Με ποιον τρόπο ψάχνεις κάτι στο διαδίκτυο; Κάποτε, όχι πολύ παλιά, υπήρχαν πολλές μηχανές αναζήτησης κι ο καθένας χρησιμοποιούσε όποια τον βόλευε. Μετά ήλθε η Google και τα ισοπέδωσε όλα. Η αναζήτηση μέσω της συγκεκριμένης μηχανής έγινε και… ρήμα που πέρασε στα ελληνικά: Πλέον το «γκουγκλάρω» το χρησιμοποιούν και μεσήλικες. Αλλά όχι για πολύ ακόμα, αν πιστέψουμε τον καταιγισμό εξελίξεων που βρίσκεται μπροστά στην πόρτα μας.

Μια νέα γενιά «μηχανών απαντήσεων» που λειτουργούν με AI (Artificial Intelligence, τεχνητή νοημοσύνη) μπορεί να κάνει την εύρεση πληροφοριών ευκολότερη. Μας δίνει απλά τις απαντήσεις σε ό,τι ρωτάμε, αντί να μας αναγκάζει να περιπλανιόμαστε σε σελίδες με συνδέσμους. Και να ψάχνουμε, επίσης, τι είναι αλήθεια και τι ψέμα.

Οι συνέπειες αυτής της αλλαγής μπορεί να είναι μεγάλες. Η αναζήτηση πληροφοριών με χρήση μηχανής αναζήτησης θα μπορούσε σχεδόν να αντικατασταθεί πλήρως από αυτή τη νέα γενιά συστημάτων μεγάλων γλωσσικών μοντέλων. Αυτό θα μπορούσε να είναι καλό για τους χρήστες,  αλλά θα μπορούσε επίσης να ανατρέψει εντελώς τη λεπτή ισορροπία λειτουργίας του διαδικτύου, με κίνηση, διαφημίσεις και συνδρομές.

Στο εγγύς μέλλον δεν θα χρειάζεται να κάνουμε κλικ σε μια ιστοσελίδα, προκειμένου να βρούμε κάτι που ψάχνουμε. Ο χορός έχει ξεκινήσει πια με το ChatGPT, αλλά υπάρχουν κι άλλα προϊόντα που συνεχώς βγαίνουν στην αγορά και τελειοποιούν την αναζήτηση σε τέτοιο βαθμό, που πλέον δύσκολα κάποιος θα γυρίσει στον «παραδοσιακό» τρόπο.

Αναζήτηση AI: Όλοι χαρούμενοι εκτός από αυτούς που κουράστηκαν

Το Arc Search που λειτουργεί στο iPhone λειτουργεί σαν ένας φίλος, ένας βοηθός. Που τον ρωτάς αυτό που θέλεις και αμέσως αρχίζει μια σύνθετη αναζήτηση σε εκατοντάδες ιστοσελίδες, επεξεργάζεται στοιχεία και σου προσφέρει μια σύντομη και περιεκτική απάντηση λίγων γραμμών. Αυτό που χρειάζεσαι, δηλαδή.

Η Arc Search φυσικά είναι χαρούμενη. Οι χρήστες είναι εξίσου χαρούμενοι. Αυτοί που δεν χαίρονται με τίποτα είναι αυτοί που κόπιασαν. Αυτοί που δημιούργησαν δηλαδή το περιεχόμενο, αυτοί που έκαναν input τις πληροφορίες, τις οποίες επεξεργάζονται οι μηχανές αναζήτησης και προσφέρουν μασημένη τροφή.

Τον περασμένο Δεκέμβριο οι New York Times μήνυσαν τη Microsoft και την OpenAI για φερόμενη παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων για αυτά ακριβώς τα ζητήματα. Οι Times ισχυρίζονται ότι οι εταιρείες τεχνολογίας εκμεταλλεύτηκαν το περιεχόμενό του χωρίς άδεια για να δημιουργήσουν τα προϊόντα τεχνητής νοημοσύνης τους. Στην καταγγελία τους, οι Times λένε ότι αυτά τα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης εκτρέπουν την κυκλοφορία που διαφορετικά θα πήγαινε στις ιστοσελίδες τους, εκ εκ τούτου στερούν από την εταιρεία έσοδα από διαφημίσεις και συνδρομές.

Η OpenAI έχει δηλώσει ότι έχει δεσμευτεί να συνεργαστεί με δημιουργούς περιεχομένου για να διασφαλίσει ότι επωφελούνται από την τεχνολογία AI και τα νέα μοντέλα εσόδων. Οι εκδότες ήδη βρίσκονται σε διαπραγματεύσεις με το OpenAI για την αδειοδότηση περιεχομένου για χρήση στα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα του. Μεταξύ των εκδοτών είναι ο Dow Jones, μητρική εταιρεία της Wall Street Journal. Για την ώρα, πάντως, δεν έχει βρεθεί ο τρόπος.

