Περιεχόμενα
To Βέστερος, μια μικρή πόλη 120.000 κατοίκων περίπου 90 χλμ. βόρεια του Ελσίνκι στην κεντρική Σουηδία, ως τώρα ήταν γνωστό για έναν τύμβο των Βίκινγκ κι έναν μεγάλο γοτθικό ναό. Σύντομα, όμως, θα γίνει σημείο αναφοράς και στην παγκόσμια βιομηχανία για μπαταρίες ηλεκτρικών αυτοκινήτων.
Εκεί αποφάσισε να χτίσει ένα από τα εργοστάσιά της η Northvolt, μια σουηδική εταιρεία που δραστηριοποιείται από το 2015 στην παραγωγή μπαταριών για ηλεκτροκινούμενα αυτοκίνητα. Σ’ αυτό το ασήμαντο, μέχρι τώρα, σημείο του ευρωπαϊκού χάρτη από βιομηχανικής πλευράς επέλεξαν να συναντηθούν πριν λίγες ημέρες ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Πέτερ Κάρλσον (ο οποίος υπήρξε για χρόνια εργαζόμενος της Tesla) με τον Ρόμπερτ Χάμπεκ, το νούμερο δύο της Γερμανίας, τον αντι-καγκελάριο της μεγαλύτερης ευρωπαϊκής οικονομίας και ισχυρότερου κράτους στην παραγωγή αυτοκινήτων.
Η συνάντηση μόνο εθιμοτυπικό χαρακτήρα δεν είχε. Προφανώς και το γερμανικό κράτος δεν έχει σκοπό ούτε να κατασκευάσει το ίδιο ηλεκτρικά αυτοκίνητα, ούτε μπαταρίες, ούτε και να παρέμβει στην ελεύθερη αγορά ενός τομέα που παρουσιάζει ραγδαία αύξηση ενδιαφέροντος. Οι Γερμανοί, όμως, όπως και οι άλλοι Ευρωπαίοι μεγάλοι παίκτες στη βιομηχανία αυτοκινήτων (Γάλλοι, Βρετανοί, Ιταλοί) στέλνουν τα δικά τους μηνύματα. Όχι τόσο προς τα ανατολικά, αλλά προς τα δυτικά.
Δίνει λεφτά με λάθος τρόπο
Θα περίμενε κανείς οι δηλώσεις που ακολούθησαν τη συνάντηση να έχουν κύριο σημείο αναφοράς την Κίνα. Ο ασιατικός γίγαντας είναι πρωτοπόρος στην παραγωγή μπαταριών για ηλεκτρικά αυτοκίνητα, σε τέτοιο σημείο, που η αγορά να μοιάζει σχεδόν με μονοπώλιο. Κι όμως, τα μηνύματα στάλθηκαν κυρίως στις ΗΠΑ και την πολιτική που εφαρμόζει ο Τζο Μπάιντεν. Μια πολιτική διαλυτική, που αντί να ενώσει και σ’ αυτόν τον τομέα τη Δύση απέναντι στην Ανατολή, αντιθέτως δημιουργεί ανταγωνισμούς και έριδες.
Τόσα χρόνια οι Ευρωπαίοι ηγέτες παραπονιούνταν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έκαναν αρκετά για να καταπολεμήσουν την κλιματική αλλαγή. Τώρα που η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει αφιερώσει εκατοντάδες δις δολάρια σε αυτόν τον σκοπό, πολλοί Ευρωπαίοι παραπονιούνται επίσης ότι τώρα οι ΗΠΑ το κάνουν με λάθος τρόπο. Η προσέγγιση της Ουάσιγκτον, κατά τους Ευρωπαίους, θα βλάψει τους συμμάχους, με τους οποίους θα έπρεπε να συνεργαστεί, και θα παρασύρει πολλές από τις νέες επενδύσεις σε εργοστάσια ηλεκτρικών αυτοκινήτων και μπαταριών προς την Κίνα, Νότια Κορέα και άλλες ασιατικές χώρες.
Αυτή τη στιγμή η Northvolt θεωρείται ένας μικρός παίκτης στον κλάδο της βιομηχανίας μπαταριών. Αυτό ενδέχεται να αλλάξει. Η εταιρεία προγραμματίζει να φτιάξει ένα εργοστάσιο στο Αμβούργο της Γερμανίας. Το πιο ενδιαφέρον, όμως, είναι ότι η Northvolt πριν λίγους μήνες είχε ανακοινώσει ότι σκοπεύει να επεκταθεί και στη Βόρεια Αμερική (ΗΠΑ και Καναδά) κι αυτά τα σχέδια μένουν πίσω.
