Οι επιστήμονες εξέφρασαν την ελπίδα ότι μάθουν περισσότερα για τη σκοτεινή πλευρά του σύμπαντος μετά την εκτόξευση ενός ευρωπαϊκού ανιχνευτή στο διάστημα σε λίγες εβδομάδες. Τα δύο πιο «μπερδεμένα» συστατικά του σύμπαντος, η σκοτεινή ύλη και η σκοτεινή ενέργεια θα διερευνηθούν από την αποστολή Euclid «Ευκλείδης», αξίας 1 δισεκατομμυρίου ευρώ (1,10 δισεκατομμύρια δολάρια). Και οι δυο παραμένουν αόρατες στους αστρονόμους, αφήνοντάς τους να συμπεραίνουν την ύπαρξή τους μόνο από την επιρροή τους στη συμπεριφορά των γαλαξιών και των αστεριών.
«Δεν μπορούμε να πούμε ότι κατανοούμε το σύμπαν εάν η φύση αυτών των σκοτεινών συστατικών παραμένει μυστήριο», δήλωσε ο αστροφυσικός καθηγητής Andy Taylor από το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, μιλώντας στον Guardian. «Γι’ αυτό ο Ευκλείδης είναι τόσο σημαντικός», πρόσθεσε.
«Ευκλείδης»: Η συμφωνία με τον Έλον Μασκ
Πέρυσι, ο Euclid αναμενόταν να εκτοξευθεί με ρωσικό πύραυλο Soyuz. Ωστόσο, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος διέκοψε τη συνεργασία της με τη ρωσική διαστημική υπηρεσία Roscosmos και στη συνέχεια υπέγραψε συμφωνία με την εταιρεία SpaceX του Έλον Μασκ για τη χρήση του πυραύλου Falcon 9.
Η εκτόξευση του διαστημικού τηλεσκοπίου έχει προγραμματιστεί για την 1η Ιουλίου. Ο «Ευκλείδης» θα χρειαστεί έναν μήνα προκειμένου να διασχίσει το ηλιακό σύστημα και να φτάσει στον προορισμό του, σε μια θέση γνωστή ως δεύτερο σημείο Lagrange, 1,5 εκατομμύρια χιλιόμετρα από τη Γη.
«Ο Ευκλείδης έχει την ικανότητα ευκρίνειας του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble, αλλά θα μπορεί να παρακολουθεί το ένα τρίτο του νυχτερινού ουρανού ταυτόχρονα, έτσι θα μας δώσει έναν απίστευτα λεπτομερή χάρτη των ουρανών», δήλωσε ο αστρονόμος Stephen Wilkins, από το Πανεπιστήμιο του Sussex. , μιλώντας στον The Guardian.
Το τηλεσκόπιο θα αξιοποιήσει το φαινόμενο που είναι γνωστό ως βαρυτική εστίαση, δηλαδή την κατανομή ύλης που βρίσκεται ανάμεσα σε μια μακρινή πηγή φωτός και σε έναν παρατηρητή που καμπυλώνει τη διαδρομή του φωτός από την πηγή μέχρι τον παρατηρητή.
Αυτό θα περιλαμβάνει λήψη εκατομμυρίων εικόνων των γαλαξιών. Σε κάποιες περιπτώσεις, το φως από τα μακρινά αυτά σώματα θα περάσει μέσω της σκοτεινής ύλης στο ταξίδι του προς τη Γη. Όταν συμβεί αυτό, το βαρυτικό πεδίο του θα επεκταθεί, εκτρέποντας την πορεία του φωτός. Οι παραμορφωμένες εικόνες που παράγει το φαινόμενο θα παράσχουν σημαντικές πληροφορίες για τη φύση της σκοτεινής ύλης που τις προκαλεί.
«Η βαρυτική εστίαση που παράγεται από τη σκοτεινή ύλη θα μας πει πολλά για το περιεχόμενό της. Ίσως η σκοτεινή ύλη να αποτελείται από ελαφρά σωματίδια. Αν είναι έτσι, τότε θα παράγει συγκεκριμένου είδους εστίαση. Από την άλλη, αν αποτελείται από πολύ μεγάλα σωματίδια, θα παραγάγει διαφορετικό αποτέλεσμα. Αυτή η πληροφορία θα μας βοηθήσει να κατευθύνουμε την έρευνα για τα σωματίδια σκοτεινής ύλης στη Γη», σημειώνει η καθηγήτρια Mathilde Jouzac του Πανεπιστημίου Durham, μιλώντας στον Guardian.
Κι έπειτα, υπάρχει και η σκοτεινή ενέργεια. «Θα χρησιμοποιήσουμε το διαστημικό τηλεσκόπιο “Ευκλείδης” για να μετρήσουμε τη σκοτεινή ενέργεια με έναν διαφορετικό τρόπο. Θα κοιτάξουμε πιο βαθιά μέσα στο σύμπαν και πιο πίσω στον χρόνο και θα μελετήσουμε πόσο μεγάλη φαίνεται σε διαφορετικές περιόδους. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορέσουμε πραγματικά να υπολογίσουμε πώς αλλάζει το μέγεθος του σύμπαντός μας με την πάροδο του χρόνου και να κατανοήσουμε πότε συμβαίνουν αλλαγές στον ρυθμό διαστολής του», προσθέτει η ίδια.
