Κατά τη διάρκεια της εξέλιξής του ως παγκόσμιο μέσο, το διαδίκτυο έχει βρεθεί σε μια συνεχή σύγκρουση, όπου συγκρούονται αντίθετες δυνάμεις. Από τη μία πλευρά, η ανάγκη για μετριοπάθεια και έλεγχο, ενώ από την άλλη, η τάση για αναστάτωση και αναρχία.

Φέτος, οι σημαντικότεροι παράγοντες που τάχθηκαν υπέρ της διάσπασης ήταν γνωστά πρόσωπα.

Οι ολιγάρχες, οι κυβερνοεγκληματίες, οι απατεώνες και οι χάκερς που υποστηρίζονται από κράτη, οι οποίοι έκαναν το διαδίκτυο να φαίνεται εξαιρετικά επικίνδυνο το 2024, ήταν σε μεγάλο βαθμό οι ίδιες δυνάμεις που αποσταθεροποιούσαν τον ψηφιακό κόσμο και το 2023.

Όμως, ίσως περισσότερο από κάθε άλλο πρόσφατο έτος, αυτοί οι παράγοντες του χάους φάνηκε να επιμένουν απέναντι στην αντίσταση, να αυξάνουν την επιρροή τους – και να κερδίζουν.

Από το πλήρες remake του X από τον Έλον Μασκ, το οποίο αποτύπωνε τη δική του εικόνα του tech-bro, μέχρι την εκστρατεία παραπληροφόρησης του Ντόναλντ Τραμπ, τις συνεχιζόμενες κυβερνοεπιθέσεις της Ρωσίας στην Ουκρανία, τις αδιάκοπες ψηφιακές επιθέσεις από την Κίνα και την παγκόσμια διάδοση των απατεώνων Crypto, η διαδικτυακή εμπειρία του 2024 ήταν χαοτική, επικίνδυνη και έμοιαζε πολύ με τις θεωρίες του Άγγλου φιλοσόφου Τόμας Χομπς.

Και ως επί το πλείστον, οι άνθρωποι που το έκαναν έτσι είναι έτοιμοι να ασκήσουν ακόμη μεγαλύτερη επιρροή κατά τη διάρκεια του επόμενου έτους.

Ίλον Μασκ

Μετά από χρόνια εξέλιξης από επιχειρηματίας σε edgelord, ο Ίλον Μασκ φάνηκε να φτάνει στην τελική του μορφή φέτος, με αφορμή τις αμερικανικές εκλογές του Νοεμβρίου.

Ο Ίλον Μασκ, ένας τεχνολόγος με αμφιλεγόμενη πολιτική στάση που στο παρελθόν «στόχευε» δημόσια με επιχειρήματα κατά των δυτών, χρησιμοποιεί τώρα το μεγάφωνο των 200 και πλέον εκατομμυρίων ακολούθων του στο X, την πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης που ελέγχει απόλυτα, για να διαδώσει μια αδιάκοπη ροή απόψεις κατά της ρύθμισης, της μετανάστευσης, της κοινότητας των τρανς ατόμων, της δημοσιογραφίας και του προοδευτισμού.

Ο Μασκ έχει ενισχύσει και αναπαράγει παραπληροφόρηση, όπως οι αβάσιμες κατηγορίες μετά τις καταστροφές που προκάλεσαν οι τυφώνες Έλεν και Μίλτον, ότι η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Διαχείρισης Εκτάκτων Αναγκών (FEMA) συγκέντρωνε προμήθειες ή είχε ξοδέψει τον προϋπολογισμό της για μετανάστες αντί για φτωχούς Αμερικανούς.

Επιπλέον, έχει επαναλάβει διαψευσμένες θεωρίες για απάτες ψηφοφόρων και τη δήθεν επιρροή των μεταναστών στις εκλογές. Σε τουλάχιστον μία περίπτωση, υπαινίχθηκε στήριξη για το κίνημα QAnon, που προάγει παράλογες θεωρίες για σατανικά κυκλώματα παιδεραστών που μπορεί να εξαλείψει μόνο ο Ντόναλντ Τραμπ.

