Περιεχόμενα

  1. H πορεία που θα ακολουθήσει το JUICE
  2. Ευρώπη για εξωγήινους, Γανυμήδης για ανθρώπους
  3. Τι βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια της Ευρώπης
  4. Αναμονή 10 χρόνων για τις μεγάλες απαντήσεις

Πριν από μερικά 24ωρα ανακοινώθηκαν οι 4 αστροναύτες που θα μπουν στο διαστημόπλοιο της NASA για να γίνουν οι πρώτοι που θα πατήσουν στη Σελήνη, 55 χρόνια μετά τους Άρμστρον και Όλντριν. Μόνο που αυτή δεν είναι η πιο σπουδαία αποστολή. Υπάρχει μια άλλη, όπου το διακύβευμα είναι ακόμα μεγαλύτερο. Η αποστολή JUICE που θα πάει στον Δία και στα φεγγάρια του, έχει στόχο να βρει σημάδια εξωγήινης ζωής και η Ευρώπη είναι η επικρατέστερη.

Αν υπάρχει μια πιθανότητα ύπαρξης εξωγήινης ύπαρξης στο ηλιακό μας σύστημα, τότε αυτή θα υπάρχει είτε στα φεγγάρια του Δία είτε στου Κρόνου. Εκεί έχουν καταλήξει οι επιστήμονες και γι’ αυτό η αποστολή JUICE (Jupiter Icy Moons Explorer) είναι ένα από τα μεγαλύτερα στοιχήματα της ανθρώπινης επιστήμης και της εξερεύνησης του διαστήματος.

Η αποστολή JUICE που την κάνει η ESA, είναι στην ουσία η αποστολή ενός δορυφόρου ο οποίος θα κάνει αναγνωριστικές πτήσεις (35 τον αριθμό) γύρω από τους τρεις δορυφόρους του Δία, την Καλλιστώ, τον Γανυμήδη και την Ευρώπη, οι οποίοι καλύπτονται από μεγάλους ωκεανούς. Το διαστημικό σκάφος θα κληθεί να χρησιμοποιήσει μια σειρά από εξελιγμένα εργαλεία για να εξερευνήσει τον αέριο γίγαντα, τον 5ο πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος που έχει 11 φορές το μέγεθος της Γης.

H πορεία που θα ακολουθήσει το JUICE

Η εκτόξευση του JUICE θα γίνει με έναν πύραυλο Arian 5 από τον διαστημικό σταθμό στη Γαλλική Γουιάνα την Πέμπτη 13/4, εκεί απ’ όπου εκτοξεύτηκε και το James Webb τον Δεκέμβριο του 2021.

Όταν βγει εκτός ατμόσφαιρας της Γης, θα διανύσει μια απόσταση 6.6 δισ. χιλιομέτρων και τον Ιούλιο του 2031 θα φτάσει στον Δία. Αφού κάνει τις πτήσεις γύρω από τα τρία φεγγάρια, στη συνέχεια θα μπει σε σταθερή τροχιά γύρω από τον Γανυμήδη το 2034.

Η πορεία του θα βασιστεί κυρίως στην έλξη και θα χρησιμοποιήσει μόλις το 50% της ενέργειας που χρησιμοποιεί ένα στεγνωτικό μαλλιών σε μια χρήση, από τα δικά του καύσιμα. Παράλληλα, διαθέτει ένα πυρηνικό καταφύγιο που προστατεύει τα ηλεκτρονικά του συστήματα από τη ραδιενέργεια.

«Το JUICE θα μας πάει σε ένα σημείο του ηλιακού μας συστήματος για το οποίο γνωρίζουμε ελάχιστα, ώστε να μελετήσουμε τον Δία, τον μεγαλύτερο μας πλανήτη και να ερευνήσουμε αν κάποια από τα παγωμένα φεγγάρια του έχουν συνθήκες υποστήριξης ζωής», δήλωσε η δρ. Καρολάιν Χάρπερ, επικεφαλής της βρετανικής διαστημικής υπηρεσίας.

