Περιεχόμενα
Τα αεροπλάνα δεν κουνάνε τα φτερά τους για να πετάξουν, άρα γιατί οι μηχανές πρέπει να σκέφτονται; Πώς μπορεί ο άνθρωπος να δημιουργήσει μια μηχανή αναζήτησης που θα τον καταλαβαίνει απόλυτα όταν ούτε ο ίδιος δεν γνωρίζει πώς λειτουργεί ο εγκέφαλός του; Τα μεγάλα ερωτήματα που αφορούν την Τεχνητή Νοημοσύνη δεν έχουν απαντηθεί. Αλλά αυτό δεν την εμποδίζει να μπαίνει όλο και περισσότερο στη ζωή μας.
Θα μοιάζει ο κόσμος με δυστοπική ταινία με την άνοδο της Τεχνητής Νοημοσύνης; Θα μπορούσαν τα ρομπότ να έχουν αυτογνωσία και να αναλάβουν ευθύνες; Θα μας άφηναν να ασκήσουμε την ελεύθερη βούληση;
Ποια ρομπότ θα μου πείτε; Σίγουρα όχι τα μηχανοκίνητα ανδροειδή που μάθαμε από το σινεμά και τα βιντεοπαιχνίδια, αλλά εκείνα που σήμερα ελέγχουν τις συσκευές και ανάβουν τα φώτα όταν μπαίνουμε σπίτι, εκείνα που ξέρουν να παίζουν την αγαπημένη μας μουσική και να διατηρούν σταθερή τη θερμοκρασία στο χώρο μας, ακόμη κι εκείνα που μπορούν να οδηγούν αυτοκίνητα. Εκείνα που, σύμφωνα με τον όρο που χρησιμοποιεί η Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι «συστήματα που εμφανίζουν έξυπνη συμπεριφορά, που αναλύουν το περιβάλλον τους και λαμβάνουν αυτόνομες αποφάσεις σε κάποιο βαθμό για την επίτευξη στόχων».
Τεχνητή Νοημοσύνη, το πρώτο κύμα
Στη σύγχρονη εποχή, η μετεωρική εξέλιξη της Τεχνητής Νοημοσύνης (AI) άνοιξε το δρόμο της σε όλους τους πιθανούς τομείς που μπορεί να φανταστεί ο σημερινός άνθρωπος. Στην πραγματικότητα, με την ανεξέλεγκτη ΑΙ να μπαίνει όλο και περισσότερο στην καθημερινή ζωή μας, τα παγκόσμια έσοδα για νέες εφαρμογές επιχειρήσεων αναμένεται να αγγίξουν τα 32 δισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το 2025.
Εάν το Facebook ή το Twitter ή το Netflix σάς κρατούν τόσο απασχολημένους ώστε να μην καταλαβαίνετε ότι το μεγαλύτερο μέρος της τρέχουσας περιόδου έχει αναπτυχθεί για «πραγματικά» μεγάλους βιομηχανικούς και επιχειρηματικούς σκοπούς, καλό είναι να αφήσετε για λίγο τα κοινωνικά δίκτυα και τις αμέτρητες τηλεοπτικές σειρές για να συνειδητοποιήσετε ότι ζούμε το πρώτο, δοκιμαστικό, κύμα μιας τεχνολογικής επανάστασης που κυριολεκτικά αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο ζούμε, εργαζόμαστε ή συνδεόμαστε, κοινωνικά ή φιλικά, ο ένας με τον άλλον.
Εξάλλου, πολλοί από εμάς έχουμε ήδη καταλάβει πολύ καλά το μάθημα το οποίο έχουν διδάξει τα κοινωνικά δίκτυα τα τελευταία χρόνια: οι δυνατότητες δισεκατομμυρίων ανθρώπων που συνδέονται καθημερινά με μικρές, αλλά πανέξυπνες, συσκευές, οι οποίες κατέχουν μια άνευ προηγουμένου επεξεργαστική ισχύ, τεράστια χωρητικότητα αποθήκευσης και στιγμιαία πρόσβαση στη γνώση, είναι απεριόριστες. Αν μπορείτε να καταλάβετε το μέγεθος της δύναμης που κρύβει η παραπάνω πρόταση, τότε σκεφθείτε για λίγο ότι όλες οι σημερινές δυνατότητες θα πολλαπλασιαστούν τα επόμενα χρόνια με ταχύτατο ρυθμό και νέες τεχνολογικές ανακαλύψειςθα επηρρεάζουν, όλο και περισσότερο, τη ζωή μας.
