«Τι θα’ λεγε ο παππούς γι’ αυτό το θέμα»; Μια ερώτηση που γίνεται εντελώς ρητορική όταν ο αγαπημένος μας, όποιος κι αν είναι, έχει φύγει από τη ζωή. Την κάνουν πολλοί, ωστόσο. Η ανάγκη επικοινωνίας με κάποιον που δεν βρίσκεται πια μαζί μας είναι από τις πιο αρχέγονες της ανθρώπινης ύπαρξης. Η τεχνητή νοημοσύνη, που όλα τα σφάζει κι όλα τα μαχαιρώνει, είναι έτοιμη να δώσει λύση και σ’ αυτό. Και μάλιστα με τρόπο απολύτως αληθοφανή.
Με το ChatGPT και άλλα ισχυρά μοντέλα εφαρμογών, είναι δυνατό να δημιουργήσετε ένα πιο πειστικό chatbot ενός νεκρού. Όταν υπάρχουν στοιχεία για την προσωπικότητά του, τις απόψεις του, τις λέξεις που χρησιμοποιούσε όταν εκφραζόταν, τα chatbots μπορούν να αναπαραστήσουν τον τρόπο ομιλίας ενός νεκρού. Και το πιο ανατριχιαστικό: Αν υπάρχει και δείγμα φωνής, μπορείτε μέχρι και να ακούτε «ζωντανά» τη φωνή του νεκρού να σας μιλάει από το υπερπέραν. Στην πραγματικότητα, βέβαια, είναι η τεχνητή νοημοσύνη που το κάνει.
Φυσικά όλο αυτό προϋποθέτει στοιχεία. Πάρα πολλά στοιχεία, τα οποία κάπου θα πρέπει να αποθηκευτούν. Κάποιος πρέπει πάντα να κάνει τη σκληρή δουλειά της συντήρησης αυτοματοποιημένων συστημάτων. Από τη διαχείριση ενός ψηφιακού θησαυρού δεδομένων μετά τη συλλογή κωδικών πρόσβασης και πληροφοριών λογαριασμού, ως την πλοήγηση, το πράγμα είναι δύσκολο. Πολύ περισσότερο διότι αυτά τα δεδομένα αποθηκεύονται σε μηχανήματα, κι αυτά τα μηχανήματα, όπως και οι άνθρωποι, δεν είναι αιώνια.
Τεχνητή νοημοσύνη και thanabots από το 2008!
Το Intellitar’s Virtual Eternity, που εδρεύει στην Αριζόνα των ΗΠΑ, κυκλοφορούσε ήδη από το 2008! Η τεχνητή νοημοσύνη χρησιμοποίησε εικόνες και μοτίβα ομιλίας για να προσομοιώσει την προσωπικότητα ενός ανθρώπου, ίσως να συμπληρώσει κάποιον σε μια επαγγελματική συνάντηση ή να συνομιλήσει με τα αγαπημένα του πρόσωπα μετά το θάνατο ενός ατόμου. Γράφοντας για το CNET, ένας κριτικός ονόμασε το Intellitar ως το πιο πιθανό προϊόν που μπορεί να κάνει τα παιδιά να κλάψουν. Αλλά η εταιρεία, μετά την αρχική της επιτυχία, κατέρρευσε το 2012 και ο ιστότοπος εξαφανίστηκε.
Μια άλλη προσπάθεια είναι το LifeNaut. Ένα πρότζεκτ που που υποστηρίζεται από την ανθρωπιστική οργάνωση Terasem. Έκανε πρωτοσέλιδα στις ΗΠΑ όταν χρηματοδότησε τη δημιουργία της ΒΙΝΑ48, μιας ρομποτικής έκδοσης της Μπίνα Άσπεν, συζύγου του ιδρυτή της οργάνωσης. Το πρότζεκτ, βασισμένο στην τεχνητή νοημοσύνη, θα συνδυάσει γενετικές και βιομετρικές πληροφορίες με ροές προσωπικών δεδομένων για να προσομοιώσει ένα πλήρες ανθρώπινο ον, όχι μόνο με συγκεκριμένη μορφή, αλλά και με νοημοσύνη που θα προσομοιάζει με αυτή του νεκρού. Αν ρίξει, όμως, κανείς μια ματιά στην ιστοσελίδα, θα δει ότι είναι μάλλον απαρχαιωμένη. Μπορεί μια τέτοια οπισθοδρομική τεχνολογία να υπόσχεται τόσα πολλά;
Ακόμα και οι προσομειωτές συνομιλίας με τους νεκρούς, όπως τα chatbots (τα οποία κάποιος με οπωσδήποτε προχωρημένο χιούμορ τα ονόμασε «thanabots») είναι πολύ ακριβοί: Το ChatGPT υποτίθεται ότι κοστίζει 700.000 δολάρια την ημέρα για τη συντήρησή του. Σύμφωνα με τους ειδικούς, αν δεν βρεθούν σοβαρές πηγές χρηματοδότησης, η εταιρεία OpenAI που το κατασκεύασε μπορεί να έχει πρόβλημα επιβίωσης ακόμα και μέσα στο 2024.
