Ξεκινάμε από την είδηση: Οι γονείς ενός αγοριού, το οποίο έχασε τη ζωή του μέσα στο σχολείο του στο Πάρκλαντ της Φλόριντα πριν λίγους μήνες, αποφάσισαν να χρησιμοποιήσουν τεχνητή νοημοσύνη για να ξαναδημιουργήσουν τη φωνή του γιου τους. Θεωρητικά ο (νεκρός πια) Χοακίν Όλιβερ συμμετείχε σ’ ένα ηχητικό μήνυμα κατά της οπλοκατοχής. Στην πράξη, όμως, η φωνή του είναι εκεί για να συντροφεύει τους δικούς του για όσο θέλουν. Δηλαδή για ολόκληρη τη ζωή τους.
Δεν είναι οι μόνοι. Ένας πατέρας χρησιμοποίησε ηχογραφήσεις της αείμνηστης κόρης του και τεχνητή νοημοσύνη για να δημιουργήσει ένα βίντεο. Στο συγκεκριμένο μικρό βίντεο η μικρούλα τραγουδά “Happy birthday to you” στη μητέρα της. Το ολόγραμμα της μικρής, βέβαια, είναι στη διάθεση των γονιών της, αν θέλουν να την «προγραμματίσουν» να πει ή να τραγουδήσει κάτι άλλο.
Μην ξεχνάμε ότι και το Χόλιγουντ «επανέφερε στη ζωή» με ψηφιακό τρόπο ηθοποιούς, για να εμφανιστούν σε ταινίες μετά το θάνατό τους. Τελευταίο παράδειγμα η Κάρι Φίσερ, η «πριγκίπισσα Λέια» του Πολέμου των Άστρων, το ολόγραμμα της οποίας χρησιμοποιήθηκε σε ταινία μετά το θάνατό της.
Τεχνητή νοημοσύνη και συμβουλές από το υπερπέραν
Νέες πλατφόρμες και εφαρμογές κατέστησαν δυνατή αυτή τη νέα εποχή της «επαναφοράς» των φωνών ή των οπτικών εικόνων όσων θρηνούμε. Πέρα από τις στατικές φωτογραφίες, τα μηνύματα αυτόματου τηλεφωνητή και τα βίντεο αγαπημένων προσώπων που κάποτε μπορεί να εκτιμούσαμε, μπορούμε πλέον να διατηρήσουμε μια διαδραστική εκδοχή αυτού του ατόμου, με το οποίο μπορούμε ενδεχομένως ακόμα και να συνομιλήσουμε. Και με τη φόρα που έχει πάρει η τεχνητή νοημοσύνη, να «φορτώσουμε» στοιχεία της προσωπικότητάς του, έτσι ώστε να κάνουμε κανονικές συζητήσεις μαζί του και να ακούσουμε απόψεις και συμβουλές από το υπερπέραν.
Η δυνατότητα υπάρχει, κι αναμένεται να εξελιχθεί περισσότερο τα επόμενα χρόνια. Είναι, όμως, ηθικά σωστό; Αντί να θρηνούμε και να γυρίζουμε σελίδα μετά από μια, έστω οδυνηρή, απώλεια, να κρατάμε με αυτό τον τρόπο στη ζωή μας τους αγαπημένους μας;
Η εφημερίδα Wall Street Journal αντί να απευθυνθεί σε ειδικούς, αποφάσισε να απευθυνθεί στους ίδιους τους αναγνώστες της. Τους έθεσε αυτή τη σειρά των ηθικών διλημμάτων, τα οποία θέτει με τη σειρά της η τεχνητή νοημοσύνη.
Το βασικό ερώτημα ήταν απλό : Η τεχνητή νοημοσύνη δημιουργεί ήδη αναπαραστάσεις συνομιλίας, ήχου και βίντεο που μιμούνται νεκρούς ανθρώπους. Η συνομιλία μαζί τους θα παρηγορήσει τους αγαπημένους ή θα παρατείνει το αίσθημα της απώλειας και θα τους εμποδίσει να προχωρήσουν; Ή, αν τα chatbots είναι ελαττωματικά, θα μπορούσαν να παραμορφώσουν την κατανόησή μας για το ποιος ήταν πραγματικά το άτομο;
Οι απαντήσεις, όπως είναι φυσικό, ποικίλουν.
Οι περισσότεροι αναγνώστες που είχαν τέτοιες απώλειες στάθηκαν στην παρηγοριά που έχουν ήδη: Φωτογραφίες ή βίντεο αγαπημένων προσώπων. Αλλά την ιδέα ενός αλγορίθμου, ο οποίος θα μπορούσε να επεξεργαστεί στοιχεία για να εκφράσει τις σκέψεις ή τις συμπεριφορές ενός νεκρού, τους φαίνεται τρομακτική. Τονίζουν, μάλιστα, ότι θα πρέπει να προβλεφθεί και νομικά το να έχουν δικαίωμα οι άνθρωποι να αποκλείουν τη χρήση των εικόνων τους με αυτόν τον τρόπο μετά θάνατον.
Άλλοι, βέβαια, λένε ότι αυτή η πτυχή στην τεχνητή νοημοσύνη θα αποδειχθεί τελικά δημοφιλής, καθώς οι άνθρωποι ζουν περισσότερο και πολλαπλασιάζονται οι πιθανότητες να βιώσουν προσωπικές απώλειες. Ο μιμητισμός θα είναι αρχικά ελαττωματικός, αλλά πιθανώς επειδή αυτού του είδους η εφαρμογή είναι πιθανό να έχει μεγάλη απήχηση, οι βελτιώσεις θα είναι γρήγορες.
Μακροπρόθεσμα, αυτό θα οδηγήσει σε σημαντικές πολιτιστικές αλλαγές στα συναισθήματα που τρέφουμε τώρα για τους ηλικιωμένους, ή ακόμα και για τους προγόνους μας. Όλοι, πάντως, στέκονται στα επεξεργάσιμα στοιχεία. Ποιος θα μπορεί να πιστοποιεί ότι είναι τα αληθινά; Και ποιος θα μπορέσει να «αποκλείσει» την ύπαρξη κακόβουλων τέτοιων ψηφιακών προφίλ, στα οποία οι νεκροί μπορεί να έχουν τελείως διαφορετική ψηφιακή προσωπικότητα απ’ αυτή που επεδείκνυαν όσο ζούσαν;
Σε κάθε περίπτωση, μια μηχανή δεν είναι ένας άνθρωπος με σάρκα, οστά, αδυναμίες, ενδεχομένως και αλλαγές στο χαρακτήρα και τις απόψεις. Γι’ αυτό και τα chatbot AI, η τεχνητή νοημοσύνη γενικότερα, θα παρατείνουν τα αποτελέσματα της απώλειας αν χρησιμοποιηθούν με αυτόν τον τρόπο. Η πρόοδος, βέβαια, συνεπάγεται πάντα κόστος και αβεβαιότητα. Όσο πιο γρήγορα μπορεί να επιτευχθεί αυτό τόσο πιο γρήγορα προκύπτουν τα οφέλη και το κόστος θα μειωθεί.
** Με πληροφορίες από Wall Street Journal.
