Το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble, γνωστό για την καταγραφή εντυπωσιακών εικόνων του σύμπαντος, ενώ προχωρά στον τομέα της αστρονομίας, απειλείται. Ιδιωτικές εταιρείες εκτοξεύουν χιλιάδες δορυφόρους που ”βομβαρδίζουν” το τηλεσκόπιο με μεγάλες λωρίδες φωτός. Μια μελέτη, που δημοσιεύτηκε την Πέμπτη στο περιοδικό Nature Astronomy, αποκαλύπτει μια αύξηση στο ποσοστό των αλλοιωμένων εικόνων που καταγράφονται από το Hubble. Και τα δεδομένα διαρκούν μόνο μέχρι το 2021. Χιλιάδες ακόμη δορυφόροι έχουν εκτοξευθεί επηρεάζοντας το Hubble και ενδεχομένως κι άλλα τηλεσκόπια στο διάστημα. «Θα ζήσουμε με αυτό το πρόβλημα. Και η αστρονομία θα επηρεαστεί», δήλωσε ο Jonathan McDowell, αστρονόμος στο Κέντρο Αστροφυσικής του Harvard-Smithsonian, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη.
Η κληρονομιά του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble δεν μπορεί να υπερεκτιμηθεί, καθώς οι εικόνες του είναι πράγματι συγκλονιστικές. Λόγω του παρατηρητηρίου, γνωρίζουμε τώρα, για παράδειγμα, ότι το σύμπαν είναι ηλικίας 13,8 δισεκατομμυρίων ετών, ότι οι περισσότεροι γαλαξίες περιέχουν μια υπερμεγέθη μαύρη τρύπα στα κέντρα τους και με τι είδους διεργασίες σχηματίζονται τα αστέρια.
Σύμφωνα με το εκτενές άρθρο των New York Times, τον Μάιο του 2019, η SpaceX εκτόξευσε την πρώτη παρτίδα δορυφόρων Starlink, σχεδιασμένους να εκπέμπουν σήματα Διαδικτύου σε όλο τον κόσμο. Αργότερα, οι αστρονόμοι ανησύχησαν ότι οι ραβδώσεις του Starlink θα έβαζαν σε κίνδυνο την παρατήρηση του σύμπαντος από τα τηλεσκόπια στη Γη. Σε απάντηση, ο Elon Musk, ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της SpaceX, πρότεινε στους αστρονόμους να παρακάμψουν το ζήτημα μετακινώντας σε τροχιά τα τηλεσκόπια.
Αλλά το Hubble, το οποίο ζει σε χαμηλή τροχιά στη Γη, περίπου 335 μίλια πάνω από την επιφάνειά της βρίσκεται στην πραγματικότητα λιγότερο από 10 μίλια κάτω από τους περισσότερους δορυφόρους Starlink. Αυτό σημαίνει ότι το παρατηρητήριο και άλλα διαστημικά τηλεσκόπια εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν παρεμβολές από δορυφορικούς αστερισμούς. “Όχι μόνο πρέπει να τοποθετήσετε τα τηλεσκόπια σας στο διάστημα, αλλά πρέπει να τα βάλετε ώστε να μην δημιουργούνται παρεμβολές”, είπε ο Δρ ΜακΝτάουελ. «Νομίζω ότι θα αναγκαστούμε να το κάνουμε αυτό τις επόμενες δεκαετίες», είπε. Αλλά αυτό δεν είναι δυνατό για τα σημερινά τηλεσκόπια που βρίσκονται σε χαμηλή τροχιά ή διαστημόπλοια που οι κυβερνήσεις κατασκευάζουν και εκτοξεύουν.
