Ίσως να ζούμε τη στιγμή που γράφεται το ξεκίνημα μιας νέας διαστημικής ιστορίας. Μετά από νέες ανακαλύψεις που έγιναν στο Νεφέλωμα του Ωρίωνα, οι επιστήμονες εξετάζουν το ενδεχόμενο να έχουν βρει νέα είδη διαστημικών σωμάτων, τα Jumbos, που δεν είναι άστρα, δεν είναι κομήτες, δεν είναι αστεροειδείς, δεν είναι πλανήτες ή άλλες γνωστές μορφές.
Πρόκειται για οντότητες που αιωρούνται και έχουν λάβει την ονομασία «Δυαδικά Αντικείμενα Μάζας Δία» ή αλλιώς Jumbos. Τα συγκεκριμένα σώματα εντοπίστηκαν από το James Webb και είναι πολύ μικρά για να χαρακτηριστούν Άστρα, αλλά ταυτόχρονα απορρίπτουν τον συμβατικό ορισμό του πλανήτη, αφού δεν βρίσκονται στην τροχιά κάποιου πατρικού αστεριού, ενός Ήλιου για παράδειγμα.
Πρόκειται για μια ανακάλυψη που έχει προκαλέσει μια ευχάριστη σύγχυση, αφού τα Jumbos εκθεμελιώνουν υπάρχουσες θεωρίες για τον σχηματισμό των άστρων και των πλανητών, οι οποίες λένε πως δεν είναι εφικτό να σχηματιστούν αντικείμενα που έχουν τη μάζα του Δία μέσα από τη διαδικασία γέννησης των άστρων, μέσα σε σύννεφα σκόνης και αερίων που απαντώντα στα νεφελώματα.
Ο καθηγητής Μαρκ ΜακΚόριαν, επικεφαλής επιστήμης και ανακάλυψης στην Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία, δήλωσε ότι οι παρατηρήσεις αυτές άντλησαν έμπνευση από δεδομένα επίγειων τηλεσκοπίων που υποδήλωσαν την ύπαρξη αυτών των μυστηριωδών αντικειμένων.
«Αναζητούσαμε αυτά τα πολύ μικρά αντικείμενα και τα βρήκαμε. Τα βρήκαμε να έχουν μέγεθος μάζας Δία, κάποια ακόμα και τη μισή μάζα, και να αιωρούνται ελεύθερα, χωρίς να εξαρτώνται από κάποιο άστρο. Η φυσική λέει πως δεν μπορούν να φτιαχτούν τόσο μικρά αντικείμενα. Θέλαμε να δούμε αν μπορούμε να αναιρέσουμε τη φυσική. Και νομίζω πως το πετύχαμε, κάτι που είναι πολύ θετικό», δήλωσε.
Τα συγκεκριμένα ζεστά και αέρια αντικείμενα, έχουν μια πλανητική σύσταση, αποτελούνται δηλαδή από μεθάνιο στην ατμόσφαιρά τους, αλλά δεν είναι πλανήτες.
«Οι περισσότεροι από τους επιστήμονες δεν έχουμε χρόνο να ασχοληθούμε με το ντιμπέιτ του τι είναι πλανήτης και τι όχι. Είναι σαν να πω ότι η γάτα μου είναι ένα κατοικίδιο μάζας τσιουάουα. Αλλά δεν είναι τσιουάουα. Είναι γάτα».
Η ηλικία των συγκεκριμένων Jumbos είναι περίπου 1 εκατομμύριο έτη, δηλαδή, με αστρονομικούς όρους, σε βρεφική περίοδο. Η εσωτερική θερμοκρασία στην επιφάνεια τους είναι στους 1.000 βαθμούς Κελσίου, αλλά όσο δεν υπάρχει κάποιο άστρο να τα έλκει και να τα θερμαίνει, σύντομα η θερμοκρασία τους θα κρυώσει και θα περάσουν από όλα τα γνωστά μας στάδια: από Ερμής σε Γη κι από Γη σε Πλούτωνα. Γι’ αυτό τον λόγο δεν κρίνονται ως κατάλληλοι για να φιλοξενούν κάποια μορφή ζωής.
Τα Jumbos εντοπίστηκαν στο Νεφέλωμα του Ωρίωνα, περίπου σε 1.344 έτη φωτός μακριά, όπου βρίσκεται το κοντινότερο προς το ηλιακό μας σύστημα σημείο με σχηματισμό μεγάλων αστεριών.
Πώς σχηματίζονται τα άστρα και πώς διαφέρουν από τα Jumbos
Για να θεωρηθεί ένα άστρο ως τέτοιο, πρέπει να έχει γεννηθεί μέσα από σκόνη και αέρια σε κάποιο ψυχρό νεφέλωμα και να κινείται προς μια πορεία κατάρρευσης από την ίδια του τη βαρύτητα. Τα μικρότερα άστρα έχουν μέγεθος όσο 80 μάζες του Δία. Κάτω από αυτό το μέγεθος, ο πυρήνς δεν είναι αρκετά πυκνός για να επεξεργάζεται υδρογόνο.
Επόμενοι στην κλίμακα είναι τα άστρα-νάνοι, ειδικά οι καφέ νάνοι που αποκαλούνται αποτυχημένα άστρα, που έχουν μέγεθος μεταξύ 80-13 μαζών Δία, ενώ κάτω από 13 μάζες είναι τα υπόλοιπα πλανητικά αντικείμενα. Η θεωρία τονίζει πως οτιδήποτε κάτω από 3-7 μάζες Δία δεν μπορεί να αντέξει.
Κι αυτός είναι ο λόγος που πρόκειται για μια μεγάλη πρόκληση για τους θεωρητικούς φυσικούς και αστροφυσικούς στο να εξηγήσουν τα Jumbos, τα οποία μάλιστα κινούνται ζευγαρωτά. «Πώς μπορείς να πάρεις δύο αντικείμενα από την τροχιά ενός άστρου, σε μια χαοτική διάδραση και να τα ενώσης ξανά κάπου αλλού;», διερωτάται ο ΜακΚόριαν.
Ο καθηγητής αστροφυσικής στο Πανεπιστήμιο του Έξετερ, Μάθιου Μπέιτ, εξέφρασε πως «δεν γνωρίζω πως να εξηγήσω τον μεγάλο αριθμό αυτών των αντικειμένων. Φαίνεται πως κάτι αγνοούμε στις θεωρίες που έχουμε μέχρι σήμερα. Φαίνεται πως υπάρχει ένας μηχανισμός σχηματισμού τους που δεν τον έχουμε ακόμα σκεφτεί. Είναι σπάνιο να γίνονται τέτοιες ανακαλύψεις. Την τελευταία δεκαετία, πολλοί πιστεύαμε πως είχαμε κατανοήσει άρτια τον σχηματισμό των αστεριών. Επομένως, αυτό είναι ένα σοκαριστικό αποτέλεσμα και θα μάθουμε πολλά».
Ο καθηγητής αστροφυσικής στο Κάρντιφ, Άντονι Γουιτγουόρθ, αποκάλεσε τις παρατηρήσεις ένα εντυπωσιακό αποτέλεσμα και ερμήνευσε ως μια υπόθεση πως τα Jumbos θα μπορούσαν να σχηματισούν μέσα στον δίσκο ενός άστρου και μετά να εξωρραϊστούν ανά ζεύγη. «Αυτό θα απαιτούσε διάδραση με άλλα άστρα στην πυκνή περιοχή του Ωρίωνα. Όλα πιθανά, κατά κανόνα. Έχουμε πολλά να μελετήσουμε».
* Πηγή: The Guardian