Ταυτόχρονα, ο Μασκ συνεχίζει να προωθεί την εταιρεία Τεχνητής Νοημοσύνης xAI, προτείνοντας ένα όραμα για την τεχνολογία χωρίς να δίνει τη δέουσα σημασία στην ασφάλεια ή στην αποφυγή της χρήσης της για παραπληροφόρηση. Η xAI λανσάρισε νέες δυνατότητες δημιουργίας εικόνας μέσω του εργαλείου Grok, το οποίο χρησιμοποιήθηκε άμεσα για τη δημιουργία εικόνων διάσημων προσώπων και χαρακτήρων που προστατεύονται από πνευματικά δικαιώματα, σε επιβαρυντικές ή σεξουαλικές καταστάσεις.

Ο ίδιος ο Μασκ δημοσίευσε ένα deepfake της Κάμαλα Χάρις, που δημιουργήθηκε από την Τεχνητή Νοημοσύνη και την κορόιδευε με τη δική της φωνή, χωρίς καμία προειδοποίηση ότι δεν ήταν αυθεντικό, το οποίο συγκέντρωσε 150 εκατομμύρια προβολές.

Ωστόσο, ο μεγαλύτερος κίνδυνος που αντιπροσωπεύει ο Μασκ δεν είναι τόσο οι συγκεκριμένες πολιτικές ή τεχνολογικές του πρωτοβουλίες, όσο το γεγονός ότι, ως ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο, μπορεί να αποκτήσει μια από τις πιο επιδραστικές πλατφόρμες κοινωνικών μέσων και να τη χρησιμοποιήσει, μαζί με εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια σε δωρεές, για να εκλέξει τον πρόεδρο της αρεσκείας του και να επηρεάσει την πολιτική των ΗΠΑ.

Μετά την εκλογή του Τραμπ, ο Μασκ είδε την καθαρή αξία του να εκτοξευτεί κατά εκατοντάδες δισεκατομμύρια. Το σύστημα, με άλλα λόγια, λειτουργεί για ολιγάρχες όπως ο Έλον Μασκ.

Ντόναλντ Τραμπ

Τα επόμενα τέσσερα χρόνια, ο Ντόναλντ Τραμπ θα είναι και πάλι ο πιο ισχυρός άνθρωπος στον κόσμο. Φέτος, ωστόσο, ήταν απλώς ένας πολύ δυνατός.

Σε πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης όπως το X – όπου ο Μασκ επανέφερε τον λογαριασμό του Τραμπ παρά την απαγόρευση του 2021 λόγω της υποκίνησης της εισβολής στο Καπιτώλιο – και το δικό του Truth Social, ο Τραμπ συνέχισε να διαδίδει ψευδείς ισχυρισμούς, οι οποίοι αναμφίβολα συνέβαλαν στην πορεία του προς την πολιτική νίκη.

Όπως και ο Μασκ, επανέλαβε ανυπόστατες δηλώσεις, όπως ότι η FEMA ξόδευε τον προϋπολογισμό της για μετανάστες αντί για θύματα τυφώνων ή ότι οι μετανάστες έκλεβαν και έτρωγαν κατοικίδια ζώα.

Με την ένταξη του Ρόμπερτ Φ. Κένεντι Τζούνιορ από ανεξάρτητο υποψήφιο σε υποστηρικτή του, ο Τραμπ συνέχισε να ενισχύει την αντιεμβολιαστική ρητορική του RFK Τζούνιορ, μια στάση που συνέβαλε στην πτώση των ποσοστών εμβολιασμού παιδιών σε επίπεδα χαμηλότερα από εκείνα πριν την πανδημία του Covid-19.

Μόλις αναλάβει τη δεύτερη θητεία του, ο Τραμπ είναι έτοιμος να χρησιμοποιήσει την ψηφιακή επιτήρηση για να προωθήσει μια εξαιρετικά αποδιοργανωτική και εκδικητική πολιτική ατζέντα. Έχει υποσχεθεί μαζικές απελάσεις εκατομμυρίων μεταναστών από την πρώτη μέρα της διακυβέρνησής του και έχει δεσμευτεί να στοχοποιήσει πολιτικούς αντιπάλους και δημοσιογράφους μέσω διώξεων.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Τραμπ θα βρίσκεται στην κορυφή αυτής της λίστας το 2025. Ωστόσο, το 2024, τα λόγια του από μόνα τους αντιπροσωπεύουν έναν σαφή και υπαρκτό κίνδυνο.

