H φράση «το Αιγαίο ανήκει στα… ψάρια του» ήταν πολύ δημοφιλής πριν από περίπου 35 χρόνια στους αντιπολεμικούς/φιλειρηνικούς κύκλους, όταν η Ελλάδα και η Τουρκία έφτασαν στα πρόθυρα του πολέμου λόγω των γεωδυναμικών ερευνών του πλοίου «Σισμίκ». Παραμένει αμφίβολο αν ο Ζαφέρ Κιζίλκαγια είχε ακούσει τη συγκεκριμένη φράση τότε, αλλά το σίγουρο είναι ότι προσπαθεί να την κάνει πραγματικότητα. Ο ιδρυτής και πρόεδρος της Akdeniz Koruma Derneği (Μεσογειακής Εταιρείας Προστασίας) έχει βάλει σκοπό να προστατεύσει τα ψάρια του Αιγαίου από την υπεραλίευση, τουλάχιστον όσον αφορά τα τουρκικά παράλια. Κι αν κρίνουμε από τα αποτελέσματα, τα’ χει καταφέρει πολύ καλά.
Χάρη στις προσπάθειες του Ζαφέρ, η περιοχή των τουρκικών παραλίων φαίνεται να αναζωογονείται όσον αφορά την παρουσία διάφορων ειδών ψαριών και κυρίως τον αριθμό τους. Στα 15 χρόνια που υπάρχει η οργάνωσή του άσκησε επιτυχή πίεση στην τουρκική κυβέρνηση για τη δημιουργία ενός δικτύου θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών (MPA) που εκτείνεται σε περισσότερα από 300 μίλια κατά μήκος της ακτής της Μεσογείου. Γι’ αυτό το λόγο τιμήθηκε με το διάσημο περιβαλλοντικό βραβείο Goldman για το έργο του για την προστασία του ωκεανού. Το ετήσιο βραβείο απονέμεται σε έξι περιβαλλοντικούς ηγέτες, που ο καθένας τους εργάζεται σε διαφορετική ήπειρο. Ο Κιζίλκαγια είναι ο πρώτος Τούρκος που παίρνει αυτό το βραβείο.
Η πιο υπεραλιευμένη θάλασσα στον κόσμο
Η ευαισθητοποίηση του Κιζίλκαγια ξεκίνησε το 2007, μετά από μια καταδυτική αποστολή στην Γκιόκοβα, έναν κόλπο μήκους 62 μιλίων στο κέντρο της περιοχής που οι γείτονες ονομάζουν «Τυρκουάζ Ακτή» και βρίσκεται απέναντι από την Κω. Είχε επιστρέψει στην πατρίδα του την Τουρκία μετά από αρκετά χρόνια εργασίας ως θαλάσσιος ερευνητής και υποβρύχιος φωτογράφος στην Ινδονησία και έπαθε σοκ από τον άγονο βυθό.
Σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ, η Μεσόγειος είναι η πιο υπεραλιευμένη θάλασσα στον κόσμο, γεμάτη από αλιευτικούς στόλους βιομηχανικής κλίμακας, όπως γρι-γρι και μηχανότρατες. Η εξάλειψη της θαλάσσιας ζωής έχει βλάψει τα μέσα διαβίωσης των ντόπιων ψαράδων. Ο Κιζίλκαγια αποφάσισε ότι αυτή ήταν η στιγμή να δράσει και άρχισε να προσπαθεί να πείσει τους τοπικούς αλιείς και άλλους ενδιαφερόμενους ότι οι ζώνες απαγόρευσης και οι προστατευόμενες περιοχές μπορούν να αναστρέψουν την κατάσταση.
Το 2012 ιδρύθηκε η πρώτη προστατευόμενη περιοχή απαγόρευσης αλιείας. Ο Κιζίλκαγια έφτασε στο σημείο να εκπαιδεύσει ντόπιους ψαράδες ως θαλάσσιους… δασοφύλακες που παρακολουθούσαν τα νερά για παράνομη αλιεία και να στέλνουν ειδοποιήσεις στην τουρκική ακτοφυλακή για να συλλάβει τους παραβάτες. Οι ψαράδες είχαν εξοπλιστεί με κάμερες και τα βίντεο ήταν τα καλύτερα αποδεικτικά στοιχεία στα δικαστήρια.
Γκουρμέ συνταγές με λεοντόψαρο!
Η Μεσόγειος έχει θερμανθεί λόγω της κλιματικής αλλαγής. Τροπικά ψάρια όπως το λεοντόψαρα έχουν κολυμπήσει μέσω της Διώρυγας του Σουέζ κι εγκαταστάθηκαν στα νερά της θάλασσάς μας. Αποτελούν απειλή για το οικοσύστημα, καθώς τρέφονται με διάφορα είδη ψαριών πριν μεγαλώσουν και δεν αποτελούν ιδιαίτερο έδεσμα.
Για να το αντιμετωπίσει αυτό ο Κιζίλκαγια προσέγγισε μέχρι και διάσημους Τούρκους σεφ! Τους έπεισε να δημιουργήσουν νόστιμες συνταγές με βασικό συστατικό τα λεοντόψαρα. Ενθάρρυνε τα εστιατόρια σε όλη την Τουρκία να αρχίσουν να σερβίρουν πιάτα όπως το σεβίτσε με λεοντόψαρο ή το βρετανικό παραδοσιακό «lionfish and chips»!
Χάρη στη δουλειά του, το θαλάσσιο οικοσύστημα στη Γκιόκοβα αναστραφεί ολοκληρωτικά. Σύμφωνα με το φιλανθρωπικό ίδρυμα για τη διατήρηση των ωκεανών Blue Marine Foundation, ο αριθμός των ψαριών ανά τετραγωνικό μέτρο έχει δεκαπλασιαστεί από την εφαρμογή των ζωνών απαγόρευσης αλιείας το 2012 και τα εισοδήματα για τους ντόπιους ψαράδες έχουν αυξηθεί κατά 400%.
Μήπως είναι καιρός να ακολουθήσουμε αυτό το παράδειγμα;
*Mε πληροφορίες από CNN
