Η Αίγυπτος είναι μια από τις λίγες περιοχές του κόσμου – δε λέμε χώρες, διότι στην αρχαιότητα ήταν άλλα τα δεδομένα της έννοιας «χώρα» – που μπορεί να κοντράρει την Ελλάδα σε επίπεδο αρχαίου πολιτισμού και μυσταγωγίας, αφού σε κάθε γωνιά υπάρχει κι ένα μυστήριο. Υπήρξαν πριν από εμάς και άφησαν ένα τεράστιο στίγμα, ενώ, για να λέμε την αλήθεια, έχουν γοητεύσει πολύ περισσοτερο ανά τα χρόνια τον mainstream κινηματογράφο. Το μεγαλύτερο μυστήριο για την αρχαία Αίγυπτο, αφορά τους θρυλικούς Φαραώ και τις Βασίλισσες. Το 2ο μεγαλύτερο μυστήριο είναι πώς κατάφεραν να χτίσουν τις πυραμίδες της Γκίζας, μεταφέροντας βράχους τόνων με χέρια και ζώα.
Εδώ και 4.500 χρόνια οι πυραμίδες της Γκίζας δεσπόζουν στη δυτική όχθη του Νείλου ποταμού σαν μια γεωμετρικά τοποθετημένη «οροσειρά». Η απάντηση σε αυτό το μυστήριο φαίνεται πως δόθηκε.
Η μεγαλύτερη και πιο διάσημη είναι η πυραμίδα του Χέοπα (ή Χούφου) ενώ οι άλλες δύο είναι μικρότερες και βρίσκονται κάποια μέτρα μακρύτερα από την πυραμίδα του Χέοπα. Είναι το παλαιότερο από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου. Για την αποπεράτωσή της χρειάστηκαν 30 χρόνια δουλειάς από 100.000 εργάτες-δούλους, πολλοί από τους οποίους πέθαναν κατά τη διάρκεια κατασκευής της.
Έχει ύψος 146,60 μέτρα και τέλεια τετράγωνη βάση με πλευρά 230,35 μέτρα , προκαλεί δε εντύπωση στους σύγχρονους ερευνητές για τα δεδομένα της εποχής της κατασκευής της.
Έχει όγκο 2.521.000 κυβικά μέτρα, καλύπτει επιφάνεια 54.000 τετραγωνικών μέτρων και το υπολογιζόμενο βάρος της φθάνει τους 6,5 εκατομμύρια τόνους.
Παρέμεινε για 3.800 χρόνια ο μεγαλύτερος «ουρανοξύστης» στον πλανήτη κι ένα μεγάλο μυστήριο
Ένα μυστήριο καλύπτει τον τρόπο που οι αρχιτέκτονες κατάφεραν να μεταφέρουν 2,3 εκατομμύρια μονόλiθους – ασβεστόλιθοι και γρανίτης – που ο καθένας ζύγιζε κατά μέσο όρο πάνω από δύο τόνους, κατά μήκος πολλών χιλιομέτρων ερήμου που χώριζαν το οικοδόμημα από τον ποταμό.
Οι επιστήμονες πίστευαν ότι οι Αιγύπτιοι κατάφεραν να μεταφέρουν αυτά τα βαριά πετρώματα εκμεταλλευόμενοι τα ύδατα του Νείλου, όμως ο ποταμός πλέον απέχει 7 χιλιόμετρα από τις πυραμίδες και δυσκολεύονταν να τεκμηριώσουν την θεωρία τους.
Μια ομάδα ερευνητών από ανακοίνωσε ότι έχει στοιχεία όχι μόνον ότι εκεί έρεε παραπόταμος κι ότι αυτός διευκόλυνε την υπεράνθρωπη προσπάθεια μεταφοράς των τεράστιων ογκόλιθων, αλλά και ότι μπορούν να αναπαράγουν τις διακυμάνσεις του επί 8.000 χρόνια. Οι επιστήμονες αναπαρήγαγαν ψηφιακά τον παραπόταμο, λαμβάνοντας υπ’ όψη τις ενδείξεις που βρήκαν στην έρημο και τον ονόμασαν Χέοφα.
Το εύρημά τους δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση Proceedings of the National Academy of Sciences. Σύμφωνα με τους συντάκτες του άρθρου και της μελέτης, ο παραπόταμος έγινε ξεροπόταμο και εξαφανίστηκε περίπου πριν από 2.700 χρόνια, ή γύρω στο 600 π.Χ. αλλά μέχρι τότε είχε παίξει καθοριστικό ρόλο στην οικοδόμηση αυτών των θαυμαστών δημιουργημάτων.
