Θυμάσαι την ιστορία του πρώτου Terminator; Ο Άρνολντ Σβαρτσενέγκερ, ως ρομπότ με ανθρώπινη μορφή που βρίσκεται στο 2029, «επιστρέφει» στο 1984 και χρησιμοποιεί τα εντυπωσιακά του όπλα μαζί με τεχνητή νοημοσύνη. Η επιστημονική φαντασία με τα ρομπότ-δολοφόνους προφανώς δεν έχει μείνει μόνο στο κινηματογραφικό πανί. Είναι πολύ πιο κοντά απ’ όσο νομίζουμε. Για την ακρίβεια, εφαρμόζεται ήδη. Στην Ουκρανία.
Τα όπλα είναι πολύ λιγότερο εντυπωσιακά απ’ αυτά που είδαμε στην οθόνη, αλλά και πιο φθηνά και το ίδιο φονικά. Επιτρέπουν στην τεχνητή νοημοσύνη να κάνει τους απαραίτητους υπολογισμούς, να «κλειδώσει» στόχους, να αναγνωρίσει εχθρούς, να ρίχνει σφαίρες καθοδηγούμενη από ένα χειριστήριο παιχνιδομηχανής (!) και να αφήσει στον άνθρωπο μόνο την τελική απόφαση, για το αν πρέπει να πατήσει το κουμπί ή όχι. Αν το πατήσει, η καταστροφή του στόχου αγγίζει το 99%.
Η τεχνολογία αυτή εφαρμόζεται πρώτα σε drones. Τα οποία έχουν μάθε πια να πετούν μόνα τους προς τον στόχο που έχει αναγνωριστεί και τους έχει υποδειχτεί, να τον «κλειδώνουν» και να περιμένουν: Είτε είναι drones που εκτοξεύουν ρουκέτες, είτε μηχανές-καμικάζι, φορτωμένες με εκρηκτικές ύλες, που θα καταστραφούν μαζί με το στόχο, αυτό είναι μια μικρή λεπτομέρεια.
Υπάρχουν πολλές παραλλαγές σ’ αυτά τα φονικά drones. Κάποια πετούν μόνα τους, με στοιχεία που αντλούν από δορυφόρους. Κάποια άλλα έχουν «οδηγό», έναν πιλότο που βρίσκεται πολύ μακριά και τα καθοδηγεί μέσω τρισδιάστατων γυαλιών.
Η ευρεία διαθεσιμότητα τέτοιων συσκευών, που δημιουργούνται σχετικά εύκολα, χρησιμοποιούν πανίσχυρους αλγορίθμους αυτοματισμού και εξειδικευμένα μικροτσίπ τεχνητής νοημοσύνης, έχει ωθήσει μια θανατηφόρα κούρσα καινοτομίας σε αχαρτογράφητη περιοχή, τροφοδοτώντας μια πιθανή νέα εποχή δολοφόνων ρομπότ.
H βαθιά γνώση στην υπηρεσία του πολέμου
Οι πιο προηγμένες εκδόσεις της τεχνολογίας που επιτρέπει στα drones και σε άλλα μηχανήματα να ενεργούν αυτόνομα έχουν γίνει δυνατές μέσω της τεχνικής «deep knowledge» (βαθιάς γνώσης), μιας μορφής τεχνητής νοημοσύνης που χρησιμοποιεί μεγάλες ποσότητες δεδομένων για τον εντοπισμό προτύπων και τη λήψη αποφάσεων. Αυτό οδήγησε στη δημιουργία δημοφιλών μεγάλων γλωσσικών μοντέλων, όπως το GPT-4 του OpenAI, αλλά βοηθά επίσης να κάνουν τα μοντέλα να ερμηνεύουν και να ανταποκρίνονται σε πραγματικό χρόνο σε πλάνα βίντεο και κάμερας.
Εκτός από τα πυρομαχικά, πολλά από αυτά τα όπλα είναι κατασκευασμένα με κώδικα που βρίσκεται διαθέσιμος στο διαδίκτυο! Τα εξαρτήματά τους είναι εξίσου «ταπεινά», όπως απλά laptop, που μπορούν να αγοραστούν οπουδήποτε. Γι’ αυτό και ορισμένοι Αμερικανοί αξιωματούχοι είπαν ότι ανησυχούν ότι οι ικανότητες θα μπορούσαν σύντομα να χρησιμοποιηθούν για τη διεξαγωγή τρομοκρατικών επιθέσεων.
Στην Ουκρανία, βέβαια, οι τεχνολογίες θα μπορούσαν να προσφέρουν ένα πλεονέκτημα έναντι της Ρωσίας, η οποία αναπτύσσει επίσης αυτόνομα δολοφονικά gadgets. Τα συστήματα αυξάνουν τις φωνές για μια διεθνή συζήτηση σχετικά με τις ηθικές και νομικές προεκτάσεις της τεχνητής νοημοσύνης στο πεδίο της μάχης. Ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων και αξιωματούχοι των Ηνωμένων Εθνών θέλουν να περιορίσουν τη χρήση αυτόνομων όπλων, φοβούμενοι ότι μπορεί να προκαλέσουν μια νέα παγκόσμια κούρσα εξοπλισμών που θα μπορούσε να ξεφύγει από τον έλεγχο.