Volt Typhoon

Στον τομέα της κυβερνοασφάλειας, οι τελευταίοι μήνες του 2024 σημαδεύονται από προειδοποιήσεις των δημόσιων αξιωματούχων για μια κινεζική, κρατικά χρηματοδοτούμενη ομάδα χάκερ, γνωστή ως Salt Typhoon, η οποία έχει διεισδύσει σε τουλάχιστον οκτώ τηλεπικοινωνιακές εταιρείες και σε ορισμένες περιπτώσεις έχει αποκτήσει πρόσβαση σε κλήσεις και μηνύματα Αμερικανών σε πραγματικό χρόνο.

Ωστόσο, μέσα σε αυτό το σκηνικό κυβερνοκατασκοπίας, μια διαφορετική και πολύ πιο επικίνδυνη ψηφιακή απειλή από την Κίνα παραμένει σιωπηλά ενεργή. Η κινεζική ομάδα Volt Typhoon πέρασε μεγάλο μέρος του 2024 συνεχίζοντας την αθόρυβη εκστρατεία της για την παραβίαση κρίσιμων υποδομών στις ΗΠΑ. Ο στόχος της δεν είναι η κατασκοπία, αλλά η προετοιμασία για μια πιθανή κυβερνοεπίθεση στο μέλλον.

Αν και οι αναφορές για τη Volt Typhoon μειώθηκαν μετά την πρώτη εμφάνιση της ομάδας τον Μάιο του 2023, όταν την ανέφερε η Microsoft, αξιωματούχοι συνεχίζουν να προειδοποιούν ότι η ομάδα «προ-τοποθετεί» τον εαυτό της σε δίκτυα που έχουν επιλεγεί με σκοπό να προκαλέσουν τη μεγαλύτερη δυνατή διαταραχή, ενδεχομένως συγχρονισμένα με μια κινεζική εισβολή στην Ταϊβάν.

Με τον Κινέζο ηγέτη Σι Τζινπίνγκ να έχει ζητήσει από τον στρατό να είναι έτοιμος για αυτήν την εισβολή μέχρι το 2027, τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή για να αποτραπεί η ψηφιακή κλιμάκωση ενός μελλοντικού παγκόσμιου πολέμου.

Εν τω μεταξύ, καθώς η Volt Typhoon προετοιμάζεται, η ρωσική ομάδα χάκερ Sandworm συνεχίζει τις επιθέσεις της. Η ομάδα αυτή, που συνδέεται με την ρωσική στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών GRU, έχει αναλάβει μερικές από τις πιο καταστροφικές κυβερνοεπιθέσεις της τελευταίας δεκαετίας.

Οι επιθέσεις της, κυρίως στην Ουκρανία, περιλαμβάνουν τουλάχιστον τρεις διακοπές ρεύματος, το καταστροφικό κακόβουλο λογισμικό NotPetya, που εξαπλώθηκε παγκοσμίως και προκάλεσε ζημιές ύψους 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων, καθώς και αμέτρητες παραβιάσεις δεδομένων, που έχουν καταστρέψει κρίσιμες πληροφορίες από την αρχή της πλήρους ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία το 2022.

Το 2024, ενώ η Ρωσία μάχεται στην Ουκρανία και επιχειρεί να ανακτήσει εδάφη στα ανατολικά, το Sandworm συνεχίζει να επεκτείνει την επιρροή του πέρα από τα σύνορα του μετώπου. Η εταιρεία ασφαλείας StrikeReady ανακάλυψε ότι η ομάδα στόχευε ξανά τον ενεργειακό τομέα της Ουκρανίας αυτό το φθινόπωρο, ενδεχομένως ως προετοιμασία για μια νέα σειρά επιθέσεων ή για αναγνώριση ενόψει του καθιερωμένου πλέον ετήσιου βομβαρδισμού του ενεργειακού δικτύου της Ουκρανίας από τις ρωσικές δυνάμεις.

