Περιεχόμενα
Το θυμάστε το Qatargate; Με όλο αυτό τον καταιγισμό γεγονότων και ειδήσεων, από εκλογές μέχρι πυρκαγιές, λογικό είναι να πήγε πίσω στη μνήμη. Σε λίγες μέρες συμπληρώνονται εννέα μήνες από το ξέσπασμα του μεγαλύτερου σκανδάλου που αφορά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τις συλλήψεις ευρωβουλευτών, ανάμεσά τους και της Εύας Καϊλή.
Τόσος καιρός είναι ένα απολύτως ικανό διάστημα όχι μόνο για να πέσουν ιδέες στο τραπέζι, ώστε να μην επαναληφθούν τέτοια φαινόμενα, αλλά να υλοποιηθούν κιόλας. Ή, τέλος πάντων, να θεσμοθετηθούν. Η πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου Ρομπέρτα Μέτσολα έλεγε την ώρα που το πράγμα έκαιγε ότι θα πάρει προσωπικά το ζήτημα και θα δώσει λύσεις. Τι έχει γίνει ως τώρα και τι προβλέπεται να γίνει στη συνέχεια;
Το ζήτημα, φυσικά, δεν είναι θεωρητικό, ούτε και αφορά μόνο τους Ευρωβουλευτές. Σε λιγότερο από δέκα μήνες οι Ευρωπαίοι πολίτες θα πάνε στις κάλπες για να εκλέξουν τη νέα σύνθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Ήδη το Qatargate έχει εξελιχθεί σε… σημαία των ευρωσκεπτικιστών, που φιλοδοξούν να αυξήσουν κατά πολύ τις δυνάμεις τους. Οπότε οι αποφάσεις πρέπει να ληφθούν (και να ψηφιστούν) γρήγορα.
Το Qatargate, ξέχωρα από τους κλυδωνισμούς που έφερε στο Ευρωκοινοβούλιο και απαξίωσε ακόμα περισσότερο το θεσμό, έπρεπε να εκληφθεί ως μια μεγάλη ευκαιρία. Στην αρχή πυροδοτήθηκαν φωνές για «βαθύ καθαρισμό», οι οποίες έχουν μείνει φωνές. Αντιθέτως, δύο ευρωβουλευτές που συνελήφθηκσαν (Εύα Καϊλή και Μαρκ Ταραμπέλα) είναι ελεύθεροι, έστω και με περιοριστικούς όρους, και συμμετέχουν μάλιστα στις εργασίες με το να ψηφίζουν τις «ηθικές» αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας του θεσμού. Σουρεαλιστικό, αν μη τι άλλο.
Τα 14 σημεία της Μέτσολα μετά το Qatargate
Η τελευταία δήλωση της Μέτσολα «Κρίνετε μας για αυτά που κάναμε και όχι για αυτά που δεν κάναμε» δίνει έναν τόνο. Αφήνει να εννοηθεί ότι ακόμα δεν έχει γίνει τίποτα, αλλά υπάρχει η βούληση να γίνουν κάποια πράγματα άμεσα.]
Το Ευρωκοινοβούλιο, πάντως, απέφυγε να ξεκινήσει μια δική του έρευνα για το τι πραγματικά συνέβη. Για την ώρα αυτά που έχουν αποφασιστεί είναι να αναγκαστούν οι ευρωβουλευτές να δηλώσουν τα περιουσιακά τους στοιχεία. Ούτε καν τις παχυλές συντάξεις των καταδικασμένων (για το Qatargate ή και άλλα) δεν αποφάσισε να κόψει. Αυτό που παρατηρείται δε στις περισσότερες προσωπικές συζητήσεις μεταξύ των ευρωβουλευτών είναι ένα ανασήκωμα των ώμων: Οι εγκληματίες που θέλουν να παρανομήσουν θα βρουν τον τρόπο να το κάνουν.
Βεβαίως, η δικαστική έρευνα των βελγικών αρχών είναι ακόμη σε εξέλιξη, με τρεις ευρωβουλευτές να κατηγορούνται και έναν τέταρτο να αντιμετωπίζει επικείμενη ανάκριση. Πολλά είναι άγνωστα για το πώς λειτουργούσε πραγματικά το φερόμενο κύκλωμα δωροδοκίας ή τι πραγματικά πήραν οι χώρες Κατάρ, Μαρόκο και Μαυριτανία για τις δωροδοκίες τους, ή αν εμπλέκονται και άλλες χώρες.