Η επίσκεψη και οι επαφές του Χάμπεκ λέγεται ότι τροφοδοτούν αυτόν τον μάλλον αντιπαραγωγικού ανταγωνισμό μεταξύ των ΗΠΑ και της Ευρώπης, καθώς προσπαθούν να αποκτήσουν τα δομικά στοιχεία της κατασκευής ηλεκτρικών οχημάτων και υλικών για μπαταρίες για να αποφύγουν την εξάρτηση από την Κίνα, η οποία κυριαρχεί στον εφοδιασμό μπαταριών.
Παιχνίδι πλειστηριασμού παροχών
Οι ειδικοί της ηλεκτρικής αυτοκινητοβιομηχανίας είπαν ότι οι εκπτώσεις φόρου και άλλα κίνητρα που προσφέρονται από την κύρια πολιτική για το κλίμα του Προέδρου Τζο Μπάιντεν, είχαν αποσπάσει κάποιες επενδύσεις από την Ευρώπη και άσκησαν πίεση στις ευρωπαϊκές χώρες να προσφέρουν τα δικά τους κίνητρα. Αντί, λοιπόν, να είναι περισσότερο ελκυστικά τα προϊόντα, τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα, στους καταναλωτές, οι δύο πλευρές έχουν εμπλακεί σ’ ένα παιχνίδι του ποιος θα προσφέρει περισσότερα στις εταιρείες.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει επίσης συνομιλήσει με ευρωπαίους αξιωματούχους για να επιτρέψει σε αυτοκίνητα που κατασκευάζονται με ευρωπαϊκά υλικά και εξαρτήματα μπαταριών να πληρούν τις προϋποθέσεις για χαμηλότερους φόρους εισαγωγής στις ΗΠΑ. Και η κυβέρνηση ερμήνευσε τον νόμο για τη μείωση του πληθωρισμού, τον οποίο υπέγραψε ο Μπάιντεν τον περασμένο Αύγουστο, ώστε να αφήσει περιθώριο στους παραγωγούς στην Ευρώπη και αλλού να επωφεληθούν.
Τον περασμένο Μάρτιο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε τον νόμο περί κρίσιμων πρώτων υλών, νομοθεσία για τη διασφάλιση των προμηθειών λιθίου, νικελίου και άλλων υλικών μπαταριών. Ένα κομμάτι της νομοθεσίας απαιτεί από την ΕΕ να επεξεργάζεται τουλάχιστον το 40% των πρώτων υλών που χρειάζεται η αυτοκινητοβιομηχανία εντός των συνόρων της. Άλλη μία απόφαση που ενίσχυσε τον ανταγωνισμό για τις μπαταρίες.
Ηλεκτρική εισβολή της Κίνας
Το μέλλον της ευρωπαϊκής αυτοκινητοβιομηχανίας είναι κρίσιμο, ιδιαίτερα για τις γερμανικές εταιρείες. Η Mercedes-Benz, η BMW και η Volkswagen έχουν ήδη χάσει μερίδιο αγοράς στην Κίνα από τοπικές αυτοκινητοβιομηχανίες όπως η BYD. Οι κινεζικές αυτοκινητοβιομηχανίες, συμπεριλαμβανομένων των BYD και SAIC, κάνουν επίσης εισβολή στην Ευρώπη. Πουλώντας αυτοκίνητα με τη βρετανική μάρκα MG, η SAIC έχει συγκεντρώσει το 5% της ευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρικών οχημάτων. Αυτό το ποσοστό την τοποθετεί μπροστά από την Toyota και τη Ford σε αυτήν την ταχέως αναπτυσσόμενη κατηγορία.
Στη Γαλλία ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν θέλει να μετατρέψει μια βόρεια περιοχή όπου οι θέσεις εργασίας στα εργοστάσια έχουν μειωθεί σε κόμβο παραγωγής μπαταριών. Μόλις πιν λίγες ημέρες η Automotive Cells Co., μια κοινοπραξία μεταξύ Stellantis, Mercedes-Benz και TotalEnergies, εγκαινίασε ένα εργοστάσιο στο Billy-Berclau Douvrin της Γαλλίας, το οποίο στοχεύει να παράγει 300.000 ηλεκτρικές μπαταρίες ετησίως μέχρι το τέλος του 2024.