Ισραηλινός Στρατός και Υπηρεσίες Πληροφοριών

Στην περσινή λίστα των πιο επικίνδυνων ανθρώπων και ομάδων του διαδικτύου, συμπεριλαμβάνονταν τόσο οι ΙDF όσο και η Χαμάς, σε μια αναφορά για τη χρήση του διαδικτύου και από τις δύο πλευρές στον πόλεμο στη Γάζα, μετά την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου.

Φέτος, με τους αντιπάλους του Ισραήλ στην περιοχή, όπως η Χαμάς και η Χεζμπολάχ, να έχουν αποδυναμωθεί σημαντικά, οι ισραηλινές δυνάμεις συνεχίζουν να βρίσκονται σε επιθετική θέση.

Ο ισραηλινός στρατός εξακολουθεί να χρησιμοποιεί τεχνολογίες Τεχνητής Νοημοσύνης για την αναγνώριση στόχων για αεροπορικές επιθέσεις, οι οποίες έχουν οδηγήσει στο θάνατο δεκάδες χιλιάδες αμάχους στη Γάζα και στην ισοπέδωση ολόκληρων πόλεων στην περιοχή.

Τα ισραηλινά πυραυλικά πλήγματα συνεχίζουν να καταστρέφουν τις επικοινωνιακές υποδομές της Γάζας, αποδεκατίζοντας το 80% των πύργων κινητής τηλεφωνίας των μεγάλων τηλεπικοινωνιακών εταιρειών και προκαλώντας μπλακάουτ στις πληροφορίες, μέσα σε ένα τοπίο γεμάτο καταστροφή και ανθρωπιστική κρίση, που συνεχίζεται για έναν ολόκληρο χρόνο.

Αν προσθέσουμε σε όλα αυτά μια μυστηριώδη ισραηλινή επίθεση στην αλυσίδα εφοδιασμού που περιείχε θανατηφόρα εκρηκτικά σε βομβητές και ασύρματα τηλέφωνα, με σκοπό να πλήξει πράκτορες της Χεζμπολάχ, η οποία προκάλεσε σοβαρή δυσπιστία απέναντι σε όλες τις συσκευές επικοινωνίας στη χώρα, είναι σαφές πως οι κυβερνητικές δυνάμεις του Ισραήλ παραμένουν, σύμφωνα με κάθε ορισμό, μια από τις πιο επικίνδυνες ψηφιακές δυνάμεις στον κόσμο.

Black Cat/AlphV/RansomHub

Το 2024, το ransomware παρέμεινε μία από τις πιο αποτρόπαιες μορφές κυβερνοεγκλήματος που έπληξαν το διαδίκτυο.

Ωστόσο, λίγες επιθέσεις ransomware ήταν τόσο καταστροφικές όσο αυτή που στοχοθέτησε τη θυγατρική της UnitedHealthcare, την Change Healthcare, στην αρχή του έτους. Η επίθεση αυτή, που πραγματοποιήθηκε από την ομάδα ransomware Black Cat ή AlphV, άφησε πίσω της εκτεταμένες συνέπειες.

Ακόμη και μετά την απόσπαση λύτρων ύψους 22 εκατομμυρίων δολαρίων από την εταιρεία, η οποία είναι υπεύθυνη για τη διαχείριση περίπου του 40% των ασφαλιστικών απαιτήσεων υγειονομικής περίθαλψης στις ΗΠΑ, η διακοπή των υπηρεσιών της Change συνεχίστηκε για εβδομάδες, εμποδίζοντας την ολοκλήρωση πληρωμών σε φαρμακεία, κλινικές, ιατρεία και νοσοκομεία σε ολόκληρη τη χώρα, με αποτέλεσμα αρκετοί από αυτούς να αναγκαστούν να διακόψουν τη λειτουργία τους.

Για να κάνει τα πράγματα χειρότερα, η AlphV αποφάσισε να κρατήσει τα λύτρα της Change για τον εαυτό της, παρακάμπτοντας τους συνεργάτες της που είχαν βοηθήσει στην παραβίαση της εταιρείας.

