Η λέξη «χρέος» έχει μπει πολύ έντονα στη ζωή μας τα τελευταία χρόνια. Μάθαμε το εξωτερικό χρέος, το εσωτερικό, το επονείδιστο, το διαχειρίσιμο. Τώρα μαθαίνουμε ότι υπάρχει και το «τεχνικό» χρέος, το οποίο έχει σχέση πιο πολύ με το λάπτοπ μας, παρά με τον τραπεζικό μας λογαριασμό. Και απειλεί, εκτός των άλλων, να μας χακάρει κάθε στιγμή.
«Technical debt». Τεχνικό χρέος. Διεθνή είναι ο όρος και ακούγεται ολοένα και περισσότερο τα τελευταία χρόνια στα γραφεία πληροφορικής και μηχανοργάνωσης παντού στον κόσμο. Από τις μεγαλύτερες εταιρείες – κολοσσούς μέχρι μικρότερες επιχειρήσεις. Το χρέος αυτό, που υπολογίζεται χοντρικά στο ιλιγγιώδες ποσό των 1,5 τρις δολαρίων (!) αποτελεί μια βραδυφλεγή βόμβα στα θεμέλια όλων των συστημάτων πληροφορικής. Και του δικού σου λάπτοπ, βεβαίως βεβαίως.
Οι εταιρείες πληροφορικής αγωνίζονται να δημιουργήσουν το πιο πρόσφατο και καλύτερο λογισμικό για τις επιχειρήσεις τους. Την ίδια στιγμή, όμως, υπερφορτώνουν τους τεχνολογικούς ισολογισμούς τους με ένα είδος χρέους που συχνά δεν παρουσιάζεται. Αυτό είναι το «τεχνικό χρέος». Κάτω από τη γυαλάδα του νέου λογισμικού κρύβονται απαρχαιωμένα συστήματα πληροφορικής. Αυτά τα απαρχαιωμένα συστήματα δημιουργούν τρωτά σημεία ασφαλείας και εμπόδια στην καινοτομία, απαιτούν γρήγορες επιδιορθώσεις και μεγάλη ανάγκη ενημέρωσης, η οποία αναβάλλεται όσο είναι δυνατόν. Γιατί κοστίζει. Οι εταιρείες έχουν χιλιάδες υπολογιστές και τερματικά, όχι μόνο λάπτοπ.
Το τεχνικό χρέος εκδηλώνεται με πολλούς τρόπους: Από αστοχίες συστήματος και βραδύτερη καινοτομία, ως και παραβιάσεις ασφάλειας ακόμα και στο λάπτοπ σου. Βρισκόταν πίσω από την ακύρωση περισσότερων από 13.000 πτήσεων της Southwest Airlines στα τέλη Δεκεμβρίου 2022, οι οποίες καθήλωσαν επιβάτες και αποσκευές σε όλες τις ΗΠΑ κατά τη διάρκεια της περιόδου των διακοπών. Σύμφωνα με τους ειδικούς, αυτά τα τρωτά σημεία οδήγησαν σε δεκάδες hacks σε λάπτοπ τον τελευταίο χρόνο, σε εταιρείες με κρίσιμα συστήματα που διαχειρίζονται η Google, η Apple και η Microsoft.
Αυτό το τεχνικό χρέος θα απαιτούσε ένα τεράστιο ποσό για να διορθωθεί: Οι εκτιμήσεις μιλούν για 1,52 τρις δολάρια. Κοστίζει για την ώρα μόνο στις ΗΠΑ 2,41 τρις δολάρια σε έξοδα για την κυβερνοασφάλεια, αλλά και συντήρηση απαρχαιωμένων συστημάτων. Αυτό το ποσό είναι περισσότερο από 2,5 φορές αυτό που πληρώνει η κυβέρνηση των ΗΠΑ σε ετήσιους τόκους για το εθνικό της χρέος. Εκτός από αυτή την οικονομική επιβάρυνση, γίνεται επικίνδυνο και για την καθημερινότητά μας, η οποία εξαρτάται όλο και περισσότερο από τους υπολογιστές.
Πολλοί επαγγελματίες λογισμικού ανησυχούν επίσης ότι η άνοδος της τεχνητής νοημοσύνης ως βοήθημα στην ανάπτυξη λογισμικού θα επιδεινώσει το πρόβλημα. Οτιδήποτε διευκολύνει τους κωδικοποιητές, ιδιαίτερα τους λιγότερο έμπειρους, να γράφουν στο λάπτοπ τους και να αποστέλλουν λογισμικό τείνει να οδηγεί σε μεγαλύτερο τεχνικό χρέος.