Ο Άλαν Τούρινγκ, ο πατέρας της πληροφορικής, είχε κατανοήσει από νωρίς το πρόβλημα όταν στη δεκαετία του ΄40 είπε ότι είναι λάθος να ρωτάμε αν μια μηχανή μπορεί να σκεφθεί. Η σωστή ερώτηση θα ήταν «Μπορούν να κάνουν οι μηχανές αυτό που εμείς (ως οντότητες που σκέφτονται) μπορούμε να κάνουμε;». Γιατί αν η απάντηση είναι ναι, τότε η διάκριση ανάμεσα σε τεχνητή και πρωτότυπη νοημοσύνη δεν έχει νόημα.
Από την 4η στην 5η Βιομηχανική Επανάσταση
Έτσι, αν σήμερα η Τεχνητή Νοημοσύνη έχει γίνει συνώνυμη των ρομπότ που μπορούν να σκέφτονται,να ρωτούν και να απαντούν, η πραγματικότητα λέει ότι υπάρχουν αμέτρητες μηχανές, χωρίς πρόσωπο ή σώμα, που επεξεργάζονται και ελέγχουν την πληροφορία που ρέει στο Διαδίκτυο. Η Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση, της οποίας αυτή τη στιγμή ζούμε το ξέσπασμά της, είναι ένα περίεργο πάντρεμα Τεχνητής Νοημοσύνης, προηγμένης ρομποτικής, γονιδιακής επεξεργασίας, τρισδιάστατων εκτυπώσεων και άλλων νέων τεχνολογιών που καλύπτουν τον φυσικό, βιολογικό και ψηφιακό κόσμο.
Άρα, όποιος χειρίζεται ένα κινητό ή μπαίνει στα κοινωνικά δίκτυα έρχεται σε επαφή, δεκάδες φορές την ημέρα, με AI συστήματα. Από την Siri, την Alexa και την Google Assistant (οι οποίες μπορεί να μην μιλούν ακόμα Ελληνικά, αλλά μέχρι στιγμής έχουν μάθει από 20 γλώσσες η καθεμία) μέχρι την Abi, μια τεχνητή έξυπνη βοηθό υγείας, η οποία συνδέει τους ανθρώπους με γιατρούς για γρήγορες συμβουλές ή σε βάθος διαβουλεύσεις και την Stella, η οποία μπορεί να σκανάρει το Διαδίκτυο για πιθανές δουλειές και να σας βοηθήσει στη διαχείριση της διαδικασίας κάποιας αίτησής σας.
Και φυσικά, από τη στοχευμένη διαφήμιση του Facebook μέχρι τις προσωποιημένες προτάσεις του Netflix, οι μηχανές συγκεντρώνουν πληροφορία και ουσιαστικά αυτοεκπαιδεύονται. Ή αν προτιμάτε, αυτοβελτιώνονται μελετώντας τα δεδομένα που έχουν καταχωρήσει δισεκατομμύρια χρήστες, μέσω της τεχνολογίας της Μηχανικής Μάθησης (Machine Learning).
Και ναι, για τους απαισιόδοξους, η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να σχετίζεται με δυστοπικά σενάρια, κατεστραμένες κοινωνίες και μπόλικη αναρχία, όπου οι μηχανές αντικαθιστούν τους ανθρώπους. Για τον αισιόδοξο άνθρωπο, όμως, δεν χρειάζεται να είναι κάτι τόσο δραματικό. Στην πραγματικότητα, η Τεχνητή Νοημοσύνη ανοίγει μια νέα τεχνολογική περίοδοπου αλλάζει τη σύγχρονη ζωή και συνεχίζει να βελτιώνει τον τρόπο που εργαζόμαστε και ζούμε.
Οι επαγγελματίες που κινδυνεύουν να αντικατασταθούν από ρομπότ
Αν και είμαστε πολύ μακριά από την επέκταση της στο μέγιστο των δυνατοτήτων της, τα έξυπνα συστήματα και η Μηχανική Μάθηση έχουν ήδη κυριαρχήσει στις περισσότερες γνωστές βιομηχανίες (ήδη το 70% των στελεχών επιχειρήσεων στην Αμερική και το 53% των millenials χρησιμοποιεί προσωπικούς βοηθούς κάθε μέρα).