Αυτή η κίνηση οδήγησε τους άλλους χάκερς, οι οποίοι αισθάνθηκαν προδομένοι, να δημοσιοποιήσουν τα κλεμμένα δεδομένα και να τα μεταβιβάσουν σε μια άλλη ομάδα ransomware, την RansomHub, η οποία εκβίασε εκ νέου την Change Healthcare – μία ασυνήθιστη και καταστροφική εξέλιξη στον τομέα της κυβερνοασφάλειας στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης.

The Com

Ακόμα και στην εποχή των κρατικά χρηματοδοτούμενων κινεζικών κατασκόπων, των Ρώσων σαμποτέρ χάκερ και των συμμοριών ransomware, οι νεαροί χάκερ με μηδενιστική νοοτροπία παραμένουν μια σταθερά στις σκοτεινές γωνιές του διαδικτύου.

Και λίγες από αυτές τις γωνιές είναι τόσο σκοτεινές όσο εκείνες που επισκέπτεται το Com. Το χαλαρό αυτό κίνημα τρολ και εγκληματιών που δρα υπό την ονομασία Com, σε πλατφόρμες όπως το Telegram και το Discord, περιλαμβάνει πολλά μέλη που είναι ακόμη στην εφηβεία και εμπλέκονται σε μερικά από τα πιο αποκρουστικά ψηφιακά εγκλήματα. Αυτά περιλαμβάνουν μικροκλοπές κρυπτονομισμάτων, ransomware, sextortion, παρενόχληση, και τη δημιουργία και διανομή υλικού σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών.

Φέτος, αρκετά μέλη μιας υποομάδας του Com, γνωστής ως Scattered Spider, συνελήφθησαν μετά τις επιθέσεις τους σε μεγάλες εταιρείες, όπως η Caesar’s Entertainment και η MGM Resorts, το 2023.

Ωστόσο, άλλα μέλη της ομάδας φέρονται να είναι υπεύθυνα για τις επαναλαμβανόμενες παραβιάσεις σε πάνω από εκατό πελάτες της υπηρεσίας cloud Snowflake. Είναι βέβαιο ότι το Com θα παραμείνει καταφύγιο για πολλές εγκληματικές δραστηριότητες στο μέλλον.

Διαμεσολαβητές δεδομένων

Παλαιότερα, οι ανησυχίες για την προστασία της ιδιωτικής ζωής επικεντρώνονταν κυρίως στις κυβερνητικές υπηρεσίες, όπως το FBI και η NSA, και την ικανότητά τους να διεξάγουν εκτεταμένη παρακολούθηση σε παγκόσμιο επίπεδο.

Σήμερα, όμως, ολοένα και περισσότερο παραχωρούμε τα ίδια αυτά δεδομένα σε εταιρείες που δεν γνωρίζουμε καν.

Φέτος, αποκαλύφθηκε ότι διάφοροι μεσάζοντες δεδομένων συγκεντρώνουν και στη συνέχεια πωλούν εξαιρετικά αναλυτικά δεδομένα τοποθεσίας των Αμερικανών, τα οποία προέρχονται από τα κινητά τους τηλέφωνα.

Υπηρεσίες επιτήρησης, όπως η LocateX της Babel Street, φέρεται να παρακολουθούν και να εντοπίζουν επισκέπτες σε ευαίσθητες τοποθεσίες, όπως κλινικές αμβλώσεων ή τζαμιά.

Ένας διαμεσολαβητής δεδομένων, η Near Intelligence, άφησε εκτεθειμένη στο διαδίκτυο μια τεράστια βάση δεδομένων τοποθεσίας, αποκαλύπτοντας τις κινήσεις εκατοντάδων επισκεπτών στο νησί του Τζέφρι Έπσταϊν στην Καραϊβική.

Οι αποκαλύψεις για αυτές τις δύο εταιρείες ανέδειξαν πόσα ιδιωτικά δεδομένα τοποθεσίας αφήνουμε πίσω μας μέσω των συσκευών μας, σαν ψηφιακά απορρίμματα, και πώς η κατοχή αυτών των δεδομένων έχει πλέον επεκταθεί πολύ πέρα από τις κυβερνητικές υπηρεσίες, σε εταιρείες που συχνά παραμένουν άγνωστες και με αμφίβολες πρακτικές προστασίας της ιδιωτικής ζωής και της ασφάλειας.