Η μόνη μόνιμη λύση για το τεχνικό χρέος είναι η διοίκηση να εξουσιοδοτήσει το τμήμα μηχανοργάνωσης ενός οργανισμού να δώσει χρήματα, πολλά χρήματα, για να αναπτύξει νέο λογισμικό και να «μεταφράσει» τα συστήματά της σε πιο σύγχρονες γλώσσες προγραμματισμού. Βεβαίως πολλές επιχειρήσεις αποφεύγουν να πληρώσουν για εργασία που δεν τους φέρνει απαραίτητα κάτι νέο.
Δεν αλλάζει ο τρόπος λειτουργίας του λάπτοπ με περισσότερα κομμάτια
Φανταστείτε το λογισμικό ως ένα γιγάντιο μηχάνημα. Το να βιδώνετε περισσότερα κομμάτια σε ένα λάπτοπ μπορεί να του δώσει νέες ικανότητες, αλλά αυτό δεν αλλάζει τον τρόπο λειτουργίας του. Όσο πιο περίπλοκο γίνεται το μηχάνημα λογισμικού, τόσο πιο δύσκολο μπορεί να είναι να το κάνετε να κάνει νέα πράγματα.
Το τεχνικό χρέος είναι πιο έντονο για τους παλαιότερους και πιο επιτυχημένους οργανισμούς του κόσμου. Κι αυτό είναι το πρόβλημα, καθώς αυτοί είναι και οι ισχυρότεροι. Για παράδειγμα, οι τράπεζες επιβαρύνονται δυσανάλογα με τεχνικό χρέος. Πολλές διαθέτουν συστήματα που εξακολουθούν να βασίζονται στην Cobol, μια γλώσσα προγραμματισμού που κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στις αρχές της δεκαετίας του 1960.
Πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Ένωση ενημέρωσε τους νόμους της για τα ελαττωματικά προϊόντα, ώστε να συμπεριλάβει λογισμικό, τεχνητή νοημοσύνη, ακόμη και λανθασμένα δεδομένα, όπως σε ένα σύστημα πλοήγησης. Αυτή η αλλαγή θα επιτρέψει στους ανθρώπους να μηνύσουν εταιρείες για ελαττώματα που προέρχονται από οποιοδήποτε από αυτά τα πράγματα. Αυτό στην ουσία θα αναγκάσει τις εταιρείες να ασχοληθούν με το «τεχνικό χρέος», αν δεν θέλουν να επιβαρυνθούν περισσότερο οικονομικά.
Τα εργαλεία κωδικοποίησης που βασίζονται στην τεχνητή νοημοσύνη μπορούν να δώσει μια λύση. Διευκολύνουν τη δημιουργία κώδικα που μπορεί να συμβάλει στο τεχνικό χρέος, αλλά μπορούν επίσης να βοηθήσουν στην ανάλυση των υπαρχουσών βάσεων κωδικών προκειμένου να καθοριστεί τι πρέπει να ενημερωθεί και πώς. Εταιρίες διαχείρισης ανθρώπινων πόρων χρησιμοποιούν ήδη την τεχνητή νοημοσύνη για να βοηθήσουν στη μετάφραση του παλιού κώδικα, συμπεριλαμβανομένου της Cobol, σε νεότερες γλώσσες κωδικοποίησης, για τις οποίες είναι ευκολότερο να βρουν έμπειρους προγραμματιστές.
Χρειάζεται, πάντως, πολλή προσοχή. Πολλά συστήματα, ανάμεσά τους και αυτά που έχουν να κάνουν με την ασφάλεια και τις ένοπλες δυνάμεις, δεν μπορούν απλώς να αντικατασταθούν με λαμπερά νέα μοντέλα. Δεν πρόκειται για ένα απλό λάπτοπ εδώ. Ο επικεφαλής πληροφοριών του Υπουργείου Άμυνας των ΗΠΑ είπε πρόσφατα ότι εξετάζει το ενδεχόμενο να εκδώσει οδηγίες σε οργανισμούς σε όλο τον στρατό για να ενημερώσουν συστήματα λογισμικού και υλικού που είναι πολύ ξεπερασμένα, αλλά με προγραμματιστές που θα είναι στρατιωτικοί οι ίδιοι και θα μπορούν να ελεγχθούν.
** Με πληροφορίες από Wall Street Journal.