Ευρώπη για εξωγήινους, Γανυμήδης για ανθρώπους

Η Ευρώπη είναι η πιθανότερη από τους τρεις για φιλοξενία εξωγήινης ζωής, όμως το οργανόγραμμα θα επιτρέψει στον δορυφόρο να καταγράψει λίγα τμήματά της. Ο λόγος που έγινε η επιλογή του Γανυμήδη ως επίκεντρο των ερευνών, είναι γιατί η ατμόσφαιρα γύρω από την Ευρώπη είναι τόσο αφόρητη, ώστε θα μπορούσε να διαλύσει ένα διαστημικό σκάφος μέσα σε μερικούς μήνες στην καλύτερη των περιπτώσεων.

Αυτό ισχύει συνολικά για το Ιώβειο σύστημα του Δία, καθώς όσο πιο κοντά μένεις, τόσο αρχίζει να σε «πνίγει».

Ο Δίας βρίσκεται 5 φορές πιο μακριά από τον ήλιο σε σχέση με τη Γη, κάτι που σημαίνει ότι στην επιφάνεια του φτάνει μόλις το 4% της ηλιακής ενέργειας που έχει η Γη. Για να αντέξει ένα σκάφος που βρίσκεται στη ζώνη του λυκόφωτος του πλανήτη, θα πρέπει να έχει τεράστιες ηλιακές ακτίνες για να βασιστεί στην ηλιακή ενέργεια.

Επιπλέον, υπάρχει και το χρονικό διάστημα που απαιτείται για να γίνει η εκτόξευση και το ταξίδι. Έχουν υπολογιστεί όλα ώστε όταν το JUICE φτάσει στον Δία, η Γη και η Αφροδίτη να βρίσκονται σε τέτοια θέση που θα επιτρέψουν στον δορυφόρο να κάνει την βαρυτική μανούβρα, να χρησιμοποιήσει δηλαδή τη βαρυτική δύναμη των δύο πλανητών που θα το ωθήσουν προς τον Δία, γλυτώνοντας ενέργεια.

Παρόλο που ο δορυφόρος έχει εξοπλιστεί με 3.5 τόνους καυσίμων, δεν αρκούν για να πάει απευθείας στον Δία. Πρέπει να χρησιμοποιηθούν η Γη και η Αφροδίτη.

Ως προς την εύρεση εξωγήινης ζωής, το JUICE δεν έχει κάποιον θερμικό ανιχνευτή που θα μπορούσε να εντοπίσει κίνηση. Αλλά θα ελέγξει τις ατμοσφαιρικές και καιρικές συνθήκες στην Ευρώπη, τον Γανυμήδη και την Καλλιστώ, ώστε να ορίσει αν θα μπορούσε να υπάρξει ζωή εκεί.

Τι βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια της Ευρώπης

Ο λόγος που γίνεται εστίαση στην Ευρώπη, την μκρότερη από τα 4 μεγάλα φεγγάρια του Δία (η Ιώ είναι η άλλη, ενώ ο Δίας διαθέτει 80-95 φεγγάρια και μια σειρά από αστεροειδείς και δαχτυλίδια, που τον καθιστούν το περιπλοκότερο πλανητικό σύστημα του γαλαξία μας), αφορά στην κρούστα από πάγο που πιστεύουν οι επιστήμονες ότι καλύπτει ένα τεράστιο ωκεανό ρευστού νερού, σε ποσότητα διπλάσια από της Γης.

Μάλιστα, τα στοιχεία δείχνουν πως το νερό θερμαίνεται από τις παλιρροιακές δυνάμεις. Αυτό δημιουργεί μια εσωτερική ροή που κινεί το νερό και καθαρίζει την παγωμένη επιφάνεια σε σταθερή βάση.

Αν η θεωρία επαληθευτεί, δεν θα χρειαστεί βαθιά καταβύθιση στον ωκεανό για να βρεθούν ενδείξεις ζωής, μιας και αυτή η διάδραση της επιφάνειας του ωκεανού με τον βυθό, θα φέρνει τις ενδείξεις στην παγωμένη κρούστα.

