Οι λεπτομέρειες της συνάντησης δεν έχουν γίνει γνωστές, αλλά κανείς πια δεν αρνείται τη σπουδαιότητά της: Τον περασμένο Νοέμβριο στο βόρειο Λονδίνο, συγκεκριμένα στο ιστορικό Μπλέτσεϊ Παρκ, έγινε ένα από τα σημαντικότερα ραντεβού της διεθνούς πολιτικής σκηνής, το οποίο όμως δεν έτυχε μεγάλης δημοσιότητας. Παρόντες στα στρογγυλά τραπέζια ήταν μερικοί από τους σημαντικότερους ανθρώπους που τρέχουν εταιρείες τεχνολογίας και αντιπρόσωποι των σημαντικότερων κρατών αυτού που λέμε «δυτικός κόσμος». Το θέμα; Τι άλλο,  η τεχνητή νοημοσύνη.

Για να ακριβολογούμε, όχι αυτή καθ’ εαυτή η τεχνητή νοημοσύνη, αλλά ο περιορισμός της. Ο έλεγχός της.

Ανάμεσα στους υψηλούς καλεσμένους που συμμετείχαν στη συνάντηση ήταν η αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Καμάλα Χάρις, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν, ο πρώην αναπληρωτής πρωθυπουργός της Βρετανίας Νικ Κλεγκ (ο οποίος αντιπροσώπευσε την Meta)

Οι πολιτικοί και τα στελέχη της τεχνολογίας συμφώνησαν σε κοινή δήλωση καλών προθέσεων μετά από δύο ημέρες συνομιλιών, αλλά όχι ενιαία απάντηση για το τι πρέπει να γίνει. Φαίνεται να έχουν διαφορετικές απόψεις για το πώς θα διαχειριστούν την τεχνητή νοημοσύνη, μια τεχνολογία που θα κυριαρχήσει στο μεγαλύτερο μέρος της επόμενης δεκαετίας και πιθανότατα θα ανατρέψει τα πάντα όσα γνωρίζουμε μέχρι σήμερα για πολλούς τομείς.

Ο Κλεγκ υποστήριξε ότι η αστυνόμευση της τεχνητής νοημοσύνης ήταν παρόμοια με την κατασκευή ενός αεροπλάνου που ήδη βρίσκεται σε πτήση, δηλαδή επικίνδυνη και δύσκολη δουλειά. Η Φον ντερ Λάιεν προέτρεψε τους άλλους να ακολουθήσουν το νέο, νομικά δεσμευτικό εγχειρίδιο κανόνων των Βρυξελλών, προκειμένου να ελέγξουν την τεχνολογία.

Τον τελευταίο χρόνο, ένας πολιτικός αγώνας μαίνεται σε όλο τον κόσμο, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, για το πώς — και αν — θα ελεγχθεί η τεχνητή νοημοσύνη. Μοιάζει σαν ένα τεράστιο τεχνολογικό παιχνίδι διπλωματίας. Όποιος κερδίσει, θα εδραιώσει την κυριαρχία του υπαγορεύοντας κανόνες, οι οποίοι θα είναι σχεδόν αδύνατο να ξαναγραφτούν.

Ορισμένοι χαρακτήρισαν τη συνάντηση τόσο ιστορική, όσο και το συνέδριο του Βερολίνου το 1885. Τότε που οι Μεγάλες Δυνάμεις της εποχής κάθισαν σ’ ένα τραπέζι και μοίρασαν τον κόσμο σε σφαίρες επιρροής, οι οποίες εν πολλοίς ισχύουν ακόμα και σήμερα.

Στο τέλος της συνάντησης, 29 χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας, των μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Ηνωμένων Πολιτειών, υπέγραψαν εθελοντική συμφωνία για τη μείωση των κινδύνων που έχουν αναρριχηθεί στην πολιτική ατζέντα χάρη στην άφιξη του ChatGPT του OpenAI.

Το κύριο ερώτημα είναι ποιος μπορεί να φτιάξει ένα σχέδιο, ένα κείμενο, στο οποίο μπορούν να συμφωνήσουν τουλάχιστον οι δυτικές δημοκρατίες. Αν οι φιλελεύθερες βιομηχανοποιημένες οικονομίες δεν καταφέρουν να καταλήξουν σε ένα κοινό καθεστώς μεταξύ τους, η Κίνα μπορεί να παρέμβει κι αυτό το φοβούνται όλοι.