Στο μεταξύ, οι χρήστες ολοένα και περισσότερο πάνε προς τη νέα μορφή αναζήτησης. Η δραστηριότητα στον ιστότοπο απαντήσεων κωδικοποίησης Stack Overflow έχει μειωθεί κατά 14% από τότε που κυκλοφόρησε το GPT-4 του OpenAI. Μιλάμε για το 1/6 της κίνησής του πιο δημοφιλούς ιστότοπου, τον οποίο χρησιμοποιούν εκατομμύρια προγραμματιστές απ’ όλο τον κόσμο. Η εταιρεία ανακοίνωσε πρόσφατα ότι απολύει το 28% του εργατικού δυναμικού της. Αυτό που εξοργίζει την Stack Overflow είναι ότι το GPT-4 ουσιαστικά χρησιμοποιεί τα δικά της δεδομένα για να δίνει απαντήσεις. Σε λίγο καιρό θα κυκλοφορήσει τον δικό της βοηθό κωδικοποίησης με τεχνητή νοημοσύνη, το OverflowAI.

Ποιο μπορεί να είναι το αντίπαλο δέος; Μήπως ιστότοποι τύπου Reddit, όπου οι απαντήσεις δίνονται από πραγματικούς ανθρώπους και όχι από μηχανές; Για την ώρα Σε τέτοιες «κοινότητες» (π.χ. το Quora) υπάρχει σαφώς περισσότερη ανθρώπινη ζεστασιά, αλλά και περισσότερη αμφισβήτηση. Οι απαντήσεις δεν είναι πάντα αξιόπιστες, κάποιες φορές είναι και υπερβολικά υποκειμενικές.

Τα προϊόντα είναι πια πολλά: Το Perplexity που υποστηρίζεται από τον Τζεφ Μπέζος, η νέα τεχνητή νοημοσύνη Gemini της Google και το Copilot της Microsoft. Το τελευταίο κατέγραψε και μια πρωτιά: Έγινε η πρώτη μηχανή αναζήτησης τεχνητής νοημοσύνης που προβλήθηκε σε διαφήμιση κατά τη διάρκεια του Superbowl.

Και η Google τι θα κάνει; Προφανώς δεν θα παραδοθεί χωρίς μάχη, περιμένοντας να χάσει τα εκατοντάδες εκατομμύρια των χρηστών της. Ήδη υπάρχουν δεδομένα «εμπειρίας δημιουργίας αναζήτησης» της Google, η οποία συνδυάζει μια σύνοψη που δημιουργήθηκε από AI με παραδοσιακά αποτελέσματα αναζήτησης.

Πλέον οι μηχανές αναζήτησης μπορούν και να εξειδικεύονται. Η Consensus για παράδειγμα χρησιμοποιεί μεγάλα γλωσσικά μοντέλα για να προσφέρει λεπτομερείς περιλήψεις ερευνητικών εργασιών και να προσφέρει πληροφορίες σχετικά με την επιστημονική συναίνεση σε διάφορα θέματα. Η εταιρεία χρησιμοποιεί την AI για να συνοψίσει τις 10 κορυφαίες εργασίες σχετικά με το θέμα και στη συνέχεια προσφέρει μια μεγαλύτερη ανάλυση της ποικιλίας των ευρημάτων σχετικά με το θέμα, στην οποία κάθε έγγραφο αναφέρεται σε μορφή παραπομπής, για όποιον θέλει κάτι περισσότερο. Όπως και στις κανονικές εργασίες.

Αυτό το είδος αναζήτησης με AI είναι επίσης καλύτερο από το να κάνετε απλώς την ίδια ερώτηση σε ένα μοντέλο μεγάλης γλώσσας όπως το ChatGPT, το οποίο είναι μάλλον χαλαρό όταν πρόκειται να απαντήσει σε τέτοιες ερωτήσεις, συχνά συνθέτει μελέτες που δεν υπάρχουν ή κατανέμει εσφαλμένα πληροφορίες.

Και με την αξιοπιστία τι θα γίνει; Η πρόσφατη αύξηση του περιεχομένου χαμηλής ποιότητας που δημιουργείται από τεχνητή νοημοσύνη θέτει σημαντικές προκλήσεις για την ποιότητα αναζήτησης της Google. Η εταιρεία, βέβαια, για δεκαετίες πολεμάει αυτούς που προσπαθούν να «κλέψουν» τους αλγόριθμους αναζήτησής της και ενημερώνει συνεχώς τα συστήματά της για να εξαλείψει ανεπιθύμητο περιεχόμενο, ανεξάρτητα από την πηγή.

Οι οδηγίες της σχετικά με το περιεχόμενο που δημιουργείται από τεχνητή νοημοσύνη, που ενημερώθηκαν τελευταία τον Φεβρουάριο, επαναλαμβάνουν ότι η εταιρεία είναι εντάξει με τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης για τη δημιουργία περιεχομένου, αλλά μόνο αν εξυπηρετεί τους ανθρώπους που το διαβάζουν.

Το διαδίκτυο, φυσικά και η Google, είναι βέβαια γεμάτο από links παραπληροφόρησης. Αλλά αν η τεχνητή νοημοσύνη σημαίνει ότι το ψεύτικο περιεχόμενο μπορεί να αναπαραχθεί με τέτοιο ρυθμό που να διαδίδεται ευρέως, θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια ευρύτερη κρίση εμπιστοσύνης σε όλα τα αποτελέσματα αναζήτησης.

** Με πληροφορίες από Wall Street Journal.