Το εσωτερικό του στόματός αποδεικνύεται το ιδανικό μέρος για τα βακτήρια, σκοτεινό, ζεστό, υγρό ικανό να τα θρέψει από τρόφιμα ή ποτά, το ζήτημα όμως είναι ότι οι παθήσεις που σχετίζονται με την στοματική κοιλότητα επηρεάζουν σε σημαντικό βαθμό το υπόλοιπο σώμα. Αυτό καθιστά τη στοματική υγιεινή απόλυτα σημαντική για τη συνολική υγεία του οργανισμού.
Ως γνωστόν, τα επιβλαβή βακτήρια συσσωρεύονται γύρω από τα δόντια και τα ούλα με κίνδυνο περιοδοντίτιδας ή ουλίτιδας, τύπους μόλυνσης και φλεγμονεςή στα ούλα και τα οστά που περιβάλλουν τα δόντια, δηλαδή.
Η Kimberly Bray, καθηγήτρια οδοντικής υγιεινής στο Πανεπιστήμιο του Missouri-Kansas City, επιμένει σε σχέση με τον τρόπο που επηρεάζεται συνολικά η υγεία του σώματος μας, αρχής γενομένης από την φροντίδα του στόματος και των δοντιών, μια και έρευνες αποδεικνύουν ότι οι φλεγμονές αυτές συχνά σχετίζονται με διαβήτη, καρδιακές παθήσεις, λοιμώξεις του αναπνευστικού και άνοια.
Βέβαια, το γεγονός ότι καμία μελέτη ως τώρα δεν τεκμηριώνει την πραγματική σχέση των παραπάνω, είναι δύσκολο να γίνει αντιληπτή η σχέση ορισμένων ασθενειών που σχετίζονται περισσότερο με την στοματική υγιεινή εν συγκρίσει με άλλες που δεν επηρεάζουν την συνολική ευεξία, εξίσου.
Αναλύοντας τα νούμερα πάντως, περίπου το 47% των ατόμων ηλικίας 30 ετών και άνω στις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν κάποια μορφή περιοδοντικής νόσου, σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων. Στα αρχικά της στάδια, που ονομάζεται ουλίτιδα, τα ούλα μπορεί να διογκωθούν, να κοκκινίσουν ή να είναι πιο ευαίσθητα και μπορεί να αιμορραγούν εύκολα. Εάν αφεθεί χωρίς θεραπεία, η ουλίτιδα μπορεί να κλιμακωθεί σε περιοδοντίτιδα, μια πιο σοβαρή μορφή της νόσου όπου τα ούλα μπορεί να υποχωρήσουν, τα οστά να χαθούν και τα δόντια μπορεί να χαλαρώσουν ή ακόμα και να πέσουν.
Με την περιοδοντίτιδα, τα βακτήρια και τα τοξικά υποπροϊόντα τους ίσως μετακινηθούν από την επιφάνεια των ούλων και των δοντιών και στην κυκλοφορία του αίματος, όπου μπορεί να εξαπλωθούν σε διαφορετικά όργανα, σύμφωνα με την Ananda P. Dasanayake, καθηγήτρια επιδημιολογίας στο University College of Dentistry της Νέας Υόρκης. Δεν είναι αδύνατο να συμβεί κατά τη διάρκεια ενός οδοντικού καθαρισμού ή χρήσης οδοντικού νήματος, ή εάν υπάρχει πληγή μέσα στο στόμα, βάσει όσων υποστήριξε. Σε περίπτωση φλεγμονής στο στόμα δε, εάν δεν αντιμετωπίζεται, εξαπλώνεται σε άλλα μέρη του σώματος βλάπτοντας και άλλες κοιλότητες.
Διαβήτης
Στην περίπτωση του διαβήτη, σύμφωνα με την Δρ. Bray υπάρχει άμεση σύνδεση, μια και η περιοδοντίτιδα έχει αμφίδρομη σχέση μαζί του. Η περιοδοντική νόσος, δηλαδή, φαίνεται να αυξάνει τον κίνδυνο για διαβήτη και το αντίστροφο.