Η γενετική τεχνητή νοημοσύνη

Έναν μήνα πριν τη διάσκεψη, η Βέρα Γιούροβα, η Τσέχα επίτροπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την τεχνολογία, ταξίδεψε στην Ιαπωνία. Αποστολή της ήταν να παρουσιάσει το βιβλίο κανόνων τεχνητής νοημοσύνης της Ευρώπης σε μια συνάντηση της G7 όπου οι δυτικοί ηγέτες είχαν συγκεντρωθεί για να προσπαθήσουν να σχεδιάσουν νέα παγκόσμια πρότυπα για την πιο προηγμένη μορφή αυτής της τεχνολογίας, γνωστής ως «γενετική τεχνητή νοημοσύνη», την ισχυρή ανάπτυξη πίσω από το ChatGPT και τα ανταγωνιστικά εργαλεία.

Οι Βρυξέλλες έχουν κάνει την πρώτη προσπάθεια παγκοσμίως για δεσμευτική νομοθεσία για το θέμα. Σε αντίθεση με τη στάση που προτιμούν οι ΗΠΑ, το όραμα της ΕΕ περιλαμβάνει απαγορεύσεις στις πιο επεμβατικές μορφές τεχνολογίας και αυστηρούς κανόνες που απαιτούν από εταιρείες όπως η Google και η Microsoft να είναι πιο ανοιχτές σχετικά με τον τρόπο σχεδίασης προϊόντων που βασίζονται σε τεχνητή νοημοσύνη.

Στη συνάντηση του Κιότο, η Γιούροβα υποστήριξε ότι μόνο η Ευρώπη θα μπορούσε να επιδείξει την απαραίτητη αυστηρότητα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα μπορούσε να πλήξει εταιρείες με πρόστιμα υπερπαραγωγών και να απαγορεύσει τις πιο επεμβατικές μορφές τεχνητής νοημοσύνης. Αυτές περιλαμβάνουν την λεγόμενη «κοινωνική βαθμολογία», που είναι περίπλοκοι αλγόριθμοι παρακολούθησης των κινήσεων των ανθρώπων, που χρησιμοποιούνται στην Κίνα.

Η Αμερική είναι μεν πρωτοπόρος στην ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης, αλλά βρίσκεται και σε παράξενο σημείο. Ένα πολιτικό αδιέξοδο στο Καπιτώλιο (μια επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ δηλαδή) σημαίνει ότι δεν είναι πιθανό να υπάρξει ολοκληρωμένη νομοθεσία από την Ουάσιγκτον σύντομα. Ο Λευκός Οίκος έχει ήδη κάνει μια σωρεία ανακοινώσεων. Από τον περασμένο Ιούλιο, η κυβέρνηση Τζο Μπάιντεν εξασφάλισε εθελοντικές δεσμεύσεις από κορυφαίους τεχνολογικούς γίγαντες όπως η Amazon για να καταστήσουν την τεχνητή νοημοσύνη ασφαλέστερη.

Πρωτοβουλίες αναμένεται να πάρει και ο Εμανουέλ Μακρόν για τη Γαλλία. Ο πρόεδρος είχε κι αυτός το Νοέμβριο με με 40 ειδικούς του κλάδου, συμπεριλαμβανομένου του προέδρου του OpenAI Γκρεγκ Μπρόκμαν και του επικεφαλής γκουρού της Meta, Γιαν Λε Κουν. Η Γαλλία έχει μια μεγάλη εγχώρια βιομηχανία τεχνητής νοημοσύνης και ο πρόεδρος είναι προσωπικά πρόθυμος να ηγηθεί των διεθνών προσπαθειών για τον καθορισμό παγκόσμιων κανόνων για την τεχνολογία.

Σε αντίθεση με τα στερεότυπα των Γάλλων πολιτικών που αγαπούν τις ρυθμίσεις, ο Μακρόν παραμένει επιφυλακτικός με τον Νόμο AI των Βρυξελλών. Φοβάται ότι θα εμποδίσει εταιρείες όπως η Mistral, μια startup τεχνητής νοημοσύνης που συνιδρύθηκε από τον Σεντρίκ Ο, πρώην υπουργό ψηφιακής τεχνολογίας της Γαλλίας.

