περιγράψουν τους έφηβους ταραχοποιούς ως «παράσιτα» και «άγριες ορδές» είναι ενδεικτικό του επικίνδυνου, διαρκώς διευρυνόμενου χάσματος που χωρίζει τους «έχοντες» και τους «μη έχοντες» της Γαλλίας.
Η φτώχεια, τα προαστιακά κτήματα που μοιάζουν με γκέτο, η ανεργία, οι περιορισμένες ευκαιρίες ζωής και η κοινωνική αποξένωση είναι προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι νέοι σε πολλές ανεπτυγμένες χώρες, κυρίως στη Βρετανία. Όταν σε αυτό το ασταθές μείγμα προστίθεται ο χρόνιος, ανεξέλεγκτος θεσμικός ρατσισμός στο δικαστικό σύστημα, σε άλλες κρατικές δομές και στην κοινωνία γενικότερα, δεν είναι περίεργο να υπάρχουν ανεξέλεγκτες εκρήξεις. Αυτό που συμβαίνει στη Γαλλία είναι μια προειδοποίηση για όλους.