Οι ερευνητές δεν έχουν καταλάβει ακόμη πώς ακριβώς μπορεί να λειτουργήσει αυτό, αλλά σε μια έρευνα που δημοσιεύθηκε το 2017, έγραψαν ότι η συστηματική φλεγμονή που προκαλείται από την περιοδοντική νόσο μπορεί να επιδεινώσει την ικανότητα του σώματος να σηματοδοτεί και να ανταποκρίνεται στην ινσουλίνη. Άλλη μελέτη, δημοσιευμένη τον Απρίλιο, θέλει τους επιστήμονες να διαπιστώνουν ότι οι διαβητικοί που υποβλήθηκαν σε θεραπεία για περιοδοντική νόσο είδαν το συνολικό κόστος υγειονομικής περίθαλψης να μειώνεται κατά 12 έως 14 %.
«Θεραπεύεις την περιοδοντική νόσο, βελτιώνεις τον διαβήτη», σχολίασε σε αυτή την περίπτωση η Δρ Dasanayake.
Πνευμονία
Εάν εισπνεύσει κανείς μεγάλες ποσότητες βακτηρίων από το στόμα και εγκατασταθούν στους πνεύμονες, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε βακτηριακή πνευμονία από εισρόφηση, δήλωσε ο Δρ Frank Scannapieco, καθηγητής στοματικής βιολογίας στο Πανεπιστήμιο Buffalo School of Dental Medicine.
Αυτό το φαινόμενο έχει παρατηρηθεί κυρίως σε ανθρώπους που νοσηλεύονται ή σε ηλικιωμένους σε οίκους ευγηρίας και ανησυχεί όσους δεν μπορούν να βουρτσίσουν τα δόντια τους μόνοι τους με οδοντικό νήμα, δήλωσε η Δρ Martinna Bertolini, επίκουρη καθηγήτρια οδοντιατρικής στο τη Σχολή Οδοντιατρικής του Πανεπιστημίου του Πίτσμπουργκ.
Η προληπτική οδοντιατρική φροντίδα, όπως ο τακτικός καθαρισμός των δοντιών στον οδοντίατρο ή περιοδοντικές θεραπείες όπως η αντιβίωση, μειώνει δυνητικά τον κίνδυνο εμφάνισης αυτού του είδους πνευμονίας, κατά τον Δρ Scannapieco.
Καρδιαγγειακή νόσο
Σε μια έκθεση που δημοσιεύθηκε το 2020, μια διεθνής ομάδα ειδικών κατέληξε στο συμπέρασμα ότι υπάρχει σημαντική σχέση μεταξύ της περιοδοντίτιδας και της καρδιακής προσβολής, του εγκεφαλικού επεισοδίου και άλλων καρδιαγγειακών παθήσεων.
Αν και οι ερευνητές δεν έχουν προσδιορίσει τον τρόπο με τον οποίο η κακή στοματική υγεία μπορεί να οδηγήσει σε χειρότερη συνθήκη για την καρδιά, ορισμένα στοιχεία υποδηλώνουν ότι τα περιοδοντικά βακτήρια από το στόμα μπορεί να ταξιδεύουν στις αρτηρίες, με ενδεχομένως σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της νόσου.
Και μια δήλωση του 2012 από την Αμερικανική Ένωση Καρδιολογίας σημείωσε ότι η φλεγμονή στα ούλα έχει συσχετιστεί με υψηλή ποσότητα σε φλεγμονώδεις πρωτεΐνες στο αίμα, άρα με κακή διαχείριση σε ζητήματα της καρδιάς.
Ορισμένες έρευνες δείχνουν επίσης ότι οι καλύτερες πρακτικές στοματικής υγιεινής συνδέονται με χαμηλότερα ποσοστά καρδιακών παθήσεων. Για παράδειγμα, σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2019, οι ερευνητές εξέτασαν τα αρχεία υγείας σχεδόν 250.000 υγιών ενηλίκων που ζούσαν στη Νότια Κορέα και διαπίστωσαν ότι για περίπου 10 χρόνια, όσοι βούρτσιζαν τακτικά τα δόντια τους και έκαναν τακτικό οδοντικό καθαρισμό είχαν λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσουν καρδιαγγειακά επεισόδια, από εκείνους που είχαν φτωχότερη οδοντική υγιεινή, σχημάτισαν περισσότερες κοιλότητες, παρουσίασαν απώλεια δοντιών ή εμφάνισαν περιοδοντίτιδα.