Η συζήτηση αποκάλυψε μια άλλη βασική πτυχή της παγκόσμιας συζήτησης για την τεχνητή νοημοσύνη: η σύγκρουση μεταξύ εκείνων που πιστεύουν ότι οι σοβαρότεροι κίνδυνοι απέχουν ακόμη πολλά χρόνια και εκείνων που πιστεύουν ότι είναι ήδη εδώ. Αυτή είναι η μάχη στο επίκεντρο ολόκληρης της παγκόσμιας συζήτησης. Ο πρόεδρος της OpenAI Γκρεγκ Μπρόκμαν, ένας από αυτούς που είναι χαλαρός σχετικά με τους άμεσους κινδύνους και πιστεύει ότι η εστίαση πρέπει να είναι στην αντιμετώπιση μακροπρόθεσμων απειλών, είπε στον Γάλλο πρόεδρο ότι η τεχνητή νοημοσύνη ήταν μια δύναμη για το καλό.

Ο Έρικ Σμιντ, πρώην διευθύνων σύμβουλος της Google, και ο ιδρυτής του LinkedIn, Ριντ Χόφμαν, είπαν τη δική τους άποψη για το πώς να χειρίζονται την τεχνητή νοημοσύνη. Υποστήριξαν ότι ο υπερβολικός έλεγχος θα έδινε στην αυταρχική Κίνα ένα αποφασιστικό πλεονέκτημα στην τεχνητή νοημοσύνη. Για να γίνουν πιο πιστευτοί, παρουσίασαν ψεύτικα βίντεο, που έδειχναν τον ίδιο τον Μακρόν να κάνει διάγγελμα με τις πιο απίστευτες προτάσεις!

Αφού οι Βρυξέλλες κατέληξαν σε πολιτική συμφωνία τον Δεκέμβριο σχετικά με τον Νόμο της AI, ο Μακρόν συμπαρατάχθηκε με τον Γερμανό καγκελάριο Όλαφ Σολτς και την Ιταλίδα πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι για να ζητήσουν λιγότερους ελέγχους στις τελευταίες μορφές τεχνολογίας. Η Γαλλία παρέμεινε στάσιμη μέχρι που τελικά υποχώρησε στην πολιτική πίεση στις αρχές Φεβρουαρίου για να υποστηρίξει τους κανόνες, αν και με μεγάλες επιφυλάξεις.

Η Meta ευνόησε τη λεγόμενη τεχνολογία ανοιχτού κώδικα, δηλαδή τεχνητή νοημοσύνη εύκολα προσβάσιμη σε όλους, με λίγες διασφαλίσεις κατά της κατάχρησης. Μια τέτοια διαφάνεια θα οδηγούσε σε πραγματική ζημιά, συμπεριλαμβανομένης της διάδοσης όπλων μαζικής καταστροφής που παράγονται από την τεχνητή νοημοσύνη. Ο Μαρκ Ζάκεμπεργκ κλήθηκε στο Λευκό Οίκο, αλλά έδωσε πληρωμένη απάντηση: Έβγαλε το κινητό του τηλέφωνο, έκανε μια απλή αναζήτηση στο Google και «ανακάλυψε» τις ίδιες πληροφορίες για βιο-όπλα όπως και στην τεχνητή νοημοσύνη.

Σύμφωνα με εκείνους που προτιμούν την αδειοδότηση προηγμένης τεχνητής νοημοσύνης σε ορισμένες επιλεγμένες εταιρείες, οι άμεσοι κίνδυνοι είναι πολύ έντονοι για να αφεθούν ελεύθεροι στον ευρύτερο κόσμο. Μια παρουσίαση PowerPoint που προειδοποιεί ότι μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης ανοιχτού κώδικα θα απελευθέρωναν ανεξέλεγκτα βιοόπλα προσβάσιμα σε τρομοκράτες παρουσιάστηκε κατ’ ιδίαν σε κυβερνητικούς αξιωματούχους στο Λονδίνο, το Παρίσι και την Ουάσιγκτον.

Πολλοί αξιωματούχοι των ΗΠΑ παραμένουν διχασμένοι. Στις Βρυξέλλες, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής συμφώνησαν να απαλλάξουν σχεδόν όλη την τεχνητή νοημοσύνη ανοιχτού κώδικα από την πιο σκληρή επίβλεψη, εφόσον η τεχνολογία δεν χρησιμοποιείται σε παράνομες πρακτικές, όπως π.χ. η αναγνώριση προσώπου. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, ωστόσο, οι αξιωματούχοι κλίνουν προς τον περιορισμό της πιο προηγμένης τεχνητής νοημοσύνης σε λίγες χώρες.

** Με πληροφορίες από Politico.