Το τσουνάμι ξεκίνησε πέρυσι, σ’ ένα γυμνάσιο του Νιου Τζέρσεϊ των ΗΠΑ, συγκεκριμένα στην κομητεία Γουέστφιλντ. Κάποια από τα κορίτσια του σχολείου διαπίστωσαν ότι σε κοινές ομάδες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κυκλοφορούσαν φωτογραφίες, οι οποίες έδειχναν τα πρόσωπά τους «κολλημένα» σε γυμνά σώματα με τεχνητή νοημοσύνη. Πλέον η «μόδα» έχει ξεφύγει από τα σχολεία κι από μία περιοχή κι έχει εξαπλωθεί παγκόσμια: Οι fake γυμνές φωτογραφίες μπορούν να φέρουν σε δύσκολη θέση τον καθένα, ειδικά τον μαθητή.

Για τους ανθρώπους που απεικονίζονται σε αυτές τις εικόνες, που συχνά είναι νεαρές γυναίκες, οι εικόνες προκαλούν συναισθήματα ντροπής, φόβου και απώλειας ελέγχου. Οι γονείς τους συχνά αγνοούν εντελώς τι τρέχει και δείχνουν δυσκολία να κατανοήσουν το πρόβλημα σε όλες τις διαστάσεις. Ακόμα κι αν πρόκειται για χονδροειδείς φάρσες, όπου το «κολλάζ» είναι εξώφθαλμο, έρευνες δείχνουν ότι το αποτέλεσμα είναι το ίδιο: εκφοβισμός στο χείριστο βαθμό.

Η εταιρεία Human Factor, που ειδικεύεται στις κοινωνιολογικές έρευνες ιδίως μεταξύ νέων ανθρώπων, έκανε μια έρευνα τόσο στην περιοχή απ’ όπου ξεκίνησαν όλα, όσο και σε όλες τις ΗΠΑ. Τα αποτελέσματά της δημοσιεύτηκαν στην Wall Street Journal και αποτελούν πραγματικό καμπανάκι και για μας. Ήδη έχουν ξεκινήσει τα πρώτα nude fake (ψεύτικα γυμνά) περιστατικά στην Ελλάδα κι έπεται συνέχεια.

Κατ’ αρχάς, οι ευκολόπιστοι. Η έρευνα έδειξε ότι υπάρχει ένα «σταθερό» ποσοστό που ξεπερνάει το 30%, το οποίο πιστεύει την εικόνα, ακόμα κι αν αυτή είναι φανερά ψεύτική. Άρα θεωρεί ότι το γυμνό σώμα «ανήκει» οπωσδήποτε στο πρόσωπο που έχει επικολληθεί πάνω του από την τεχνητή νοημοσύνη. Εντυπωσιακό ποσοστό. Το οποίο δικαιολογεί και το επόμενο, εξίσου εντυπωσιακό: Το 73% δήλωσε ότι το θύμα κι όχι ο θύτης επηρεάζεται χειρότερα από μια τέτοια ενέργεια. Ακόμα κι αν ο θύτης συλληφθεί και αντιμετωπίσει τη δικαιοσύνη, οι συνέπειες για το θύμα είναι χειρότερες και διαχρονικές.

Συχνά τέτοια θύματα, ακόμη και σε πρωτόλειες απόπειρες κολλάζ, είναι δαχτυλοδειχτούμενα στο σχολείο τους. Εξακολουθούν να δέχονται εκφοβισμό και κοροϊδία, ακόμα κι αν η υπόθεση διαλευκανθεί. Επίσης, μέχρι πρόσφατα, λίγοι μαθητές γνώριζαν ότι οι φωτογραφίες τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης θα μπορούσαν να αποδοθούν γυμνές από άλλα παιδιά που χρησιμοποιούν τεχνητή νοημοσύνη. Υπάρχουν δεκάδες εφαρμογές, με τις οποίες μπορείς να κάνεις γρήγορα και εύκολα «ανταλλαγή προσώπου» και «αφαίρεση ρούχων» και οι περισσότερες είναι δωρεάν.

Οι εικόνες, προφανώς, απομνημονεύονται περισσότερο από προφορικές ή γραπτές λέξεις, εξαιτίας ενός φαινομένου που ονομάζεται φαινόμενο υπεροχής της εικόνας. Ακόμη και όταν οι φωτογραφίες διαγράφονται ή εξαφανίζονται σε εφαρμογές ανταλλαγής μηνυμάτων, η έρευνα διαπίστωσε ότι οι συμμαθητές δεν είναι πιθανό να τις ξεχάσουν.

Ρεαλιστικές εικόνες φτιάχνει η τεχνητή νοημοσύνη

Οι εικόνες που δημιουργούνται τις περισσότερες φορές είναι τόσο ρεαλιστικές που είναι σχεδόν αδύνατο να ξεχωρίσουμε τι είναι ψεύτικο και τι αληθινό. Τα δύο τρίτα των μαθητών που συμμετείχαν στην έρευνα είπαν ότι είναι πιθανό να υποθέσουν ότι μια φωτογραφία ήταν αληθινή αν φαινόταν αληθινή, ειδικά αν πίστευαν ότι το θύμα ήταν ο τύπος του ατόμου που θα μοιραζόταν μια γυμνή φωτογραφία. Μόνο το ένα τρίτο είπε ότι θα ρωτούσε το άτομο αν ήταν αληθινό, για να το εξακριβώσει.

Το πόσο σημαντικό είναι αυτό για την ψυχική υγεία των μαθητών φαίνεται και από την εγρήγορση των θεσμών. Τον περασμένο Μάρτιο, το FBI εξέδωσε μια δημόσια συμβουλευτική δηλώνοντας ότι είναι παράνομο για οποιονδήποτε, ακόμη και για έφηβους, να χρησιμοποιεί τεχνητή νοημοσύνη για τη δημιουργία υλικού σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών.

Οι ερευνητές προτρέπουν τους γονείς να μιλήσουν στα παιδιά τους σχετικά με τη σωστή χρήση των εργαλείων δημιουργίας εικόνας με τεχνητή νοημοσύνη και προτείνουν μια σειρά δράσεων στα σχολεία.

Κατ’ αρχάς, πρέπει να ενημερωθούν οι σχολικοί κανονισμοί συμπεριφοράς των μαθητών ώστε να συμπεριλάβουν ψεύτικα γυμνά, να εξηγούνται οι συνέπειες για τη δημιουργία και την κοινή χρήση γυμνών εικόνων που δημιουργούνται. Οι μαθητές πρέπει να ενθαρρύνονται να αναφέρουν αμέσως όταν βλέπουν μία από αυτές τις εικόνες. Μπορεί, επίσης, να γίνει μια προσομοίωση τέτοιου περιστατικού στο σχολείο, ώστε να είναι οι καθηγητές και οι μαθητές έτοιμοι να αντιδράσουν αν διαπιστώσουν κάτι. Και, βέβαια, μπορεί να γίνει μια άσκηση, στην οποία οι μαθητές πειραματίζονται με την τεχνητή νοημοσύνη για τη δημιουργία εικόνων, για την ευαισθητοποίηση σχετικά με την κατάλληλη και ακατάλληλη χρήση στης γενετικής τεχνητή νοημοσύνη.

** Με πληροφορίες από Wall Street Journal.