Ένα ερώτημα πρακτικό, αλλά και ηθικό, σχετικά με την τεχνητή νοημοσύνη είναι ποιος θα πρέπει να έχει την εξουσία για να δημιουργήσει αυτά τα μοντέλα: Ένα στενό μέλος της οικογένειας, ένας εργοδότης, μια εταιρεία; Δεν θα ήθελαν όλοι να μετενσαρκωθούν ως chatbot;
Υπάρχουν και παράξενες ιστορίες, όπως εκείνη του Τζόσουα Μπάρμπο, που δημοσιεύτηκε το 2021 στην εφημερίδα San Francisco Chronicle. Ο Μπάρμπο έχασε τη Τζέσικα, την αρραβωνιαστικιά του, σε τροχαίο πριν από κάποια χρόνια, όμως κατάφερε να δημιουργήσει ένα chatbot με τα χαρακτηριστικά της χρησιμοποιώντας το GPT-3 του OpenAI. Ο ίδιος το περιέγραψε ως ένα τρόπο για να αντιμετωπίσει το θάνατο και τη θλίψη, αλλά τον κράτησε επίσης να επενδύσει σε μια στενή ρομαντική σχέση με ένα άτομο που δεν ήταν πια στη ζωή. Αλλά οι συγγενείς και οι φίλοι της διαφώνησαν με τον τρόπο που ήθελαν να θυμούνται τη Τζέσικα. Παρά τις προτροπές του Τζόσουα, δεν συμμετείχαν σε καμία «συνομιλία» με το chatbot.
Υπάρχουν και περιπτώσεις όπου τα chatbots μπορούν να χρησιμοποιηθούν, ώστε οι νεκροί να αντικαταστήσουν τους ζωντανούς, στην κυριολεξία. Λίγοι γνωρίζουν ότι ένα από τα αιτήματα των σεναριογράφων στις ΗΠΑ στην πολύμηνη απεργία τους ήταν η αποσαφήνιση τω δικαιωμάτων της προσωπικότητας των νεκρών. Η γενετική τεχνητή νοημοσύνη μπορεί ενδεχομένως να χρησιμοποιηθεί για να αναβιώσει νεκρούς ηθοποιούς, οι οποίοι θα συμμετέχουν κανονικά σε ταινίες.
Αν νομίζετε ότι αυτά δεν γίνονται, ή τέλος πάντων βρίσκονται ακόμα μακριά μας, προφανώς δεν έχετε δει το ντοκιμαντέρ για τη ζωή του Άντονι Μπουρντέν, του πασίγνωστου σεφ, συγγραφέα και παραγωγού ταξιδιωτικών εκπομπών, που αυτοκτόνησε το 2018. Το ντοκιμαντέρ, που κυκλοφόρησε το 2021, χρησιμοποίησε την τεχνητή νοημοσύνη και τη χροιά της φωνής του και σ’ αυτό φαίνεται σαν ο ίδιος πραγματικά να αφηγείται τη ζωή του!
Μπορούμε να δημιουργήσουμε αληθινά αντίγραφα των νεκρών, αλλά αυτά τα αντίγραφα βασίζονται μεν στην τεχνητή νοημοσύνη, αλλά και στη δουλειά των ζωντανών για να παραμείνουν λειτουργικά: Όπως συμβαίνει με τις λεγόμενες «ψηφιακές κληρονομιές», κάποιος πρέπει να πληρώνει για την ανανέωση και κατοχύρωση των domain names, να διαγράφει μηνύματα ανεπιθύμητης αλληλογραφίας, να απαντάει σε email και φυσικά να μετακινεί αρχεία από τον ένα σκληρό δίσκο στον άλλο. Αν θέλουμε να πετύχουμε έστω την ψηφιακή αθανασία, πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας και τις εξελίξεις της τεχνολογίας, όχι μόνο ό,τι αφορά την τεχνητή νοημοσύνη.
** Με πληροφορίες από New York Times.