Για να ποσοτικοποιήσει την επίδραση των δορυφορικών αστερισμών στο Hubble, ο Sandor Kruk, αστρονόμος στο Ινστιτούτο Max Planck, και οι συνάδελφοί του ανέλυσαν ένα αρχείο εικόνων που τραβήχτηκαν από το 2002 έως το 2021. Είχαν βοήθεια από εκατοντάδες επιστήμονες που έψαξαν μέσα από εικόνες για να επισημάνουν εκείνες με τις σαφείς δορυφορικές ραβδώσεις. Αυτό το σύνολο δεδομένων στη συνέχεια χρησιμοποιήθηκε ως εκπαιδευτικό σετ για έναν αλγόριθμο μηχανικής μάθησης που ανέλυε περισσότερες από 100.000 μεμονωμένες φωτογραφίες του Hubble. Τα αποτελέσματά τους δείχνουν ότι η πιθανότητα να δούμε έναν δορυφόρο σε μια εικόνα του Hubble από το 2009 έως το 2020 είναι μόνο 3,7%. Αλλά η πιθανότητα να δούμε έναν δορυφόρο το 2021 είναι 5,9% – μια αύξηση που λένε ότι αντιστοιχεί στο Starlink. Μέχρι την ημερομηνία της ανάλυσης, 1.562 δορυφόροι Starlink βρίσκονταν σε τροχιά, ενώ μια άλλη εταιρεία, η OneWeb, είχε δημιουργήσει 320 δορυφόρους.
Ο Mark McCaughrean, αστρονόμος στην Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία και συγγραφέας της νέας μελέτης, είναι σίγουρος για την ανάλυσή τους, αλλά σημειώνει ότι αυτό αποτελεί ένα δευτερεύον ζήτημα αυτή τη στιγμή. Συνήθως, το Hubble τραβάει πολλές εικόνες που στοιβάζονται η μία πάνω στην άλλη.
«Οι δορυφορικές ραβδώσεις δεν αποτελούν επί του παρόντος σημαντική απειλή για την επιστημονική αποτελεσματικότητα και την ανάλυση δεδομένων του Hubble», λέει η NASA. Αυτή η απειλή είναι μεγαλύτερη όταν το Hubble ερευνά ένα μεγάλο τμήμα του ουρανού. Τότε μπορεί να πάρει μόνο μία ή δύο εικόνες πριν ανακατευθύνει την κάμερά του. Εάν ένας δορυφόρος εκτοξεύσει μια από αυτές τις εικόνες, η εικόνα ίσως δεν θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί.
Το κινέζικο διαστημικό τηλεσκόπιο ”Xuntian”
Όπως επισημαίνουν οι NYT, υπάρχουν δορυφόροι που θα μπορούσαν να αποτελέσουν σοβαρή απειλή για ένα τηλεσκόπιο που δεν έχει εκτοξευθεί ακόμη. Στα τέλη του 2023, η Κίνα σχεδιάζει να στείλει το Xuntian, γνωστό και ως κινεζικό διαστημικό τηλεσκόπιο έρευνας, σε χαμηλή τροχιά στη Γη. Το Xuntian θα έχει μεγαλύτερο οπτικό πεδίο από το Hubble. “Θα επηρεαστεί πολύ σοβαρά από αυτούς τους δορυφόρους”, είπε ο Δρ Μακ Ντάουελ. Και ο Xuntian δεν μπορεί απλά να εκτοξευτεί σε μια υψηλότερη τροχιά. Το σχέδιο της Κίνας είναι το τηλεσκόπιο να μοιράζεται μια τροχιά με τον διαστημικό σταθμό Tiangong.
«Πότε το Hubble δεν θα είναι πια χρήσιμο;»
Τέλος, σύμφωνα με τους New York Times, η SpaceX ελπίζει να επεκτείνει τελικά το μέγεθος του στόλου της σε 42.000 δορυφόρους Starlink. Πολλές ακόμη εταιρείες κυκλοφορούν επίσης στην αγορά: η Amazon, ο βρετανικός πάροχος δορυφόρων OneWeb, μία κινεζική εταιρεία που ονομάζεται Galaxy Space, αλλά και κυβερνήσεις. Συνολικά 431.713 δορυφόροι σχεδιάζεται να εκτοξευθούν τα επόμενα χρόνια. «Πότε το Hubble δεν θα είναι πια χρήσιμο;» ρώτησε ο Δρ ΜακΚόγκριν. «Αυτό μπορεί να είναι 10 ή 20 χρόνια μακριά».