Η ACC σχεδιάζει επίσης να επενδύσει συνολικά 7,3 δις ευρώ στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένου του ανοίγματος εργοστασίων στη Γερμανία και στην Ιταλία. Στη μικρή πόλη Σαλτσγκίτερ της Γερμανίας, περίπου 25 μίλια από τα κεντρικά γραφεία της Volkswagen, ετοιμάζεται ήδη ένα εργοστάσιο μπαταριών. Η εταιρεία ελπίζει να εγκαταστήσει μηχανές παραγωγής μπαταριών πριν από το τέλος του καλοκαιριού. Μέχρι το 2025, σκοπεύει να παράγει στοιχεία μπαταρίας για έως και 500.000 ηλεκτρικά οχήματα ετησίως.
Στο Γκίμπεν, μια μικρή πόλη στα σύνορα της Γερμανίας με την Πολωνία, η Rock Tech Lithium, μια καναδική εταιρεία, κατασκευάζει ένα εργοστάσιο για την επεξεργασία μεταλλεύματος λιθίου. Η Mercedes έχει συνάψει συμφωνία με την Rock Tech για την προμήθεια λιθίου στους παραγωγούς μπαταριών της.
Το σημαντικότερο προσόν της Ευρώπης είναι η ισχυρή ζήτηση για ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Το 14% των νέων αυτοκινήτων που πωλήθηκαν στην ΕΕ τους πρώτους τρεις μήνες του 2023 ήταν με μπαταρίες, σύμφωνα με την Schmidt Automotive Research. Ο αριθμός είναι διπλάσιος απ’ αυτόν που πουλήθηκε στις ΗΠΑ.
Δεν πλησιάζουν οι κινέζικες μπαταρίες τις ΗΠΑ
Οι κινεζικές εταιρείες που κατασκευάζουν μπαταρίες έχουν αποφύγει σε μεγάλο βαθμό τις ΗΠΑ υπό τον φόβο μιας πολιτικής αντίδρασης. Ωστόσο, οι κινεζικές εταιρείες μπαταριών έχουν ανακοινώσει επενδύσεις στην Ευρώπη αξίας 17,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων από το 2018, σύμφωνα με το Mercator Institute for China Studies και το Rhodium Group.
Η πολιτική ένταση μεταξύ των δυτικών κυβερνήσεων και της Κίνας έχει φέρει τις γερμανικές αυτοκινητοβιομηχανίες σε λεπτή θέση. Δεν θέλουν να εξαρτώνται υπερβολικά από τις κινεζικές προμήθειες, αλλά δεν έχουν και την πολυτέλεια να δυσαρεστήσουν την κινεζική κυβέρνηση. Η BMW, η Volkswagen και η Volvo σχεδιάζουν να αγοράσουν στοιχεία από ένα εργοστάσιο στο Άρνσταντ της Γερμανίας, το οποίο διευθύνεται από την CATL, μια κινεζική εταιρεία που είναι σήμερα ο μεγαλύτερος κατασκευαστής μπαταριών ηλεκτρικών οχημάτων στον κόσμο.
Η Northvolt θέλει να ελέγχει όλα τα στάδια κατασκευής μπαταριών, συμπεριλαμβανομένου του καθαρισμού λιθίου και της ανακύκλωσης παλαιών στοιχείων. Αυτό θα βοηθήσει την Ευρώπη να επιτύχει την ανεξαρτησία της εφοδιαστικής αλυσίδας και να διασφαλίσει ότι οι μπαταρίες παράγονται με τον πιο περιβαλλοντικά υπεύθυνο τρόπο
Το Βέστερος επιλέχθηκε ως τοποθεσία για το εργοστάσιο χάρη στην άφθονη υδροηλεκτρική του ενέργεια. Το εργοστάσιο έχει το μέγεθος του αμερικανικού Πενταγώνου. Τα σχέδια της Northvolt για επέκταση στις ΗΠΑ έχουν πάει προς τα πίσω, αφού επείγει η κατασκευή του εργοστασίου στο Αμβούργο.
** Με πληροφορίες από New York Times.