Επιπλοκές εγκυμοσύνης
Ένας αριθμός μελετών και ανασκοπήσεων έχουν βρει συσχετίσεις μεταξύ σοβαρής περιοδοντικής νόσου και πρόωρων τοκετών, βρεφών με χαμηλό βάρος, σύμφωνα με όσα υπογραμμίζει εν προκειμένω, η Δρ Dasanayake. Αν και χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να επιβεβαιωθεί η σύνδεση, οι ερευνητές διαπίστωσαν το 2019, ότι η θεραπεία της περιοδοντικής νόσου κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης βελτίωσε το βάρος του μωρού από τη γέννα ήδη και μείωσε τον κίνδυνο πρόωρου τοκετού και θανάτου του εμβρύου ή του νεογνού.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν το 2009, σε άλλη μελέτη ότι τα στοματικά βακτήρια θα μπορούσαν να ταξιδέψουν στον πλακούντα – πιθανώς να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο σε μια σοβαρή λοίμωξη του πλακούντα και του αμνιακού υγρού που θα μπορούσε να οδηγήσει σε πρόωρο τοκετό ή ακόμη και να προκαλέσει απειλητικές για τη ζωή επιπλοκές εάν αφεθεί χωρίς θεραπεία.
Η έρευνα δείχνει επίσης ότι τα βακτήρια από το στόμα, μπορεί να ενεργοποιήσουν τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος που κυκλοφορούν στο αίμα, προκαλώντας φλεγμονή στη μήτρα, άρα θα μπορούσε να ενοχλήσει τον πλακούντα και τους ιστούς του εμβρύου.
Υπάρχει δε μακροχρόνια έρευνα, που αποδεικνύει ότι η περιοδοντίτιδα μπορεί να προκαλέσει πρόωρο τοκετό σε ζώα όπως τα ποντίκια και ότι η θεραπεία αυτών των λοιμώξεων μπορεί να προστατεύσει από το χαμηλό βάρος γέννησης και τον πρόωρο τοκετό.
Άνοια
Οι επιστήμονες, προκύπτει ότι ενδιαφέρονται όλο και περισσότερο για τον ρόλο της στοματικής υγείας στην άνοια, ιδιαίτερα στη νόσο του Αλτσχάιμερ.
«Τα βακτήρια που βρίσκονται στο στόμα έχουν στην πραγματικότητα εντοπιστεί στον εγκεφαλικό ιστό ασθενών με Αλτσχάιμερ», σχολιάζει σχετικά ο Δρ Scannapieco.
Σε μια ακόμα πρόσφατη ανασκόπηση ωστόσο, οι επιστήμονες σημείωσαν ότι τα στοματικά βακτήρια – ειδικά αυτά που σχετίζονται με την περιοδοντίτιδα – θα μπορούσαν είτε να επηρεάσουν τον εγκέφαλο άμεσα μέσω «λοίμωξης του κεντρικού νευρικού συστήματος», είτε έμμεσα προκαλώντας «χρόνια συστηματική φλεγμονή» που φτάνει στον εγκέφαλο.
Ωστόσο, δεν υπάρχουν στοιχεία ότι τα στοματικά βακτήρια από μόνα τους θα μπορούσαν να προκαλέσουν Αλτσχάιμερ, έγραψαν οι συγγραφείς της κριτικής. Αντίθετα, η περιοδοντική νόσος είναι μόνο ένας «παράγοντας κινδύνου» μεταξύ πολλών για άτομα που έχουν προδιάθεση για Αλτσχάιμερ ή άλλες μορφές άνοιας.
Τα στοματικά βακτήρια έχουν συνδεθεί ισχυρά με μια σειρά από άλλες παθήσεις όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα και η οστεοπόρωση, ενώ πλέον συνδέονται με νόσους των νεφρών και του ήπατος, καθώς και με καρκίνους του παχέος εντέρου και του μαστού.
Σε κάθε περίπτωση, εκείνο που αξίζει αν τονιστεί είναι το γεγονός ότι απαιτείται περισσότερη έρευνα για να επιβεβαιωθούν όλες αυτές οι συνδέσεις, ώστε να ταυτοποιείται με κάποιον τρόπο εάν η τακτική οδοντιατρική φροντίδα και οι περιοδοντικές θεραπείες μπορεί να βοηθήσουν στην πρόληψη ή τη βελτίωση οποιασδήποτε από τις καταστάσεις που αναφέρθηκαν με τη σειρά.