Αναμφίβολα, όλη αυτή η γνώση των μηχανών έχει (και θα έχει μεγαλύτερες) επιπτώσεις στη ζωή, την κοινωνία και την οικονομία. Εγείρει πολλά ζητήματα σχετικά με, μεταξύ άλλων, την προστασία της ιδιωτικής ζωής, την προστασία των δεδομένων, τις διακρίσεις, την αυτονομία, τις ασυμμετρίες της εξουσίας, τη δικαιοσύνη.
Από την άλλη, όμως, έχει σημειωθεί εντυπωσιακή πρόοδος στην εξέλιξη νέου λογισμικού που χρησιμοποιείται για την ανακάλυψη νέων φαρμάκων ή αλγόριθμων που χρησιμοποιούνται για την πρόβλεψη των πολιτιστικών μας ενδιαφερόντων και τρόπων διασκέδασης. Μηχανικοί, σχεδιαστές και αρχιτέκτονες συνδυάζουν υπολογιστικό σχεδιασμό, κατασκευή πρόσθετων υλικών, μηχανική υλικών και συνθετική βιολογία για να πρωτοστατήσουν σε μια συμβίωση μεταξύ των μικροοργανισμών, των σωμάτων μας, των προϊόντων που καταναλώνουμε, ακόμη και των κτιρίων που ζούμε.
Τέλος, κάτι που μένει να φανεί στα επόμενα χρόνια από την άνοδο των αυτόματων μηχανών στη ζωή μας, είναι το πώς όλη αυτή η τεχνολογική πρόοδος του 21ου αιώνα θα επηρρεάσει την αγορά εργασίας.
Στη ροή της ιστορίας, κάθε νέα τεχνολογική πρόοδος έχει μετατοπίσει σημαντικά τη σύνθεση της απασχόλησης, από τη γεωργία και το βιοτεχνικό κατάστημα, στη βιομηχανία και τον υπάλληλο, στα επαγγέλματα υπηρεσιών και διαχείρισης. Ωστόσο, η ανησυχία για την «τεχνολογική ανεργία» έχει αποδειχθεί υπερβολική. Αλλά τα πράγματα θα αλλάξουν. Στο τέλος της μελέτης τους «Το μέλλον της απασχόλησης: Πόσο επιρρεπείς είναι οι θέσεις εργασίας στη μηχανογράφηση;», οι ερευνητές Carl Benedikt Frey και Michael Osborne παρουσίασαν έναν πίνακα με διαφορετικά επαγγέλματα και την πιθανότητά τους να αυτοματοποιηθούν.
Σύμφωνα με αυτή, οι υπάλληλοι εισαγωγής δεδομένων, οι φοροτεχνικοί, οι τηλεπωλητές, και οι επισκευαστές ρολογιών έχουν τη μεγαλύτερη πιθανότητα να δουν τις δουλειές τους να γίνονται πλήρως αυτοματοποιημένες. Αρχαιολόγοι και ανθρωπολόγοι, οδοντίατροι, δασολόγοι, εργαζόμενοι στην ψυχική υγεία, νοσηλευτές, δάσκαλοι και κάθε είδους θεραπευτές, είναι οι θέσεις εργασίας που προβλέπεται να έχουν τη χαμηλότερη πιθανότητα αυτοματοποίησης. Φυσικά, θα υπάρχουν τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης οι οποίες θα συμπληρώνουν αυτές τις εργασίες αλλά θα είναι δύσκολο να τις αυτοματοποιήσουν εντελώς.
Ναι, είναι αδύνατον να συμβαδίζουμε με όλα όσα συμβαίνουν καθώς πρέπει επίσης να προστατευτούμε από ειδήσεις που προκαλούν άγχος. Όμως, μπροστά στην επερχόμενη αλλαγή, μπορούμε να έχουμε την πολυτέλεια να αναβάλλουμε ερωτήσεις σχετικά με το μέλλον του επαγγελματός μας; Γιατί θα χαθούν πάρα πολλά εάν επιτευχθεί η τεχνολογική πρόοδος εις βάρος των ευάλωτων. Άρα, όπως οι μηχανές μαθαίνουν κάθε μέρα, έτσι θα πρέπει να εκπαιδεύσουμε κι εμείς τον εαυτό μας σε θέματα ΑΙ, καθώς, απ’ ότι φαίνεται, πολύ σύντομα θα υπάρχουν μόνο δύο κατηγορίες ανθρώπων: εκείνοι που ήδη αισθάνονται την επίδραση της AI και εκείνοι που δεν γνωρίζουν πώς ή πότε η AI θα τους χτυπήσει την πόρτα.