«Ήταν αδύνατον να οικοδομηθούν αυτές οι πυραμίδες χωρίς να φτάνει εκεί ένας κλάδος του ποταμού», λέει η περιβαλλοντικός γεωγράφος Χαντέρ Σείσα, μια εκ των συγγραφέων της μελέτης, η οποία εργάζεται στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Έρευνας και Διδασκαλίας Περιβαλλοντικών Γεωεπιστημών.
Όπως είπε προς δημοσιογράφους, ήταν το 2013 όταν έκανε την μελέτη μετά την εύρεση αποσπασμάτων παπύρων στην περιοχή ενός αρχαίου λιμένα κοντά στην Ερυθρά Θάλασσα. Ορισμένοι πάπυροι χρονολογούνται στα χρόνια της βασιλείας του Χέοπα και αναφέρουν τις προσπάθειες ενός αξιωματούχου ονόματι Μερέρ και των ανδρών του, να μεταφέρουν ασβεστόλιθους μέσω Νείλου στη Γκίζα.
«Όταν το διάβασα αυτό αποφάσισα να ανανεώσω τις προσπάθειές μας για εντοπισμό του εξαφανισμένου παραπόταμου, γιατί τα γραπτά αυτά επιβεβαίωναν ότι η μεταφορά έγινε μέσω του ποταμού», είπε η Σείσα. Ασφαλώς και όλοι γνωρίζουν ότι μεταφέρονταν σχεδόν όλα τα αγαθά με πλοιάρια μέσω του Νείλου, όπως αναφέρει και ο καθηγητής κλασικών σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Γέιλ Τζόζεφ Μάνινγκ, ο οποίος έχει μελετήσει ειδικότερα τις εκρήξεις ηφαιστείων στο διάβα του Νείλου κατά περιόδους. Δεν συμμετείχε στην έρευνα της Σείσα, αλλά είπε στους New York Times ότι «πάντα ξέραμε πως κατά πάσα πιθανότητα το ποτάμι έφτανε αρκετά κοντά στη Γκίζα κι ότι μάλλον έτσι μεταφέρονταν οι ογκόλιθοι».
Photo Credit: Proceedings of the National Academy of Sciences
Για να βρουν τα ίχνη του ποταμού αναζήτησαν με γεωτρήσεις ενδείξεις φυτικής ζωής από το σημερινό λιμένα της Γκίζας μέχρι κοντά στις πυραμίδες. Έτσι βρήκαν ιζήματα από πέντε διαφορετικές περιόδους, σε συνολικό βάθος 10 μέτρων και ήταν πλέον σε θέση να εκτιμήσουν την «ζωή» και τον ρου του ποταμού επί 8.000 χρόνια. Με τη συνδρομή ενός ειδικού γαλλικού εργαστηρίου, ανέλυσαν 71 δείγματα φυτών που βρήκαν κατά στρώματα και μπόρεσαν να σχηματίσουν εικόνα για το πόσο άλλαξε το τοπικό οικοσύστημα στο πέρασμα των χιλιετηρίδων.
Ο Κριστόφ Μορχάντζ, γεωμορφολόγος στο Πανεπιστήμιο Εξ-Μαρσέιγ της Γαλλίας, συμμετείχε στην έρευνα. Όπως είπε, «στα στρώματα όπου βρήκαμε γύρη από ψάθα και βούρλα αλλά και παπύρους, καθώς ξέρουμε ότι αυτά μαρτυρούν ένα περιβάλλον ελώδες, συμπεράναμε ότι τότε υπήρχε εκεί επαρκές νερό, ενώ εκεί όπου βρήκαμε γύρη από φυτά που αντέχουν περισσότερο την ξηρασία, συμπεράναμε ότι εκεί, στη δεδομένη χρονική στιγμή, δεν έρεε ποταμός».
Photo Credit: Proceedings of the National Academy of Sciences
Όπως γράφουν, πριν από 8.000 χρόνια είχε καταγραφεί μια περίοδος παρατεταμένης υψηλής υγρασίας και μεγάλες εκτάσεις της Σαχάρας ήταν καλυμμένες με λίμνες και γρασίδι. Η δε περιοχή γύρω από την Γκίζα τότε, βρισκόταν υπό τα ύδατα του Νείλου. Όμως στα επόμενα 2.000 χρόνια, δηλαδή γύρω στο 4000 π.Χ., η βόρειος Αφρική άρχισε να ερημοποιείται. Ο παραπόταμος του Χέοπα κράτησε το 40% των υδάτων του, όπως εκτιμούν οι ερευνητές.
