To μακρινό 1960, ο Χέρμπερτ Σάιμον, νικητής του βραβείο Νόμπελ οικονομίας και κάτοχος του βραβείου Τούρινγκ για τους υπολογιστές, έγραψε ένα βιβλίο, το «The New Science of Management Decision». Σε αυτό προέβλεπε για την τεχνητή νοημοσύνη ότι «οι μηχανές θα είναι ικανές, μέσα σε 20 χρόνια, να κάνουν οποιαδήποτε εργασία, που μπορεί να κάνει ένας άντρας».
Φυσικά η πρόβλεψη έπεσε έξω. Όπως και πολλές ακόμα που αφορούν αυτό το θέμα: Πότε θα είναι σε θέση η τεχνητή νοημοσύνη να μας αντικαταστήσει τελείως; Ο Σέιν Λεγκ, συνιδρυτής του Google DeepMind και επικεφαλής επιστήμονας της τεχνητής γενικής νοημοσύνης (Artificial General Intelligence, ή AGI) εκτιμά ότι υπάρχει 50% πιθανότητα να αναπτυχθεί μέχρι το 2028. Τον εμπιστευόμαστε ή όχι;
Αυτό που δεν αμφισβητείται είναι ότι η τεχνητή νοημοσύνη σίγουρα προχωρά με ταχείς ρυθμούς. Το GPT-3.5, το γλωσσικό μοντέλο που εξουσιοδοτεί το ChatGPT του OpenAI το 2022 εξετάστηκε στο Uniform Bar Exam, το τυποποιημένο τεστ στο οποίο υποβάλλονται οι υποψήφιοι δικηγόροι στις ΗΠΑ. Έπιασε βαθμολογία 213/400, μόλις πάνω από τη βάση, και κατατάχθηκε από τους τελευταίους. Μέσα σ’ ένα χρόνο, το GPT-4 σημείωσε βαθμολογία 298/400, από τις καλύτερες που έχουν σημειωθεί ποτέ.
Οι απόψεις διίστανται κάπως. Ο Ντάριο Αμοντέι, συνιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Anthropic, δήλωσε ότι αναμένει να αναπτυχθεί μια τεχνητή νοημοσύνη ανθρώπινου επιπέδου σε δύο ως τρία χρόνια. Ο Σαμ Άλτμαν, διευθύνων σύμβουλος της OpenAI, πιστεύει ότι το AGI θα μπορούσε να επιτευχθεί κάποια στιγμή μέσα στα επόμενα τέσσερα ή πέντε χρόνια. Οι περισσότεροι επιστήμονες, πάντως, είναι πιο επιφυλακτικοί.
Πολλοί αναλυτές βασίζονται σ’ αυτό που έχουμε μάθει να αποκαλούμε «γεωμετρική πρόοδο»: Κάποια στιγμή η εξέλιξη δεν ανεβαίνει από τις σκάλες, αλλά με το ασανσέρ. Ειδικά στον τομέα της επεξεργασίας και συγγραφής κειμένου οι εξελίξεις είναι ταχύτατες.
Οι πρώιμες προβλέψεις που βασίζονται στην αναμενόμενη ανάπτυξη στους υπολογιστές χρησιμοποιήθηκαν από ειδικούς για να προβλέψουν πότε η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να συμβαδίσει με (και στη συνέχεια ενδεχομένως να ξεπεράσει) τους ανθρώπους.
Το 1997, ο επιστήμονας υπολογιστών Χανς Μόραβετς υποστήριξε ότι το φθηνό διαθέσιμο υλικό θα ταιριάζει με τον ανθρώπινο εγκέφαλο όσον αφορά την υπολογιστική ισχύ στη δεκαετία του 2020. Ένα τσιπ ημιαγωγών Nvidia A100, που χρησιμοποιείται ευρέως για εκπαίδευση τεχνητής νοημοσύνης, κοστίζει περίπου 10.000 δολάρια και μπορεί να αποδώσει περίπου 20 τρισεκατομμύρια FLOPS (πράξεις κινητής υποδιαστολής, έτσι μετριούνται οι υπολογισμοί του ανθρώπινου μυαλού). Τα τσιπ που αναπτύχθηκαν αργότερα αυτή τη δεκαετία θα έχουν ακόμα υψηλότερη απόδοση. Ωστόσο, οι εκτιμήσεις για την ποσότητα υπολογισμού που χρησιμοποιείται από τον ανθρώπινο εγκέφαλο ποικίλλουν ευρέως από περίπου ένα τρισεκατομμύριο πράξεις κινητής υποδιαστολής ανά δευτερόλεπτο (FLOPS) ως περισσότερα από ένα πεντάκις εκατομμύριο! Κανείς υπολογιστής δεν έχει φτάσει σε τέτοια νούμερα, ούτε κάτι τέτοιο φαίνεται ορατό στο άμεσο μέλλον.
Τεχνητή νοημοσύνη: Οι υπολογιστές εκπαιδεύονται
Κάποιοι υποστηρίζουν ότι ακριβώς επειδή τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης μπορούν να παράγουν αποτελέσματα που μοιάζουν με τον άνθρωπο, αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα σκέφτονται σαν άνθρωποι. Οι ερευνητές της εταιρείας Epoch, όμως, που ειδικεύονται στην «εκπαίδευση» των υπολογιστών στην τεχνητή νοημοσύνη, υποστηρίζουν το ακριβώς αντίθετο. Τα γλωσσικά μοντέλα όσο εκπαιδεύονται αποκτούν την ικανότητα να σκέφτονται όπως οι άνθρωποι, αντί να μιμούνται απλώς επιφανειακά την ανθρώπινη συμπεριφορά.