Character.AI

Εάν το 2023 ήταν η χρονιά που τα εργαλεία Τεχνητής Νοημοσύνης κέντρισαν την προσοχή με την ταχύτατη άνοδό τους, το 2024 ήταν η χρονιά που αυτά τα εργαλεία εδραιώθηκαν και έγιναν κομμάτι της καθημερινότητας, παρά τις αδυναμίες τους και τα ηθικά ζητήματα που εξακολουθούν να υπάρχουν.

Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα αυτών των προβλημάτων είναι η εταιρεία Character.AI, η οποία, υποστηριζόμενη από επενδύσεις 2,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων από την Google, έχει προκαλέσει σάλο με τις κατηγορίες που αντιμετωπίζει. Σύμφωνα με αγωγές που κατατέθηκαν στο Τέξας και τη Φλόριντα, τα chatbots της εταιρείας φέρονται να ενθάρρυναν τα παιδιά να αυτοτραυματιστούν και να ασκήσουν βία κατά των γονιών τους, ενώ φαίνεται ότι συνέβαλαν στην αυτοκτονία ενός 14χρονου.

Άλλα chatbots που προσφέρονται από την εταιρεία φέρονται να καθοδηγούσαν τα παιδιά στην ανάπτυξη διατροφικών διαταραχών, να υποδύονταν ρόλους ως ελεύθεροι σκοπευτές σε σχολεία και, ακόμη χειρότερα, να προσέγγιζαν τα παιδιά σεξουαλικά.

Παρά τις επανειλημμένες υποσχέσεις για την εφαρμογή ηλικιακών περιορισμών, δεν έχουν γίνει ουσιαστικές αλλαγές στην προστασία των χρηστών, σύμφωνα με το πρακτορείο Futurism.

Εάν αυτό είναι το μέλλον της Τεχνητής Νοημοσύνης, τότε η εποχή της μπορεί να αποδειχτεί πραγματικά σκοτεινή και επικίνδυνη.

Απατεώνες Crypto

Οι επενδυτικές απάτες που συνδέονται με τα κρυπτονομίσματα, γνωστές ως «χοιροσφαγή» – όρος που οι ειδικοί προτείνουν να αποσυρθεί λόγω του επικίνδυνου αντίκτυπου που έχει στα θύματα -απέφεραν το 2023 το τεράστιο ποσό των 37 δισεκατομμυρίων δολαρίων, με την εκτίμηση ότι το ποσό αυτό θα αυξηθεί ακόμη περισσότερο το 2024.

Τα θύματα αυτών των εγκλημάτων δεν περιορίζονται μόνο στους αφελείς επενδυτές που χάνουν τις οικονομίες τους, αλλά περιλαμβάνουν και τους ίδιους τους δράστες, οι οποίοι συχνά σκλαβώνονται για να εκτελούν τις απατηλές ενέργειες.

Μέχρι και 200.000 άτομα έχουν παγιδευτεί σε στρατόπεδα σε διάφορες περιοχές της Νοτιοανατολικής Ασίας, όπου αναγκάζονται να συμμετέχουν σε απατηλές δραστηριότητες. Ορισμένοι κρατούνται σε ηλεκτροφόρα δεσμά και απειλούνται με ξυλοδαρμούς από τις συμμορίες που τους φυλάγουν.

Αυτή η δυστοπία δεν περιορίζεται πλέον στην Ασία, καθώς οι επιχειρήσεις αυτές εξαπλώνονται σε περιοχές όπως η Μέση Ανατολή, η Ανατολική Ευρώπη, η Λατινική Αμερική και η Δυτική Αφρική. Οι στόχοι των απατών είναι παγκόσμιοι, με θύματα από κάθε γωνιά του πλανήτη.

Οι απάτες με κρυπτονομίσματα έχουν καταστεί μια από τις κυριότερες μορφές κυβερνοεγκλήματος και δεν φαίνεται να υπάρχει τέλος στην εξάπλωση αυτής της καταχρηστικής και επικίνδυνης βιομηχανίας του υποκόσμου.

*Πηγή: Wired

*Photo Credit: Shutterstock