Αυτό καθιστούσε την περιοχή ιδανική για οικοδόμηση νεκρόπολης, καθώς τα νερά του ποταμού ήταν αρκετά και το βάθος του επέτρεπε την ναυσιπλοΐα για τη μεταφορά υλικών. Το ύψος των υδάτων ήταν αρκετά μεγάλο για τη μετακίνηση πλοίων, αλλά και αρκετά χαμηλό για να μην απειλεί με πλημμύρες. Όμως αυτή η «παρακαμπτήριος» προς τις πυραμίδες δεν κράτησε πολύ.
Όσο ερημοποιείτο η Αίγυπτος, όπως γράφουν οι ερευνητές, τα ύδατα του ποταμού Χέοπα έπεφταν δραματικά και κάποια στιγμή οι εργασίες σταμάτησαν και δεν χτίστηκαν πλέον άλλες πυραμίδες. Όταν ανέβηκε στο θρόνο ο Τουταγχαμόν γύρω στο 1350 π.Χ., ο ποταμός είχε ελάχιστο νερό. Στα χρόνια του Μεγάλου Αλεξάνδρου, όταν έφθασε στην Αίγυπτο το 332 π.Χ., ο ποταμός αυτός δεν υπήρχε και όλη η περιοχή είχε μετατραπεί σε νεκροταφείο από τους ντόπιους.
Πάντως ο Νείλος πλημμύρισε αρκετές φορές έκτοτε. Το 1931 μάλιστα ο ποταμός έφτασε και στις Πυραμίδες. Όμως οι αλλαγές στον ρου του στο πέρασμα του χρόνου δεν έβαλαν φρένο μόνο στην οικοδόμηση Πυραμίδων. Έφεραν πολλές ανατροπές σε βασίλεια και θρησκείες και στην εξουσία των φυλάρχων, καθώς το οικοσύστημα αποδείχθηκε τελικά πανίσχυρο, αφού καθόριζε τα προς το ζην.
Το μνημείο σήμερα συγκινεί τους επισκέπτες της Αιγύπτου για το μεγαλείο του και την τεχνική του και προβληματίζει τους σύγχρονους ειδικούς για το πώς μπόρεσαν να λύσουν τα τόσα προβλήματα μηχανικής και στατικής οι αρχαίοι συνάδελφοί τους. Εξωτερικά, η πυραμίδα του Χέοπα είναι επιστρωμένη με πλάκες από γρανίτη. Το εσωτερικό ήταν λαβύρινθος από διαδρόμους και δωματιάκια, που εμπόδιζαν την εύκολη διείσδυση στον κύριο χώρο, όπου βρισκόταν η σαρκοφάγος του Φαραώ. Ο χώρος, φτιαγμένος από μαύρο βασάλτη, έχει ύψος 5 μέτρα, πλάτος 5,34 μέτρα και μήκος 10,33 μέτρα. Η λάρνακα, μέσα στην οποία βρισκόταν η μούμια του Φαραώ, ήταν από ροζ γρανίτη.
Από τα παραπάνω, γίνεται αντιληπτό πως υπάρχουν σημεία στον κόσμο, που θεωρούμε ως δεδομένο πως ήταν πάντοτε έτσι, όμως εδώ αποκαλύπτεται μια ραγδαία αλλαγή από ένυδρη σε άνυδρη περιοχή. Φανταστείτε τι μπορεί να αποκαλυφθεί αν εφαρμόσουμε αυτή τη θεωρία και σε άλλα μέρη, αν για παράδειγμα ίσχυε κάτι τέτοιο για την Ακρόπολη, για την οποία παραμένει επίσης ένα μυστήριο το πώς κατασκευάστηκε.
Επιπρόσθετα, φανταστείτε τι κλιματολογικές αλλαγές έχουν υπάρξει σε αρκετά μέρη του πλανήτη, ώστε η σημερινή τους μορφή να είναι τρομερά διαφορετική από αυτή που είχαν πριν 4.000 χρόνια και πίσω! Όλος ο κόσμος, τελικά, είναι ένα μεγάλο μυστήριο!
*Πηγή: New York Times
*Photo Credit: Shutterstock