Από την άλλη, καθώς η έρευνα θα αφιερώσει περισσότερο χρόνο στον Γανυμήδη, το ενδιαφέρον εκεί στρέφεται σε έναν ωκεανό με πολύ αλάτι που βρίσκεται κάτω από το παγωμένο περίβλημα. Αν η Ευρώπη μπορεί να έχει εξωγήινη ζωή, ο Γανυμήδης είναι ο πιο φιλόξενος για τον άνθρωπο.

Αξίζει να αναφερθεί πως το σκάφος έχει σχεδιαστεί για να αντέχει ραδιενέργεια και θερμοκρασίες από 250 βαθμούς Κελσίου που θα συναντήσει στην Αφροδίτη, μέχρι -230 που θα βρει στον Δία.

Τα ευαίσθητα ηλεκτρονικά συστήματα προστατεύονται μέσα σε θόλους με lead γραμμές και διαθέτει στον πυρήνα του 10 εργαλεία άντλησης δεδομένων από τον Δία και τους δορυφόρους του, με κυριότερο σύστημα το μαγνητόμετρο, γνωστό ως J-Mag, το οποίο θα μετρήσει τα μαγνητικά πεδία του Δία και του Γανυμήδη, ενώ θα κληθεί να εντοπίσει κινούμενα άλατα στους ωκεανούς κάτω από την επιφάνεια στην Ευρώπη, την Καλλιστώ και τον Γανυμήδη.

Αναμονή 10 χρόνων για τις μεγάλες απαντήσεις

«Με αυτά τα εργαλεία και τις μετρήσεις, στην ουσία κοιτάζουμε μέσα σε αυτούς τους κόσμους. Είναι όμως τρομερά δύσκολο γιατί τα σήματα που πάμε να ανιχνεύσουμε, είναι τρομερά μικρά. Είναι σαν να ψάχνεις ψύλλους στ’ άχυρα και αυτοί οι ψύλλοι να αλλάζουν σχήμα και χρώμα συνέχεια. Πιστεύουμε όμως πως τα αποτελέσματα θα είναι εντυπωσιακά», δήλωσε η Καθηγήτρια Φυσικής στο Imperial College του Λονδίνου, Μισέλ Ντόχερτι.

«Η αποστολή JUICE στοχεύει να απαντήσει πολλές συναρπαστικές ερωτήσεις, μεταξύ των οποίων αν οι ωκεάνιοι αυτοί κόσμοι κάτω από τις επιφάνειες των παγωμένων φεγγαριών του Δία, μπορούν να φιλοξενήσουν ζωή. Ένα από τα πολλά εργαλεία που χρειαζόμαστε για να κάνουμε τις παρατηρήσεις, είναι η κάμερα. Μεγάλο μέρος της δουλειάς μας είναι να απενεργοποιήσουμε αισθητήρες με υψηλές δόσεις ραδιενέργειας, όπως ακριβώς θα είναι η εμπειρία της αποστολής JUICE, ώστε να διασφαλίσουμε πως ο Ιανός (η κάμερα) θα μπορέσει να κάνει λήψεις χωρίς μεγάλη μείωση ποιότητας», δήλωσε ο επιστήμονας Τσιάκι Κρους, ερευνητής στο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο της Βρετανίας.

Ευρώπη

Στο ταξίδι αυτό το JUICE δε θα είναι μόνο. Στην πορεία θα το ακολουθήσει και το σκάφος Europa Clipper της NASA, αφού θα έχει αρχίσει να προσεγγίζει τον Δία.

Το τέλος της αποστολής θα γίνει όταν τελειώσουν τα καύσιμα του JUICE και κάνει μια προγραμματισμένη σύγκρουση στην επιφάνεια του Γανυμήδη.

Αντιλαμβάνεται πάντως κανείς πως οι απαντήσεις σε αυτά τα τεράστια ερωτήματα για το αν είμαστε τελικά μόνοι στον χαοτικό γαλαξία μας, θα χρειαστούν τουλάχιστον μια δεκαετία.