Αυτό που έχει σταματήσει, επίσης, είναι η επίκληση… εξωτερικών εχθρών. Οι φωνές της Μέτσολα τις πρώτες μέρες του σκανδάλου Qatargate, για το Ευρωκοινοβούλιο που βρίσκεται «υπό επίθεση» από «κακόβουλους παράγοντες» δεν ακούγονται πλέον. Δεν έπεισαν κανέναν και τότε που ακούστηκαν.
Αυτό που έχει γίνει μέχρι τώρα είναι ένα σύνολο μεσοπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων συστάσεων που εστιάζουν τόσο στον αποκλεισμό των «διαμεσολαβητών» (λομπιστών) από τη Ρωσία και την Κίνα, όσο και στο να λογοδοτήσουν οι ευρωβουλευτές. Η Μέτσολα παρουσίασε τον Ιανουάριο ένα σχέδιο 14 σημείων, το οποίο χαρακτήρισε ως «πρώτο βήμα» περιορισμού της πιθανότητας να δούμε και πάλι ένα Qatargate. Τι περιλαμβάνει αυτό; Ένα νέο μητρώο εισόδου για όσους λομπίστες επιδιώκουν να έχουν επίσημες επαφές με ευρωβουλευτές, μια εξάμηνη περίοδο υπαναχώρησης που απαγορεύει στους πρώην ευρωβουλευτές να ασκούν πίεση στους συναδέλφους τους, αυστηρότερους κανόνες για εκδηλώσεις, αυστηρότερο έλεγχο του έργου για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Υπήρξε και μία ιδέα να απαγορευθεί στους πρώην ευρωβουλευτές να μετατρέπονται σε λομπίστες για δύο χρόνια μετά την αποχώρησή τους, αλλά ο χρόνος μειώθηκε στους έξι μήνες. Στο διάστημα αυτό παρατηρήθηκε και μια εντελώς αντίθετη δύναμη: Αυτή των «αθώων» ευρωβουλευτών, οι οποίοι διαμαρτύρονταν ότι οι νέοι περιορισμοί μετά το Qatargate θα δυσκολέψουν και τη δική τους δημιουργική δουλειά.
Το σχέδιο των 14 σημείων αναμένεται να συζητηθεί στην ολομέλεια τον Σεπτέμβριο και εκεί θα γίνει η μετατροπή του από συστάσεις σε κανόνες.
Συναισθηματικά συμφέροντα και εξωτερικές αμοιβές
Μια σημαντική καινοτομία είναι ότι ο ευρωβουλευτής σε ένα νομοθετικό φάκελο θα πρέπει να δηλώνει πιθανές συγκρούσεις συμφερόντων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που προέρχονται από τη «συναισθηματική του ζωή», δηλαδή από τον σύντροφο/σύζυγό του. Όλες οι συναντήσεις των ευρωβουλευτών που σχετίζονται με κοινοβουλευτικές εργασίες θα πρέπει να δηλώνονται δημόσια. Τα μέλη θα πρέπει επίσης να αποκαλύπτουν εξωτερικό εισόδημα άνω των 5.000 ευρώ. Διπλασιάστηκαν, επίσης, τα πρόστιμα και οι τιμωρίες: οι ευρωβουλευτές μπορεί να χάσουν την ημερήσια αποζημίωση και να αποκλειστούν από τις περισσότερες κοινοβουλευτικές εργασίες για έως και 60 ημέρες.
Η ιστορία, πάντως, δεν είναι πολύ πλούσια όσον αφορά τις τιμωρίες ευρωβουλευτών: Από τις 26 παραβιάσεις των κανόνων διαφάνειας που εντοπίστηκαν όλα αυτά τα χρόνια, ούτε ένας ευρωβουλευτής δεν έχει τιμωρηθεί. Οι όποιες τιμωρίες έχουν επιβληθεί για ζητήματα όπως η παρενόχληση και η ρητορική μίσους.
Έχει ήδη συσταθεί μια επιτροπή δεοντολογίας, η οποία θα έχει συμβουλευτικό χαρακτήρα. Η Μέτσολα δεσμεύτηκε να τηρήσει τις συστάσεις της επιτροπής μετά το Qatargate, ωστόσο οι κανονισμοί της δίνουν τη διακριτική ευχέρεια να το πράξει αν θέλει. Κοινώς, το ζήτημα δεν είναι να ψηφίζονται κανόνες και νόμοι, αλλά να εφαρμόζονται.
** Με πληροφορίες από Poltico.