Ο Ταμάι Μπεσίρογλου, αναπληρωτής διευθυντής της Epoch, σημειώνει ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα προχωρήσει λιγότερο γρήγορα από ό,τι αναμένεται. Μια πιθανότητα 10% μετασχηματιστικής τεχνητής νοημοσύνης που θα αναπτυχθεί έως το 2025 και μια πιθανότητα 50% να αναπτυχθεί έως το 2033.
Σε μια προσπάθεια να αξιολογήσει πιο συστηματικά τι πιστεύουν οι ειδικοί για το μέλλον της τεχνητής νοημοσύνης, το AI Impacts, ένα έργο ασφάλειας τεχνητής νοημοσύνης στο μη κερδοσκοπικό Ινστιτούτο Machine Intelligence Research Institute, έκανε μια μεγάλη έρευνα: Ρώτησε 2.778 ειδικούς το φθινόπωρο του 2023, όλοι οι οποίοι είχαν δημοσιεύσει έρευνες σε έγκριτα περιοδικά και συνέδρια τεχνητής νοημοσύνης τον τελευταίο χρόνο.
Μεταξύ άλλων, οι ειδικοί ρωτήθηκαν πότε πίστευαν ότι θα ήταν εφικτή η «ευφυΐα μηχανών υψηλού επιπέδου», που ορίζεται ως μηχανές που θα μπορούσαν «να ολοκληρώσουν κάθε εργασία καλύτερα και φθηνότερα από τους ανθρώπινους εργάτες» χωρίς βοήθεια. Αν και οι μεμονωμένες προβλέψεις διέφεραν πολύ, ο μέσος όρος των προβλέψεων υποδηλώνει πιθανότητα 50% ότι αυτό θα συνέβαινε μέχρι το 2047 και πιθανότητα 10% έως το 2027.
Όπως πολλοί άνθρωποι, οι ειδικοί φάνηκαν να έχουν εκπλαγεί από την ταχεία πρόοδο της τεχνητής νοημοσύνης του περασμένου έτους και έχουν ενημερώσει τις προβλέψεις τους αναλόγως. Το AI Impacts διεξήγαγε την ίδια έρευνα το 2022 και οι ερευνητές υπολόγισαν ότι η πιθανότητα υψηλού επιπέδου μηχανικής ευφυΐας έφτασε στο 50%. μέχρι το 2060 και 10% πιθανότητα μέχρι το 2029.
Οι ερευνητές ρωτήθηκαν επίσης πότε πίστευαν ότι διάφορες μεμονωμένες εργασίες μπορούσαν να εκτελεστούν από μηχανές. Εκτίμησαν μια πιθανότητα 50% ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να συνθέσει ένα τραγούδι που θα έμπαινε στο Top 40 μέχρι το 2028 και να γράψει ένα βιβλίο που θα έμπαινε στη λίστα των μπεστ σέλερ των New York Times μέχρι το 2029.
Όλες οι έρευνες και οι προβλέψεις, όπως φαίνεται καθαρά, έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό: υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα. Συγκεκριμένα, οι εμπειρογνώμονες είναι ευρέως διαδεδομένοι, με το 10% να πιστεύει ότι είναι εξίσου πιθανό να αναπτυχθεί το AGI ως το 2030 και το 18% πιστεύει ότι το AGI δεν θα επιτευχθεί παρά μετά το 2100.
Υπάρχουν πολλά σημεία διαφωνίας που τροφοδοτούν τις συζητήσεις σχετικά με το πότε θα μπορούσε να αναπτυχθεί το AGI. Το σπουδαιότερο ζήτημα που θα κληθεί να αντιμετωπίσει ο συγκεκριμένος κλάδος είναι το αν όντως υπάρχει βούληση να τρέξει προς την πρόοδο όσο πιο γρήγορα μπορεί. Όσοι εργάζονται στην τεχνητή νοημοσύνη είναι συχνά εμποτισμένοι με την τεχνολογία και ανοιχτοί στην ιδέα ότι οι δημιουργίες τους θα μπορούσαν να αλλάξουν δραματικά τον κόσμο, ενώ οι περισσότεροι άνθρωποι το απορρίπτουν ως μη ρεαλιστικό, το φοβούνται και ενδεχομένως να αντιδράσουν.
Η έρευνα της AI Impacts ρώτησε τους ειδικούς για τις κοινωνικές επιπτώσεις της τεχνολογίας. Από τους 1.345 ερωτηθέντες που απάντησαν σε ερωτήσεις σχετικά με τον αντίκτυπο της τεχνητής νοημοσύνης στην κοινωνία, το 89% είπε ότι ανησυχεί εξαιρετικά για τα deepfakes που δημιουργούνται από την τεχνητή νοημοσύνη και το 73% ανησυχεί ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να ενδυναμώσει επικίνδυνες ομάδες, για παράδειγμα επιτρέποντάς τους να κατασκευάζουν ιούς. Γι’ αυτό από τώρα πρέπει να αναζητηθούν τρόποι αντιμετώπισης.
** Με πληροφορίες από TIME.