Αυτόνομα drones έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί σε μάχη για να χτυπήσουν ρωσικούς στόχους, σύμφωνα με Ουκρανούς αξιωματούχους. Η κυβέρνηση της χώρας χρηματοδοτεί ήδη εταιρείες drones για να τις βοηθήσει να αυξήσουν γρήγορα την παραγωγή.
Η Ουκρανία έχει ήδη μετατραπεί σε μια Silicon Valley για νέες τεχνολογίες όσον αφορά την παραγωγή τέτοιων οπλικών συστημάτων. Αυτοσχέδια εργοστάσια και εργαστήρια έχουν αναδυθεί σε όλη τη χώρα για την κατασκευή τηλεκατευθυνόμενων μηχανημάτων όλων των μεγεθών, από αεροσκάφη μεγάλης εμβέλειας και επιθετικά σκάφη μέχρι φθηνά drones καμικάζι.
Ορισμένες εταιρείες χρησιμοποιούν βασικούς αλγόριθμους υπολογιστικής όρασης, οι οποίοι αναλύουν και ερμηνεύουν εικόνες και βοηθούν έναν υπολογιστή να λάβει αποφάσεις. Άλλες εταιρείες είναι πιο εξελιγμένες, χρησιμοποιώντας τη deep knowledge για την κατασκευή λογισμικού που μπορεί να εντοπίσει και να επιτεθεί σε στόχους. Πολλές από τις εταιρείες δήλωσαν ότι άντλησαν δεδομένα και βίντεο από προσομοιωτές πτήσης και πτήσεις με drone πρώτης γραμμής.
Υπήρξαν και εταιρείες οι οποίες προσάρμοσαν τις τεχνολογίες τους στα νέα δεδομένα. Η Saker π.χ. είχε κατασκευάσει ένα αυτόνομο σύστημα στόχευσης με διεργασίες τεχνητής νοημοσύνης, που σχεδιάστηκαν αρχικά για τη διαλογή και την ταξινόμηση των φρούτων. Κατά τη διάρκεια του χειμώνα, όμως, η εταιρεία άρχισε να στέλνει την τεχνολογία της στην πρώτη γραμμή, δοκιμάζοντας διαφορετικά συστήματα με πιλότους drone.
Ο τζίρος της εκτινάχθηκε στα ύψη. Μέχρι τον Μάιο, η Saker παρήγαγε μαζικά υπολογιστές μονού κυκλώματος φορτωμένους με το λογισμικό της που θα μπορούσαν εύκολα να καθοδηγήσουν drones καμικάζι. Η Saker κατασκευάζει τώρα 1.000 πλακέτες κυκλωμάτων το μήνα και σχεδιάζει να επεκταθεί σε 9.000 το μήνα μέχρι το τέλος του καλοκαιριού. Πολλές από τις στρατιωτικές μονάδες της Ουκρανίας έχουν ήδη χτυπήσει ρωσικούς στόχους στην πρώτη γραμμή με αυτή την τεχνολογία.
Η τεχνολογία έχει εξελιχθεί και σε όπλα εδάφους: Στην ανατολική Ουκρανία, την περιοχή του Ντόνμπας, Ουκρανοί χειρίζονται πυργίσκους με πολυβόλα που λειτουργούν με χειριστήριο PlayStation και ένα τάμπλετ! Το συγκεκριμένο όπλο ονομάζεται Wolly μετά από ομοιότητα με το ρομπότ της Pixar WALL-E, μπορεί να κλειδώσει αυτόματα σε έναν στόχο σε απόσταση έως και 1.000 μέτρα. Η DevDroid, η εταιρεία κατασκευής του όπλου, ανέπτυξε επίσης έναν αυτόματο στόχο για να παρακολουθεί και να χτυπά κινούμενους στόχους.
Προς το παρόν, οι κατασκευαστές όπλων λένε ότι δεν επιτρέπουν στο πολυβόλο να πυροβολήσει χωρίς να πατήσει ένας άνθρωπος ένα κουμπί. Αλλά είπαν επίσης ότι θα ήταν εύκολο να φτιάξεις ένα που θα μπορούσε να δράσει απολύτως μόνο του. Κι αυτός είναι ο κίνδυνος.
Τέτοιες τεχνολογίες και η ικανότητα γρήγορης κατασκευής και δοκιμής τους στην πρώτη γραμμή, έχουν κερδίσει την προσοχή και τις επενδύσεις από το εξωτερικό. Συχνά, οι απαιτήσεις του πεδίου μάχης μαζεύουν μηχανικούς και στρατιώτες στην ίδια θέση. Το σίγουρο είναι ότι οι «συμβατικοί» πολυβολητές, πυροβολητές, ακόμα και πιλότοι θα αντικατασταθούν από πολύ πιο σύγχρονους στρατιώτες-προγραμματιστές και τεχνικούς.
* Με πληροφορίες από New York Times
