Όποιος ασχολείται με τη διαστημική τεχνολογία, περιμένει να διαβάσει καλές ειδήσεις σχετικά με το πόσο ευκολότερα μπορούμε πλέον να παρατηρούμε το διάστημα, αλλά και τον πλανήτη μας από το διάστημα. Στο κάτω-κάτω, βρισκόμαστε στην εποχή της τεχνολογικής και διαστημικής προόδου. Τα τελευταία νέα από τη NASA, όμως, είναι απογοητευτικά.
Τρεις δορυφόροι της NASA, που ονομάζονται Terra, Aqua και Aura, θα σταματήσουν να στέλνουν στοιχεία μέσα στους επόμενους μήνες. Ήδη χάνουν ύψος λίγο λίγο. Έχουν ξεπεράσει κατά πολύ τον μέσο όρο ζωής τους, παρατηρούν τον πλανήτη και στέλνουν στοιχεία για πάνω από δύο δεκαετίες. Μας βοηθούν να προβλέψουμε τον καιρό, να διαχειριστούμε τις πυρκαγιές, να παρακολουθήσουμε τις πετρελαιοκηλίδες και πολλά άλλα. Αλλά η ηλικία τους πλησιάζει προς το τέλος. Σύντομα θα στείλουν τις τελευταίες τους μεταδόσεις και θα ξεκινήσουν την αργή, τελική πτώση τους στη Γη.
Και τι θα γίνει μετά; Τίποτα. Απλά δεν θα έχουμε στοιχεία. Δεν υπάρχει ούτε η θέληση, ούτε τα λεφτά να αντικατασταθούν με αντίστοιχους δορυφόρους στο διάστημα. Θα χρησιμοποιήσουμε άλλα συστήματα, που μπορεί να μην είναι τόσο ακριβή, ούτε και άμεσα συγκρίσιμα με τα προηγούμενα.
Η κύρια περιοχή στην οποία θα χάσουμε την παρατήρηση είναι η στρατόσφαιρα, εκεί που βρίσκεται το στρώμα του όζοντος. Στον κρύο, λεπτό αέρα της στρατόσφαιρας, τα μόρια του όζοντος σχηματίζονται και καταστρέφονται συνεχώς, εκτοξεύονται και παρασύρονται, καθώς αλληλεπιδρούν με άλλα αέρια. Μερικά από αυτά τα αέρια έχουν φυσική προέλευση, και άλλα είναι εκεί εξαιτίας της ανθρώπινης δραστηριότητας, ειδικά τους τελευταίους αιώνες.
Ένα όργανο που βρίσκεται στον δορυφόρο Aura, ο ηχοβολέας μικροκυμάτων άκρων της NASA, μας δίνει την καλύτερη εικόνα γι’ αυτά τα στοιχεία. Τα δεδομένα έδειξαν, μεταξύ άλλων, πόση ζημιά προκλήθηκε στο όζον από τις καταστροφικές πυρκαγιές στην Αυστραλία στα τέλη του 2019 και στις αρχές του 2020, και από την υποθαλάσσια ηφαιστειακή έκρηξη κοντά στα νησιά Τόνγκα του Ειρηνικού το 2022.
Ο ηχοβολέας δείχνει, επιπλέον, ότι το πάχος της στιβάδας του όζοντος στις κατοικημένες περιοχές στο βόρειο ημισφαίριο δεν έχει αλλάξει σχεδόν καθόλου την τελευταία δεκαετία. Κι αυτό παρά τις συντονισμένες προσπάθειες της ανθρωπότητας. Υποτίθεται ότι θα έπρεπε να έχει ανακάμψει. Δεν έχει γίνει κάτιο τέτοιο. Δεν θα μάθουμε ποτέ τον ακριβή λόγο.
H NASA δεν έχει μπάτζετ και παίρνει σκληρές αποφάσεις
Η νέα οικονομική πραγματικότητα, με συνεχείς περικοπές αποστολών και υλικών, αναγκάζει τη NASA να λάβει σκληρές αποφάσεις. Για τους επιστήμονες, όμως, που μελετούν τον μεταβαλλόμενο πλανήτη μας, η διαφορά μεταξύ των ίδιων δεδομένων και «σχεδόν» των ίδιων δεδομένων, από άλλες πηγές, μπορεί να είναι τεράστια. Μπορεί να νομίζουν ότι κάτι εξελίσσεται λόγω αλλαγής των τιμών, ενώ μένει σταθερό. Αυτό μπορεί να οδηγήσει την υφήλιο ολόκληρη σε λανθασμένα συμπεράσματα.
Οι New York Times, που ανέδειξαν αυτό το θέμα, αποκαλύπτουν ότι το 2023 η NASA ζήτησε από τους επιστήμονες σκέψεις σχετικά με το πώς το τέλος του Terra, του Aqua και της Aura θα επηρέαζε τη δουλειά τους. Έλαβε περίπου 200 επιστολές-απαντήσεις.
Οι ερευνητές εξέφρασαν ανησυχίες για ένα ευρύ φάσμα απώλειας δεδομένων από τους δορυφόρους. Πληροφορίες σχετικά με τα σωματίδια στον καπνό των πυρκαγιών, τη σκόνη της ερήμου και τα ηφαιστειακά λοφία. Μετρήσεις του πάχους των νεφών. Χάρτες λεπτής κλίμακας των δασών, των λιβαδιών, των υγροτόπων και των καλλιεργειών του κόσμου. Επεσήμαναν ότι ακόμη και αν υπάρχουν εναλλακτικές πηγές για αυτές τις πληροφορίες, μπορεί να είναι λιγότερο συχνές ή χαμηλότερης ανάλυσης ή περιορισμένες σε συγκεκριμένες ώρες της ημέρας.
Από αυτούς τους δορυφόρους, η Aura στέλνει στοιχεία για τη χημεία της ατμόσφαιρας. Το τέλος της Terra και της Aqua θα επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο παρακολουθούμε έναν άλλο σημαντικό παράγοντα του κλίματος μας: πόση ηλιακή ακτινοβολία λαμβάνει και απορροφά.
Με την άνοδο της ιδιωτικής διαστημικής βιομηχανίας και τον πολλαπλασιασμό των δορυφόρων γύρω από τη Γη, η NASA και άλλοι φορείς διερευνούν μια διαφορετική προσέγγιση για να παρατηρούν τον πλανήτη μας. Το μέλλον μπορεί να βρίσκεται με μικρότερα, ελαφρύτερα όργανα, εκείνα που θα μπορούσαν να τεθούν σε τροχιά πιο φθηνά και ευκίνητα από ό,τι οι συγκεκριμένοι δορυφόροι.
Η Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας, που δεν έχει σχέση με τη NASA, αναπτύσσει έναν τέτοιο στόλο για την παρακολούθηση του καιρού και του κλίματος. Χρειάζεται μια μακρά περίοδο παράλληλης λειτουργίας, ώστε να παρατηρηθούν οι τυχόν διαφορές στις τιμές των στοιχείων και να προσαρμοστούν οι επιστήμονες στα νέα δεδομένα.
** Με πληροφορίες από New York Times.
